Nghiên cứu tạo vật liệu khởi động giống ổi bằng phương pháp lai hữu tính
Cây ổi là một trong những cây ăn quả phổ biến ở các nước nhiệt đới, á nhiệt đới, đặc biệt là vùng Đông Nam Á như Philippin, Malaixia, Indonexia,Thái Lan và Việt Nam.
Nguồn: Internet
Các vùng trồng ổi ở nước ta hầu hết sử dụng giống địa phương, quả nhỏ, nhiều hạt, năng suất, chất lượng thấp, không ổn định. Trong các giống ổi nhập nội chỉ có giống ổi OĐL1 (nguồn gốc từ Đài Loan) có năng suất và chất lượng khá tốt, các giống còn lại tuy năng suất khá nhưng chất lượng chưa đáp ứng yêu cầu. Do vậy, công tác nghiên cứu chọn tạo ra các giống có năng suất cao, chất lượng quả tốt, không hoặc ít hạt có tính cấp thiết cao, trong đó phương pháp lai hữu tính nhằm kết hợp các đặc tính nổi trội của các nguồn gien trong nước và nhập nội được coi là một trong những hướng chủ đạo. Đây cũng chính là mục tiêu của nghiên cứu “Nghiên cứu tạo vật liệu khởi đầu giống ổi bằng lai hữu tính” do Bùi Đăng Quang (Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam) cùng Nguyễn Thị Tuyết, Vũ Việt Hưng, Nguyễn Thị Thu Hương, Nguyễn Thị Mỹ Hà, Nguyễn Thị Tú Quyên (Viện Nghiên cứu Rau quả) thực hiện.
Vật liệu được nhóm tác giả sử dụng trong nghiên cứu là các giống ổi trong nước và nhập nội đang được trồng phổ biến ở miền Bắc như: Đài Loan, Bo Trắng, Xù Dài, Thái Lan, Xù tròn, Bo Đen, Đông Dư, Không hạt, Nữ Hoàng và Ổi Tím. Sau 3 năm nghiên cứu, từ gần 84 nghìn hạt lai của 18 tổ hợp trên 10 giống ổi: Đài Loan, Bo Trắng, Xù Dài, Thái Lan, Xù tròn, Bo Đen, Đông Dư, Không hạt, Nữ Hoàng và Ổi Tím, đã lựa chọn ra ngôi được trên 10 nghìn cây, trong đó có 1.854 cây được chọn trồng ra vườn sản xuất.
Trong số 80 cá thể lai ưu tú của 18 tổ hợp lai được chọn lọc năm 2017, 3 dòng lai có khả năng ra hoa, đậu quả và chất lượng tốt là TXD91 (Thái Lan x Xù Dài), ĐLBT3 (Đài Loan x Bo Trắng) và ĐLT3 (Đài Loan x Thái Lan) với khối lượng quả lớn (312,42 – 414,53 g/quả), tương đối ít hạt (86,00 – 121,11 hạt/quả); tỷ lệ cùi cao (trên 90%), cùi dòn, vỏ sáng xanh, các chỉ tiêu độ brix, hàm lượng đường tổng số, hàm lượng chất khô, axit tổng số đều tương đương với giống ổi Đài Loan đang được trồng phổ biến, trong đó dòng TXD91 có xu hướng cao hơn ít. Các dòng lai triển vọng có xuất hiện 2 loại sâu ăn quả và ruồi đục quả nhưng mức độ gây hại của các đối tượng đều ở mức nhẹ.
Tạp chí NN&PTNT số 11/2018 (ltnhuong)