Cà chua (Lycopesicon esculentum Mill) thuộc họ Cà (Solanaceae), có nguồn gốc từ Nam Mỹ. Quả cà chua chứa chủ yếu là nước, ngoài ra còn có carbohydrat, protein, lipid, axit hữu cơ, vitamin (B1, B2, C, E), khoáng chất (kali, mangan, magie, đồng, sắt, kẽm), chất xơ hòa tan, và chất kháng oxy hóa (lycopene,b-caroten, axit ascobic). Vì vậy, việc sử dụng cà chua trong khẩu phần ăn hàng ngày rất có lợi cho sức khỏe con người và được các nhà khoa học chứng minh là có thể ngăn ngừa một số loại ung thư như ung thư tiền liệt tuyến, ung thư ruột kế, ung thư trực tràng, phòng chống bệnh tim mạch, và giảm căng thẳng.

Ở Việt Nam, cà chua là loại rau ăn quả chủ lực, được Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (PTNT) ưu tiên phát triển với diện tích trồng trong những năm gần đây dao động trong khoảng 23-25 ngàn hecta, trước đây chỉ tập trung ở vùng đồng bằng và trung du Bắc Bộ nhưng nay mở rộng đến các tỉnh miền Trung, Tây Nguyên, và Nam Bộ do áp dụng những giống mới, có khả năng thích nghi với điều kiện thổ nhưỡng và khí hậu đa dạng.

Trong số những giống cà chua mới lai tạo có cà chua ‘Savior’ sở hữu nhiều đặc điểm vượt trội như có khả năng kháng virus xoăn vàng lá. Quan trọng hơn, cà chua ‘Savior’ có khả năng chịu nhiệt cao, sinh trưởng tốt, có thể trồng vào các tháng nóng nhất ở các tỉnh phía Bắc và miền Trung khi mà hầu hết các giống cà chua truyền thống không thể phát triển được. Đây là ưu điểm vượt trội của cà chua ‘Savior’ vì nếu trồng trái vụ, người nông dân sẽ bán được sản phẩm với giá thành cao hơn nhiều so với chính vụ.

Mục đích của nghiên cứu này nhằm tìm hiểu mối tương quan giữa khả năng chịu nhiệt, diễn biến quá trình sinh trưởng, chín đột biến, và chất lượng của cà chua ‘Savior’ ở các giai đoạn khác nhau, được trồng vụ đông và vụ hè thông qua việc so sánh các chỉ tiêu chất lượng vật lý, sinh lý, và hóa sinh của quả.

Kết quả cho thấy, trong giai đoạn phát triển và chín đột biến, khối lượng của cà chua trồng vụ hè (trái vụ) nhỏ hơn đáng kể so với cà chua trồng vụ đông (chính vụ). Hàm lượng axit hữu cơ tổng số của cà chua vụ hè cao hơn khoảng 1,5 lần so với cà chua vụ đông. Màu sắc, độ cứng, hàm lượng chất rắn hoà tan tổng số của cà chua trồng vụ hè và vụ đông có cùng xu hướng biến đổi trong quá trình phát triển, chín đột biến, bảo quản sau thu hoạch. Chúng đều có đỉnh hô hấp đột biến tại độ chín 3 với các giá trị lần lượt là 1,220mmol CO2/kg.h đối với quả trồng vụ hè; 1,331mmol CO2/kg.h đối với quả trồng vụ đông. Như vậy, giống cà chua ‘Savior’ có khả năng chịu nhiệt tốt, phù hợp trồng trong vụ đông và vụ hè, không có sự khác biệt rõ rệt về kiểu hình. Nghiên cứu tạo tiền đề cho chúng tôi thực hiện những nghiên cứu chuyên sâu ở cấp độ gen và protein để khám phá sự khác biệt về cơ chế chín giữa cà chua ‘Savior’ trồng vụ đông và trồng vụ hè.

ntqnhu