Ảnh minh họa

Cần sớm ban hành Nghị định mới

Mới đây, lô hàng hơn 22.000 hộp sữa do đồng bào ở Australia ủng hộ cho trẻ em khó khăn trong đại dịch COVID-19 tại TP.HCM đã được thông quan ngay sau khi có kết quả kiểm tra an toàn thực phẩm là đạt tiêu chuẩn. Vụ việc này cho thấy công tác kiểm tra chuyên ngành hiện nay cần sự thay đổi để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp, không để lặp lại tình trạng ách tắc.

Với mong muốn thực hiện thông quan nhanh, không để ảnh hưởng đến chất lượng lô hàng, cơ quan hải quan đã liên hệ với Ủy ban Mặt trận Tổ quốc TPHCM hướng dẫn thủ tục liên quan đến lô hàng và cho đưa hàng hóa về bảo quản để bảo đảm chất lượng trong khi chờ thực hiện thủ tục kiểm tra an toàn thực phẩm. Tuy nhiên, theo quy định hiện hành, lô hàng vẫn phải hoàn tất kiểm tra từ Bộ Y tế và một số thủ tục mới được thông quan theo các quy định.

Từ sự việc trên, phân tích theo quy định pháp luật hiện nay, Tổng cục Hải quan cho biết, theo Điều 13 Nghị định 15/2018/NĐ-CP, có 9 trường hợp được miễn kiểm tra Nhà nước về an toàn thực phẩm. Lô hàng sữa hộp viện trợ này không thuộc đối tượng được miễn kiểm tra, trừ trường hợp được cho phép nhập khẩu để phục vụ yêu cầu khẩn cấp. Cũng theo quy định tại Điều 6, 7, 8 của Nghị định thì mặt hàng sữa dành cho trẻ em đến 36 tháng tuổi phải thực hiện thủ tục đăng ký bản công bố sản phẩm.

Người nhập khẩu phải thực hiện đăng ký tại cơ quan quản lý Nhà nước có thẩm quyền do UBND cấp tỉnh chỉ định và nộp giấy tiếp nhận đăng ký bản công bố sản phẩm do cơ quan này cấp để được miễn kiểm tra an toàn thực phẩm và thông quan hàng hóa.

“Việc thực hiện thủ tục đăng ký bản công bố sản phẩm như trên được thực hiện cho từng doanh nghiệp; không áp dụng đối với hàng hóa cùng loại, cùng tên, nhãn hàng hóa, cơ sở sản xuất hàng hóa, chất liệu bao bì của các doanh nghiệp khác đã nhập khẩu trước đó, điều này đã làm ảnh hưởng đến thời gian thông quan hàng hóa”, cơ quan Hải quan nhận định.

Lãnh đạo Tổng cục Hải quan cho hay, để khắc phục những bất cập về kiểm tra chuyên ngành như trường hợp lô sữa trên, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính xây dựng nghị định quy định về cơ chế quản lý, phương thức, trình tự, thủ tục kiểm tra chất lượng và kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu. Nghị định này đang hướng tới tạo thuận lợi cho doanh nghiệp khi thực hiện các hoạt động kiểm tra chuyên ngành, đặc biệt là kiểm tra Nhà nước về chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm.

Theo dự thảo nghị định, các mặt hàng dinh dưỡng, thực phẩm chức năng, đặc biệt là sữa dành cho trẻ dưới 36 tháng tuổi chỉ cần thực hiện thủ tục đăng ký bản công bố sản phẩm và cấp mã số đăng ký một lần bởi nhà nhập khẩu đầu tiên. Đối với mặt hàng cùng loại, cùng tên, nhãn hàng hóa, cơ sở sản xuất hàng hóa, chất liệu bao bì với hàng hóa đã được cấp mã số đăng ký bản công bố sản phẩm, các nhà nhập khẩu tiếp theo không cần phải thực hiện lại thủ tục đăng ký bản công bố sản phẩm mà được sử dụng mã số đăng ký bản công bố sản phẩm để được miễn kiểm tra an toàn thực phẩm. Mã số đăng ký bản công bố sản phẩm được công khai trên Cổng Thông tin một cửa quốc gia để các doanh nghiệp tra cứu và làm thủ tục thông quan.

“Dự thảo Nghị định đang lấy ý kiến một số bộ, ngành, tuy nhiên, vẫn còn một số ý kiến khác nhau, do đó cần sớm thống nhất các nội dung cải cách để sớm ban hành nghị định mới, tạo thuận lợi cho doanh nghiệp”, lãnh đạo Tổng cục Hải quan nêu quan điểm.

Rút gọn đầu mối, doanh nghiệp đỡ tốn kém thời gian

Ông Nguyễn Hải Minh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam cho biết, thay vì phải đi các cơ quan khác nhau để làm thủ tục như trước, đến nay, doanh nghiệp chỉ cần làm thủ tục với một đầu mối. Điều này sẽ giảm được rất nhiều thời gian và chi phí. Do vậy, cộng đồng doanh nghiệp rất mong chờ nghị định mới về kiểm tra chuyên ngành được thông qua. Chắc chắn, đó sẽ là cú hích lớn cho hoạt động của doanh nghiệp và sự phát triển kinh tế của Việt Nam. Đồng thời, sẽ góp phần nâng cao hình ảnh của Việt Nam trong quá trình thực hiện các cam kết quốc tế.

Đặc biệt, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 38/QĐ-TTg phê duyệt Đề án cải cách mô hình kiểm tra chất lượng, kiểm tra an toàn thực phẩm đối với hàng hóa nhập khẩu. Theo đó, cơ quan hải quan làm đầu mối kiểm tra chuyên ngành, các bộ, ngành thực hiện hậu kiểm và thực hiện 7 nội dung cải cách hoạt động kiểm tra chuyên ngành tại cửa khẩu.

Để triển khai chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ, đến nay, Tổng cục Hải quan đã hoàn thành việc xây dựng dự thảo nghị định mới về quản lý lĩnh vực này với nhiều nội dung đặc biệt quan trọng liên quan thiết yếu tới hoạt động nhập khẩu của doanh nghiệp, trình Bộ Tài chính trình Chính phủ xem xét.

Một điểm đáng chú ý trong dự thảo là việc tăng quyền của người nhập khẩu, trong đó, người nhập khẩu được lựa chọn cơ quan kiểm tra, được lựa chọn tổ chức chứng nhận và giám định. Doanh nghiệp có thể tra cứu tình trạng hàng hóa trên Cơ chế một cửa quốc gia để chủ động thực hiện.

Theo Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam, 92% doanh nghiệp được lấy ý kiến đã nhất trí với dự thảo nghị định. Dự thảo đang được lấy ý kiến của các bộ ngành để trình Chính phủ thông qua vào quý II/2022.

Theo đánh giá của doanh nghiệp, việc kiểm tra chuyên ngành được tập trung triển khai qua một đầu mối là cơ quan hải quan rất thuận lợi cho doanh nghiệp, vì đảm bảo được sự minh bạch, công khai, thuận lợi và dễ thực hiện. Nhiều chứng từ trong hồ sơ kiểm tra chất lượng và an toàn thực phẩm sẽ được cắt giảm. Các phương thức kiểm tra sẽ dựa trên nguyên tắc quản lý rủi ro của hàng hóa và mức độ tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp.

Bảo Lâm