Lentinan là một β-glucan từ nấm hương, polysacarit mang hoạt tính sinh học. Đây là chất tăng cường miễn dịch mới phổ biến nhất hiện nay. Lentinan đã được chứng minh là làm tăng sức đề kháng hệ miễn dịch (như tế bào lympho ở máu ngoại vi). Một nghiên cứu tại Nhật Bản cho thấy, những bệnh nhân ung thư đang hóa trị nếu dùng thêm Lentinan thì hiệu quả hóa trị sẽ tăng lên, khả năng sống sót cao hơn và sự tiến triển của ung thư sẽ bị kìm hãm. Vì vậy ở Nhật Bản, Lentinan đã được chấp nhận như một liệu pháp phụ trợ trong tiến trình dùng hóa trị liệu. Hàng năm, Nhật Bản tách chiết ở quy mô công nghiệp cho ra khoảng vài trăm ngàn tấn Lentinan chất lượng cao từ nấm hương, có giá trị lên tới hàng trăm triệu USD.

Ảnh minh họa: Internet

Trong khi đó ở Việt Nam có nguồn nấm hương dồi dào, trồng rất nhiều tại các tỉnh/thành phố nhưng chủ yếu dùng làm thực phẩm mà chưa phát triển để làm nấm dược liệu. Nghiên cứu này đề cập một số điều kiện ảnh hưởng đến quá trình tách chiết Lentinan từ nấm hương khô hướng tới khai thác nguồn nấm hương có sẵn và hy vọng sẽ đưa ra sản phẩm Lentinan chất lượng cao, hàm lượng ổn định, giá thành cạnh tranh để ứng dụng làm thực phẩm chức năng, góp phần nâng cao giá trị nấm hương của Việt Nam.

Năm 2013 nhóm tác giả đã nghiên cứu quy trình chiết tách Lentinan từ nấm hương quy mô phòng thí nghiệm 100g nấm hương khô/mẻ. Quá trình tách chiết được thực hiện trong dung môi là nước và sử dụng etanol làm dung môi thu hồi sản phẩm. Kết quả đã xác định được các thông số công nghệ thích hợp để chiết 100g mẫu bột nấm hương như sau: tỷ lệ bột nấm hương/nước: 1/3 (w/v); nhiệt độ dung môi: 100^oC; thời gian chiết: 75 phút; nồng độ etanol: 95%; tỷ lệ dịch chiết/etanol = ½ (v/v); chất chiết Lentinan thu được cò hàm lượng ≥43%.

Sau khi nghiên cứu, khảo sát một số yếu tố ảnh hưởng đến quá trình tách chiết và thu nhận Lentinan từ nấm hương khô tại Việt Nam, quy mô chiết 20 kg nguyên liệu khô/mẻ, tác giả đã xác định được các điều kiện thích hợp để tách chiết Lentinan như sau: tỷ lệ nấm hương khô/nước = 1/2,5 (w/v); tốc độ khuấy 130 vòng/phút; nhiệt độ dung môi chiết (nước RO): 100^oC; thời gian chiết: 80 phút; tỷ lệ dịch chiết/etanol 95^o = ½ (v/v); hàm lượng Lentinan trong chất chiết ≥48%.

Do giới hạn của khuôn khổ bài báo này, tác giả chỉ đề cập tới việc nghiên cứu các điều kiện ảnh hưởng đến quá trình chiết tách từ nấm hương khô bằng nước sóng kết hợp với biện pháp khuấy trộn và dùng etanol thu hồi sản phẩm Lentinan có hàm lượng 30-50% ứng dụng làm nguyên liệu sản xuất thực phẩm chức năng.