Ảnh minh họa.

Đầu tư vào nông nghiệp thông minh còn hạn chế

Theo Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn, tiềm năng phát triển nông nghiệp thông minh ở Việt Nam hiện rất lớn, nhất là khi ứng dụng khoa học công nghệ cao như IoT, blockchain, big data… vào sản xuất, chế biến và phân phối sản phẩm nông nghiệp.

Từ nay đến năm 2020, ngành nông nghiệp Việt Nam sẽ tiếp tục được cơ cấu lại nhằm xây dựng nền nông nghiệp thông minh, hội nhập quốc tế, thích ứng với biến đổi khí hậu, nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững.

Đến năm 2020, ngành đặc mục tiêu tốc độ tăng giá trị gia tăng đạt tối thiểu 3%/năm; năng suất lao động tăng từ 3,5%/năm; thu nhập của cư dân nông thôn tăng ít nhất 1,8 lần so với năm 2015; có trên 50% số xã đạt chuẩn nông thôn mới; 15.000 hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã nông nghiệp hoạt động có hiệu quả; tỷ lệ che phủ rừng đạt 42%.

Chia sẻ về vấn đề này, Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Lê Quốc Doanh cho hay, tại Mỹ và các nước Nam Mỹ, áp dụng những công nghệ 4.0 vào sản xuất nông nghiệp giúp cắt giảm phần lớn giá thành sản phẩm. Ở Nhật Bản, chỉ với 2 triệu lao động nông nghiệp nhưng canh tác 1,5 triệu ha và vẫn đáp ứng tốt nhu cầu nông yếu phẩm của xã hội.

Nông nghiệp Việt Nam là ngành có lợi thế nội trội so với các ngành khác và luôn có thặng dư thương mại. Tuy nhiên, đầu tư vào nông nghiệp đang đặt ra một dấu hỏi lớn, bởi cơ hội để phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp thông minh là hiện hữu, nhưng đầu tư vào nông nghiệp còn rất khiêm tốn, chỉ chiếm khoảng 1%.

Tính đến năm 2017, cả nước hiện có 5 khu nông nghiệp công nghệ cao ở Hậu Giang, Phú Yên, thành phố Hồ Chí Minh, Lâm Đồng và Bạc Liêu. Ngoài những tên tuổi lớn Vinamilk hay TH True Milk, số lượng doanh nghiệp làm nông nghiệp thông minh ở Việt Nam còn hạn chế.

Ứng dụng triệt để thành tựu của cách mạng 4.0

Ông Hà Công Tuấn cho rằng, thách thức phải đối diện với việc ứng dụng công nghệ cao, phát triển nông nghiệp thông minh ở Việt Nam là khác biệt với Nhật Bản, Israel. Việc giải quyết hài hòa phát triển nông nghiệp thông minh với đời sống an sinh xã hội là câu chuyện lớn không phải ngày một ngày hai là giải quyết được.

Việt Nam hoàn toàn có điều kiện ứng dụng nông nghiệp thông minh vì nó hiện hữu và có lãi. Muốn có lãi nhiều cần đi chính xác là thị trường và công nghệ phù hợp với vùng đất địa bàn. Cũng cần tạo ra thị trường vốn chấp nhận cho những người sáng tạo, những người dám đầu tư rủi ro. Hơn nữa, cần đào tạo con người nông nghiệp 4.0 từ cán bộ nhà nước, doanh nghiệp, nông dân để cả hệ thống, hệ sinh thái phải sẵn sàng cho đổi mới", Thứ trưởng Hà Công Tuấn nói.

Cũng theo Thứ trưởng Hà Công Tuấn, bản chất nông nghiệp thông minh là áp dụng thành tựu công nghệ, thay đổi phương thức sản xuất để tối ưu hóa quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng nông sản, bảo vệ môi trường, cải thiện đời sống và làm giàu cho người nông dân. Những công nghệ tiên tiến đã giúp nền nông nghiệp của nhiều quốc gia phát triển và đạt được những thành tựu quan trọng.

Do đó, việc ứng dụng thành quả của khoa học công nghệ và cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0 vào sản xuất nông nghiệp thông minh là xu hướng tất yếu. Tuy nhiên, để thành công, cần sự nỗ lực, phối hợp của cả hệ thống chính trị, đặc biệt là sự phối hợp nhịp nhàng, bền vững giữa nhà nông, nhà khoa học, doanh nghiệp, Nhà nước.

 “Lựa chọn những giải pháp hiệu quả bước đi linh hoạt để xây dựng các khu, vùng nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, hình thành các trang trại, hợp tác xã, tổ hợp tác liên kết với doanh nghiệp theo chuỗi gắn với ứng dụng nghiêm ngặt tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, môi trường và thị trường tiêu thụ”, Thứ trưởng Hà Công Tuấn nhận định.

Thứ trưởng Bộ NN&PTNT Hà Công Tuấn.

Liên quan tới vấn đề trên, theo ông Phạm S, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng, hiện nay, trong lĩnh vực hạ tầng nông nghiệp thông minh ở Việt Nam có 11 nhà cung cấp với 32 nhà sử dụng gồm các tập đoàn, doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học...Các nhà sử dụng được tiếp cận với những trang thiết bị, công nghệ tiên tiến đang được nhiều nền nông nghiệp trên thế giới sử dụng hiệu quả như: Bộ cảm biến trong nhà kính, camera theo dõi sinh trưởng cây trồng, bộ điều khiển trung tâm, bộ cảm biến ngoài trời...

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Phạm S nhấn mạnh rằng trước yêu cầu của cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0, Việt Nam không thể đứng ngoài cuộc mà phải tiếp cận nhanh song không nóng vội chạy theo phong trào. Quá trình triển khai cần theo phương châm “đi ngay, đi nhanh và đi chính xác cây trồng, vật nuôi, công nghệ phù hợp, mục tiêu lấy hiệu quả làm chính”; phấn đấu đến năm 2020 có mô hình nông nghiệp thông minh 4.0”.

Đề phát triển nông nghiệp thông minh thích ứng với cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng Phạm S đề xuất, Chính phủ cần có chính sách nông nghiệp thông minh đến năm 2020, định hướng đến 2025 theo hướng đầu tư nguồn lực vào phát triển cơ sở hạ tầng thông minh đồng bộ để đáp ứng cuộc Cách mạng công nghiệp 4.0.

Cùng với đó, các trường đại học cần đổi mới đào tạo nguồn nhân lực, tiếp cận các công nghệ mới theo xu hướng thời đại, phục vụ nông nghiệp thông minh 4.0. Các địa phương tiến hành đào tạo toàn diện các đối tượng trực tiếp tham gia nông nghiệp thông minh 4.0 bao gồm: Nhà quản lý, cán bộ kỹ thuật, doanh nghiệp/hợp tác xã và nông dân; đồng thời có chính sách khởi nghiệp, đổi mới và sáng tạo phát triển có chọn lọc, hiệu quả nhất nông nghiệp thông minh 4.0.