Đẩy mạnh hoạt động truy xuất nguồn gốc sẽ tạo niềm tin cho người tiêu dùng, nâng cao thương hiệu hàng hóa hướng tới xuất khẩu. Ảnh: Bảo Lâm

Truy xuất nguồn gốc tạo niềm tin cho người tiêu dùng

Cùng với sự vận động của thị trường, yêu cầu đối với hàng hoá của người tiêu dùng ngày càng khắt khe hơn theo hướng tìm hiểu sâu về các sản phẩm. Sự quan tâm của người tiêu dùng không chỉ giới hạn ở chất lượng hay mẫu mã mà còn bao gồm cả các thông tin liên quan đến quá trình tạo ra sản phẩm và đưa sản phẩm đến khách hàng cuối cùng, đặc biệt với những sản phẩm có ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống, sức khoẻ như dược phẩm, thực phẩm, đồ uống... Chính vì lẽ đó, việc truy xuất nguồn gốc hàng hoá dần trở thành tiêu chuẩn quan trọng trong sản xuất, kinh doanh, mang lại lợi ích kinh tế cho người sản xuất và nâng cao hiệu quả kinh tế - xã hội.

Theo Thứ trưởng Bộ Công Thương Đặng Hoàng An, tại Việt Nam, truy xuất nguồn gốc là một hoạt động còn khá mới song đã và đang được triển khai nhanh chóng. Việc sử dụng tem truy xuất nguồn gốc trên các sản phẩm, hàng hóa ngày càng trở nên phổ biến, người tiêu dùng và các bên liên quan có thể truy xuất thông tin nhanh chóng, chính xác, qua đó nâng cao niềm tin của người tiêu dùng vào các sản phẩm có gắn tem truy xuất nguồn gốc.

Ông Đặng Hoàng An nhấn mạnh, hiện có không ít các thị trường ngày càng đưa ra những điều kiện rất khắt khe về truy xuất nguồn gốc hàng hoá như EU, Úc, Niu Di-lân, Trung Quốc trong cả sản xuất và thương mại. Điều này đã đưa yêu cầu truy xuất hàng hóa lên một tầm cao mới. Đối với Việt Nam, truy xuất nguồn gốc hàng hóa đã góp phần thay đổi toàn diện tư duy quản lý liên quan đến sản xuất công nghiệp và thương mại. Đáp ứng được những yêu cầu khắt khe đó, chúng ta không những đẩy mạnh được giá trị các mặt hàng xuất khẩu mà còn phục vụ hữu ích cho công tác quản lý của các Bộ, ngành.

Thứ trưởng khẳng định, một khi vấn đề truy xuất nguồn gốc hàng hoá được xây dựng thành nếp quản lý tốt thì sẽ giải quyết được vấn nạn hàng giả, hàng nhái và cũng sẽ tạo cơ hội lớn cho việc ứng dụng các công nghệ số, công nghệ blockchain cũng như hình thành hàng loạt các công nghệ ứng dụng khác.

Đồng quan điểm trên, bà Đặng Thị Phương Ninh, Tổng Giám đốc Công ty phát triển kinh tế Duyên Hải (COFIDEC) cho hay, hiện nay, các sản phẩm nông, thủy sản từ Việt Nam xuất khẩu ra thế giới với số lượng ngày càng nhiều. Do đó, truy xuất nguồn gốc là yếu tố nền tảng quan trọng để tạo ra một chuỗi cung ứng an toàn để từ đó hình thành sự an tâm, tin tưởng và trung thành của khách hàng nhập khẩu với các sản phẩm và uy tín thương hiệu của doanh nghiệp.

Bà Ninh lấy ví dụ cụ thể với COFIDEC, việc truy xuất nguồn gốc đều được thực hiện nghiêm túc đối với 100% khách hàng nhập khẩu với sản lượng hơn 5.000 tấn các loại sản phẩm nông, thủy sản chế biến trong năm 2018. Từ đó COFIDEC dần đạt được sự tín nhiệm và trung thành từ các khách hàng lớn của Nhật Bản, Hàn Quốc.

Đưa công nghệ 4.0 vào truy xuất nguồn gốc

Theo đánh giá của các chuyên gia, các doanh nghiệp Việt Nam, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ hiện còn gặp nhiều khó khăn trong việc tự nghiên cứu, xây dựng triển khai hệ thống truy xuất nguồn gốc cho từng sản phẩm, nhóm sản phẩm ngành hàng cụ thể. Một vấn đề khác gây ‘nhức nhối trong việc thực hiện truy xuất nguồn gốc hiện tại là tính trung thực của dữ liệu vẫn chưa được đảm bảo toàn diện trong quá trình vận hành hệ thống truy xuất nguồn gốc.

Nguyên nhân nằm ở thời điểm phát sinh dữ liệu và ghi nhận diễn ra không đồng thời và cách thức lưu trữ truyền thống bằng hồ sơ nên dễ phát sinh sự nhầm lẫn, thay đổi thông tin. Hệ quả là các khách hàng nhập khẩu lẫn doanh nghiệp trong nước phải tiêu tốn rất nhiều công sức và tài chính để kiểm soát hệ thống truy xuất nguồn gốc truyền thống.

Theo quan điểm của ông Lê Đại Dương, Giám đốc Công ty iShopgo, cần thực hiện nghiêm túc việc truy xuất nguồn gốc hàng hóa để ngăn chặn tình trạng trên, truy xuất nguồn gốc phải quản lý được toàn bộ từ khâu sản xuất đến cung ứng sản phẩm với những thông tin chuẩn nhất.

Ông Lê Đại Dương nêu thực tế hiện một số doanh nghiệp đã triển khai truy xuất nguồn gốc nhưng chưa đầy đủ, thực chất. Việc truy xuất này chỉ mới có một số thông tin đơn giản, tính trung thực cũng chưa được đánh giá cao. Ông Dương cũng dẫn chứng việc truy xuất nguồn gốc của thịt heo bán ở siêu thị, không chỉ có thông tin được nuôi ở đâu, mổ ngày nào mà cần phải đầy đủ các thông tin như con giống, thức ăn hằng ngày, chuồng trại, quy trình giết mổ, vận chuyển…

Giám đốc Công ty iShopgo cũng cho rằng, truy xuất nguồn gốc không phải chỉ là việc dán tem đơn thuần mà phải quản lý được toàn bộ từ khâu sản xuất đến cung ứng sản phẩm. Đồng thời, phải hỗ trợ được giao thương, sản xuất nhập khẩu và buôn bán trao đổi thông tin thương mại. Ngoài ra, phải tạo được hàng rào kỹ thuật để bảo vệ thị trường trong nước, đảm bảo thị trường lành mạnh đáp ứng được Tiêu chuẩn chất lượng quốc tế…

Chia sẻ thêm về vấn đề nêu trên, bà Đặng Thị Phương Ninh cho rằng, cách mạng 4.0 bùng nổ với nhiều công nghệ tiên tiến và tính ứng dụng thực tiễn cao như công nghệ đám mây, blockchain kết hợp với các thiết bị phần cứng và chíp điều khiển ngày càng trở nên nhỏ hơn nhưng lại mạnh mẽ gấp nhiều lần. Với ưu điểm đó, việc ứng dụng các thành quả cách mạng 4.0 vào vấn đề truy xuất nguồn gốc nói riêng và mọi mặt của đời sống nói chung sẽ trở thành xu thế của thời đại.

Còn ông Đào Hà Trung, Chủ tịch Hội Công nghệ cao TPHCM thì cho rằng, hiện cần có cơ chế khuyến khích các công ty công nghệ áp dụng các tiêu chí kỹ thuật của các nước nhập khẩu như áp dụng Blockchain, IoT, GS1-EPCIS,... cho hàng xuất khẩu để tạo lợi thế cho hàng Việt Nam. Không những thế, cần tập trung hình thành hệ thống thông tin - cơ sở dữ liệu áp dụng công nghệ 4.0 để chia sẻ dữ liệu giữa các cơ quan quản lý nhà nước, cung cấp thông tin cho doanh nghiệp và nhà sản xuất về nguồn gốc, chất lượng sản phẩm.