Kết quả phân tích 486 cá thể cho thấy khối lượng toàn thân (TW) của cá biến động theo giới tính và theo địa điểm, trong khi chiều dài toàn thân (TL) của cá dao động không có ý nghĩa thống kê theo các yếu tố này. Sự tương tác của mùa vụ ´ địa điểm có sự tác động làm thay đổi các giá trị của khối lượng toàn thân cá. Các thông số khác của cá như chiều cao thân (BH), chiều dài đầu (HL), khoảng cách giữa hai mắt (ED), đường kính mắt (DE) không thay đổi theo mùa vụ và giới tính, nhưng thay đổi theo địa điểm. Bên cạnh đó, các tỉ lệ như HL/TL, BH/TL, ED/HL và DE/HL đều có sự biến đổi theo điểm nghiên cứu và không thay đổi theo mùa và giới tính. Tất cả các thông số hình thái và hầu hết các tỉ lệ hình thái của loài cá này đều không chịu tác động của mùa vụ ´ giới tính, mùa vụ ´ địa điểm, giới tính ´ địa điểm. Kết quả của nghiên cứu này nhằm bổ sung thông tin cho việc phân loại và sự hiểu biết về khả năng thích nghi sinh thái đối với loài cá này

Các thông số hình thái của cá quyết định rất lớn trong việc phân loại các loài cá phân bố từ vùng nước mặn đến nước ngọt (Strauss & Bond, 1990; Mai Đình Yên và ctv., 1992). Bên cạnh vai trò hỗ trợ việc phân loại cá thì các thông số hình thái còn góp phần trong việc xác định các đặc điểm quần thể ở các loài môi trường (Cadrin & Silva, 2005; Chaklader et al., 2015; Siddik et al., 2016). Môi trường ở vùng sinh thái khác nhau có thể ảnh hưởng đến hình thái của cá (Langerhans et al., 2003).

Cá thòi lòi vạch Periophthalmus gracilis Eggert, 1935 thuộc giống Periophthalmus được tìm thấy ở bãi bồi cửa sông ven biển Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) (Diệp Anh Tuấn và ctv., 2014; Trần Đắc Định và ctv., 2013; Tran et al., 2020). Đây là loài cá đặc biệt, mang của cá có một phần tiến hóa có vai trò như “phổi”. Vì vậy, chúng có khả năng sống được cả trong nước và trên bãi bồi trong thời gian ngắn (Jaafar & Murdy, 2017). Ngoài những thông tin trên thì đến nay vẫn chưa có nhiều thông tin khác về loài cá này đặc biệt là thông số đặc trưng về hình thái của chúng phân bố ở ĐBSCL, nơi chúng có vùng phân bố tương đối rộng. Kết quả khảo sát bước đầu cho thấy một số yếu tố môi trường như hệ thực vật, pH và độ mặn từ vùng tỉnh Trà Vinh đến Cà Mau, nơi loài P. gracilis sống, có sự khác nhau (Dinh et al., 2021). Vì vậy, nghiên cứu này được thực hiện nhằm xác định sự ảnh hưởng của các chỉ số đặc trưng về hình thái dùng trong phân loại của loài cá này đến sự thay đổi về giới tính, mùa vụ và vị trí phân bố của cá P. gracilis, đồng thời bổ sung thêm thông tin cho việc phân loại và sự hiểu biết về thích nghi sinh thái của loài cá này.

nqhuy