Phòng Công nghiệp Thương mại Việt Nam (VCCI) vừa tổ chức thăm dò ý kiến của  doanh nghiệp. Kết quả, có đến 75% hài lòng với tiến triển về thuế, 68% thừa nhận thủ tục hải quan tốt hơn, 85% cho rằng thủ tục thành lập doanh nghiệp được cải thiện…

Theo nhiều nhà quản lý và chuyên gia kinh tế, Chính phủ đang tạo thuận lợi tối đa về thương mại bằng cải cách hành chính và các cơ hội tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Nắm bắt được cơ hội hay không phụ thuộc vào chính doanh nghiệp.

Nỗ lực cải cách hành chính vì doanh nghiệp

Từ khi thực hiện Nghị quyết 19 của Chính phủ về cải thiện môi trường kinh doanh, các doanh nghiệp trong và ngoài nước đã được tạo thuận lợi nhiều mặt để thúc đẩy phát triển thương mại, nâng cao năng lực cạnh tranh. Tháng 10 vừa qua, Cục Bảo vệ Thực vật cảnh báo có cỏ lạ trong bột mỳ nhập khẩu và quyết định cho ngưng nhập khẩu từ ngày 1/11 khiến cho thị trường các sản phẩm liên quan đến bột mỳ, từ bánh mỳ đến mỳ gói rục rịch tăng giá.

Cải cách thủ tục hành chính để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp. Ảnh: Trube.

Bà Lý Kim Chi, Chủ tịch Hiệp hội Lương thực Thực phẩm TP HCM đã viết thư khẩn cho Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Ngay hôm sau, bà được Bộ trưởng trả lời là sẽ xử lý vụ việc và đến nay các doanh nghiệp vẫn nhập bột mỳ bình thường.

Bà Lý Kim Chi cho rằng: "Tôi khẳng định, chưa bao giờ nỗ lực cải cách hành chính của Chính phủ mạnh mẽ như hiện nay. Về điều kiện an toàn vệ sinh thực phẩm đã thay đổi từ Nghị định 38 sang Nghị định 15, từ tiền kiểm sang hậu kiểm. Đó là cải cách hành chính đã tháo gỡ toàn bộ cho các doanh nghiệp mà chúng ta ghi nhận".

Đến nay, Việt Nam đã tham gia 17 Hiệp định Thương mại tự do (FTA), trong đó có đến 10 hiệp định đã ký kết và có hiệu lực. Ở tầm vĩ mô, chính các Hiệp định thương mại tự do đã mở rộng cửa thị trường cho hàng xuất khẩu kèm theo những cắt giảm về thuế khiến doanh nghiệp Việt tăng đáng kể khả năng cạnh tranh về giá. Các FTA thúc đẩy Việt Nam cải cách thủ tục hành chính mạnh mẽ.

Phòng Công nghiệp Thương mại Việt Nam (VCCI) vừa thăm dò ý kiến của  doanh nghiệp và có đến 75% hài lòng với tiến triển về thuế, 68% thừa nhận thủ tục hải quan tốt hơn, 85% cho rằng thủ tục thành lập doanh nghiệp được cải thiện…

Ông Ngô Chung Khanh, Phó Vụ trưởng Vụ Chính sách thương mại đa biên, Bộ Công Thương khẳng định: FTA mở cửa thị trường, bảo đảm bình đẳng tiếp cận nguồn lực cho các doanh nghiệp, tạo sân chơi bình đẳng giữa doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp tư nhân. Chính nhờ sự bình đẳng này, doanh nghiệp tư nhân được tiếp cận nhiều nguồn lực mà trước đây doanh nghiệp nhà nước nắm giữ, giúp doanh nghiệp có điều kiện tiếp cận những nguồn lực tốt hơn. 

Không chỉ tác động tích cực đến doanh nghiệp bằng các FTA, chính phủ và các ngành như hải quan, thuế... cũng luôn nỗ lực cải cách để hội nhập và phát triển kinh tế trong nước. Liên quan đến xuất nhập khẩu hàng hóa của doanh nghiệp, có thể thấy hải quan trong những năm gần đây chuyển động tích cực về cải cách hành chính. Hải quan không chỉ cải cách ngay tại bộ phận mình mà còn căn cứ vào thực tế để kiến nghị Chính phủ giao cho các bộ, ngành có liên quan trong kiểm tra chuyên ngành cải cách theo. Có đến 82/87 văn bản trong lĩnh vực kiểm tra chuyên ngành và quản lý chuyên ngành được sửa đổi. Bà Lê Nguyễn Việt Hà, Phó trưởng phòng Phòng Giám sát 1, Cục Giám sát quản lý, Tổng cục Hải quan cho biết thêm: Đến nay có 120 thủ tục hành chính đã được kết nối điện tử trên hệ thống một cửa, chỉ còn 18 thủ tục có thể đưa vào các năm tiếp theo.

Doanh nghiệp phải tự vươn lên

Cùng với tác động, các cơ hội do các FTA đem lại và sự nỗ lực cải cách hành chính, hỗ trợ doanh nghiệp của Chính phủ, bộ, ngành, địa phương thì chính doanh nghiệp Việt cũng phải phải tự thay đổi, tự lớn lên để đủ khả năng tham gia các chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ông Phạm Đình An, Giám đốc Trung tâm Hỗ trợ hội nhập quốc tế TP HCM cho rằng: "Để nắm bắt được cơ hội từ các FTA, doanh nghiệp phải thay đổi thói quen làm ăn trước đây, cần hướng tới những chuẩn mực. Các hiệp định này đòi hỏi sự đầu tư và cái nhìn dài hạn, có chiến lược thì mới có thể tiếp cận các thị trường lớn, phát triển và nhảy vọt".

Các thuận lợi thương mại ngày càng được mở ra, vấn đề còn lại là chính doanh nghiệp phải nắm bắt được các thuận lợi đó để nâng cao năng lực cạnh tranh của mình. Nhưng phía doanh nghiệp cũng mong muốn rằng, khi xây dựng các quy định, hàng rào kỹ thuật liên quan đến thương mại thì các ngành chức năng phải phối hợp với nhau tốt hơn, sát với doanh nghiệp hơn. Đồng thời, đội ngũ cán bộ công chức làm công tác thương mại, xuất nhập khẩu... cũng phải được đào tạo, nâng tầm để có đủ kiến thức và kinh nghiệm vì bất cứ sự tham mưu, quyết định nào của đội ngũ này cũng ảnh hưởng đến sự sống còn của doanh nghiệp./.