Ảnh: sưu tầm.

Vi khuẩn lactic (LAB) được sử dụng rộng rãi trong các chế phẩm sinh học cho người và vật nuôi để kích thích tiêu hóa, và phòng một số bệnh do vi khuẩn gây ra. Ngày nay, LAB đã và đang được lựa chọn để bổ sung vào thức ăn cho động vật thủy sản do có nhiều lợi ích như: cạnh tranh loại trừ các vi khuẩn gây bệnh (Garriques and Arevalo, 1995; Moriarty, 1997; Gomez-Gil et al., 2000; Balca´zar, 2003; Balca´-zar et al., 2004; Vine et al., 2004), cung cấp nguồn dinh dưỡng và enzyme cho sự tiêu hóa (Sakata, 1990; Garriques and Arevalo, 1995), hấp thụ trực tiếp vật chất hữu cơ hòa tan bởi vi khuẩn (Garriques and Arevalo, 1995; Moriarty, 1997) và những lợi ích khác đang được kiểm tra như: tăng cường hệ thống miễn dịch để chống lại vi khuẩn gây bệnh (Andlid et al., 1995; Rengpipat et al., 2000; Gullian and Rodríguez, 2002; Irianto and Austin, 2002; Balcázar, 2003; Balcázar et al., 2004), chống virus (Kamei et al., 1988; Girones et al., 1989; Direkbusarakom et al., 1998). Trong nghiên cứu về các loài vi khuẩn hữu ích, có một số dòng vi khuẩn tiết ra chất ức chế, đề kháng lại với vi khuẩn khác như Lactobacillus sp. kháng lại vi khuẩn Vibrio sp. (Trịnh Hùng Cường, 2011); L. suntoryeus LII1 có khả năng kháng mạnh đối với vi khuẩn Escherichia coli và Bacillus cereus (Hồ Lê Huỳnh Châu và ctv., 2010). Hơn nữa, trong quá trình lên men, LAB còn sinh ra acid hữu cơ, ức chế vi khuẩn gây bệnh bằng cách tác động lên tế bào chất của vi khuẩn, ảnh hưởng đến chức năng bảo vệ của màng tế bào (Fooks et al., 1999; Caplice and Fitzgerald, 1999; Kuipers et al., 2000). 

Hiện nay, bệnh hoại tử gan tụy cấp tính do vi khuẩn V. parahaemolyticus gây ra đã làm thiệt  hại trên 1 tỷ USD/năm cho nghề nuôi tôm nước lợ (Zorriehzahra, 2015). Cho đến nay, bệnh vẫn chưa có dấu hiệu dừng lại và gây thiệt hại ngày  một nghiêm trọng (Tổng cục Thủy sản, 2015). 

Việc sử dụng vi khuẩn có khả năng ức chế V. parahaemolyticus trộn vào thức ăn là một trong những biện pháp phòng bệnh cho tôm đang được tập trung nghiên cứu (Soccol et al., 2010). Nguyễn Thị Trúc Linh (2015) sử dụng phương pháp khuếch tán giếng thạch đã xác định được 5 chủng LAB có khả năng ức chế vi khuẩn V. parahaemolyticus gây bệnh hoại tử gan tụy cấp tính ở tôm với vòng kháng khuẩn từ 17,5-18,5mm. Trong nghiên cứu này, 5 chủng LAB nói trên được sử dụng để trộn vào thức ăn cho tôm trong điều kiện cảm nhiễm vi khuẩn V. parahaemolyticus nhằm để xác định khả năng ngăn ngừa bệnh hoại tử gan tụy cấp tính trên đàn tôm nuôi một cách có hiệu quả, an toàn và thân thiện với môi trường.

Thí nghiệm được tiến hành trong hệ thống bể kính, chứa 20 lít nước có độ mặn 20‰ và sục khí. Thí nghiệm được thực hiện để xác định ảnh hưởng của vi khuẩn lactic bổ sung vào thức ăn lên tỷ lệ sống và khả năng kháng bệnh hoại tử gan tụy cấp tính (AHPND) trên tôm thẻ chân trắng (Litopenaeus vannamei). Kết quả thí nghiệm cho thấy, tỷ lệ sống của tôm rất cao từ 82,23 đến 92,23% ở các nghiệm thức có bổ sung LAB vào thức ăn và không cảm nhiễm vi khuẩn V. parahaemolyticus, và không khác biệt có ý nghĩa thống kê so với nghiệm thức ĐCA (87,77%). Tỉ lệ sống đạt cao nhất là ở nghiệm thức LAB5 (92,23%). Ngoài ra, tôm không có dấu hiệu bệnh hoại tử gan tụy cấp tính. Ở các nghiệm thức cảm nhiễm vi khuẩn V.  parahaemolyticus (VP), tôm có dấu hiệu bệnh lý đặc trưng của bệnh hoại tử gan tụy cấp tính. Tôm chết nhiều nhất ở nghiệm thức VP+LAB3, tỉ lệ chết lên đến 70,02%, kế đến là nghiệm thức ĐCD (54,43%) và nghiệm thức VP+LAB4 (43,33%). Ở các nghiệm thức còn lại, tôm cũng có tỷ lệ sống khá cao (73.37% - 79.97%) và phần lớn mẫu gan tụy thu được không có dấu hiệu bệnh lý đặc trưng của bệnh hoại tử gan tụy cấp tính khi phân tích mô bệnh học.