Phiên thảo luận tại Hội thảo chuyên đề: “Vi phạm bản quyền trực tuyến và các biện pháp ngăn chặn tại Việt Nam”. 

Vi phạm bản quyền trên môi trường số diễn ra công khai

Ngày 21/7/2022, Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử (Bộ Thông tin và Truyền thông) và ACE trực thuộc Hiệp hội Điện ảnh Hoa Kỳ (MPA) đã tổ chức Hội thảo chuyên đề: “Vi phạm bản quyền trực tuyến và các biện pháp ngăn chặn tại Việt Nam”.

Theo ông Lê Quang Tự Do - Phó Cục trưởng Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử, hiện nay, trên môi trường internet có hàng ngàn trang thông tin điện tử tổng hợp và mạng xã hội đang hoạt động, trong đó có các mạng xã hội xuyên biên giới như Facebook, YouTube…

Các trang thông tin và mạng xã hội này hàng ngày truyền tải lượng thông tin báo chí, nội dung số, video clip khổng lồ tới hàng triệu người dùng internet.

Trong đó, nhiều nội dung thông tin được lưu trữ, đăng tải trái phép, không thực hiện đúng qui định về trao đổi bản quyền với các chủ sở hữu bản quyền nội dung, gây thiệt hại tới quyền lợi và uy tín của các đơn vị chủ sở hữu nội dung.

Thời gian vừa qua, Cục Phát thanh truyền hình và Thông tin điện tử đã nhận được rất nhiều yêu cầu xử lý vi phạm bản quyền nội dung, đa số là các nội dung về giải trí như bóng đá, phim, game show, ca nhạc… Các hình thức, phương pháp vi phạm bản quyền hết sức tinh vi và biến đổi liên tục, luôn che dấu thông tin chi tiết và thực hiện xuyên biên giới từ nước ngoài cung cấp dịch vụ vào Việt Nam.

Điều này cần một giải pháp phối hợp để triển khai công tác rà quét phát hiện vi phạm bản quyền, lập hồ sơ và triển khai các biện pháp hiệu quả nhất để bảo vệ bản quyền cho chủ sở hữu hợp pháp nội dung số trên không gian mạng.

Chia sẻ về thực trạng vi phạm bản quyền trên môi trường số tại Việt Nam, ông Phạm Hoàng Hải - Giám đốc Trung tâm Bản quyền Nội dung số Việt Nam cho biết, hiện nay việc vi phạm bản quyền trên môi trường số diễn ra công khai trên nhiều nền tảng, nội dung bị vi phạm thuộc sở hữu của các đơn vị sản xuất nội dung số được phát sóng và đăng tải trên các nền tảng truyền thông, gây thiệt hại cho chủ sở hữu.

Các hành vi vi phạm bản quyền phổ biến như: Thực hiện livestream, phát trực tiếp trên các mạng xã hội hoặc website; copy nguyên trạng nội dung đã phát hoặc cắt ghép, chỉnh sửa các video, sau đó đăng tải trái phép lên Internet. Tính đến tháng 6/2022, Trung tâm đã phối hợp cùng các cơ quan chức năng, chặn truy cập của người dùng tại Việt Nam đến trên 500 website vi phạm bản quyền- ông Phạm Hoàng Hải cho hay.

Ngăn chặn vi phạm bản quyền trực tuyến giúp doanh thu tăng cấp số nhân

Theo báo cáo của Media Partners Asia, ngành công nghiệp video trực tuyến của Việt Nam được dự báo sẽ tạo ra doanh thu 249 triệu USD vào năm 2022, trong đó doanh thu từ lượng thuê bao chiếm 15% và video theo yêu cầu (AVOD) chiếm 85%.

Tình trạng vi phạm bản quyền video trực tuyến đang ngày càng phổ biến, số lượng người dùng trái phép tăng lên 15,5 triệu năm 2022, làm thất thoát 348 triệu USD, chiếm 18% doanh thu của toàn ngành video hợp pháp. Nếu không kiểm soát được tình hình này, đến năm 2027, số người dùng vi phạm bản quyền có thể tăng tới 19,5 triệu, dẫn tới lượng doanh thu bị thất thoát ở mức 456 triệu USD.

Kiểm soát tình trạng vi phạm bản quyền sẽ giúp gia tăng giá trị nhờ vào việc tăng lượng khách hàng hợp pháp và tăng doanh thu của lĩnh vực video trực tuyến cao cấp, có thể tăng gấp đôi giá trị đầu tư cho các nội dung video trực tuyến trong nước lên mức 150 triệu USD vào năm 2027 so với con số ​​hiện tại ước tính là 75 triệu USD.

Các biện pháp gia tăng kiểm soát tình trạng vi phạm bản quyền sẽ làm cho khoảng 60% hoặc nhiều hơn số thuê bao trái phép phải chuyển đổi sang các dịch vụ SVOD chi phí thấp và phổ biến ở Việt Nam. Báo cáo cũng chỉ ra rằng, đẩy mạnh nỗ lực chống vi phạm bản quyền trực tuyến sẽ giúp tăng 3 lần doanh thu. Kiểm soát được tình trạng vi phạm bản quyền sẽ tạo thêm 4.870 việc làm mới nhờ lượng lao động trong lĩnh vực video tăng lên 351 triệu USD vào năm 2027, một mức tăng đáng kể so với con số 134 triệu USD hiện nay.

Tăng cường ngăn chặn vi phạm bản quyền trên nền tảng số

Chia sẻ về giải pháp ngăn chặn vi phạm bản quyền trực tuyến, bà Celine Boyer, Trưởng phòng An ninh mạng của Tập đoàn Canal+ cho biết: Nước Pháp đã chặn tất cả trang web lậu có thể truy cập được từ Pháp, bất kể nguồn phát là ở Pháp hay ở các nước khác. Việc chặn các trang web từ nước ngoài có lượng truy cập lớn có thể đem lại kết quả tích cực trong việc ngăn chặn vi phạm bản quyền (lượng truy cập có thể được đo bởi những công cụ như Similarweb…).

“Một điểm quan trọng khác chúng tôi thấy rằng, cần phải rút ngắn thời gian tiến hành chặn qua việc Bộ Thông tin và Truyền thông có thể thiết lập công cụ để kết nối giữa đơn vị phát sóng/chủ sở hữu với các nhà cung cấp dịch vụ mạng (ISP), vừa để thu thập các trang web cần phải chặn cùng với bằng chứng liên quan... giúp việc chặn truy cập gần như tự động bởi các ISP”- bà Celine Boyer khuyến nghị.

Ngoài ra, theo bà Celine Boyer, tuy việc chặn các trang web là quan trọng nhưng việc chặn máy chủ phát lậu cũng vô cùng quan trọng.

Để tăng nhận thức của cộng đồng, ngoài việc chặn tên miền, có thể chuyển hướng họ tới một trang web nêu rõ rằng, trang web họ đang cố truy cập là trang web lậu và hướng họ tới những dịch vụ hợp pháp- bà Celine Boyer nhấn mạnh.

Bà Lê Thùy Trang- Trưởng phòng Bản quyền FPT Play cho rằng, đối với đơn vị sở hữu nội dung, thời gian ngăn chặn hành vi vi phạm bản quyền rất quan trọng, đặc biệt là với chương trình truyền hình trực tiếp, vì các sự kiện này chỉ kéo dài trong vài giờ, khi sự kiện kết thúc thì việc ngăn chặn giảm ý nghĩa.

Do vậy, cần có 1 cổng thông tin chung để các đơn vị sở hữu nội dung có thể đưa thông tin lên, và các hành vi vi phạm bị xử lý ngay lập tức thì sẽ rất hiệu quả- bà Lê Thùy Trang chia sẻ.

Theo ông Jan van Voorn- Phó Chủ tịch Điều hành kiêm Giám đốc Bảo vệ Nội dung Toàn cầu của ACE, Việt Nam có tiềm năng lớn trở thành thị trường phát triển của các nội dung hợp pháp. Tuy nhiên, với những trang web và dịch vụ vi phạm bản quyền, như Phimmoi, được vận hành từ bên ngoài Việt Nam, Việt Nam cũng đang trở thành tâm điểm quốc tế của vi phạm bản quyền số.

Các trang web vi phạm bản quyền phát trực tuyến và dịch vụ vi phạm bản quyền IPTV khiến người tiêu dùng Việt Nam có nguy cơ nhiễm phần mềm độc hại, làm suy giảm nhu cầu đầu tư của các nhà đầu tư nước ngoài, giảm mức đóng góp thuế cho chính phủ và kìm hãm sự sáng tạo- ông Jan van Voorn khẳng định.

Lê Kim Liên