Mặc dù tình hình dịch Covid-19 đã được kiểm soát nhưng vẫn còn tiềm ẩn nhiều phức tạp đồng thời đáp ứng chủ trương của Bộ chủ quản là tăng cường sự kết hợp giữa hai hình thức: trực tiếp, trực tuyến trong dạy học. Việc sử dụng máy tính và smartphone để làm phương tiện dạy, học chính là giải pháp tốt nhất. Đặc biệt smartphone có ưu thế là được tích hợp thêm các cảm biến như cảm biến gia tốc, con quay hồi chuyển, cảm biến áp suất, từ kế, cảm biến ảnh, micrô… Vận dụng những ưu điểm kể trên của smartphone, trong bài báo này, kết quả nghiên cứu được trình bày là đưa thiết bị này vào hỗ trợ cho người học thực hành Vật lý thông qua ứng dụng Phyphox. Do đó, giải pháp ứng dụng smartphone vào hỗ trợ học sinh học thí nghiệm môn Vật lý lớp 10 được tập trung nghiên cứu.

Vật lý là môn khoa học thực nghiệm, do đó hầu hết các kiến thức Vật lý đều được rút ra từ những quan sát và thí nghiệm (Ánh, 2017). Vì vậy, một trong số những công cụ để cuốn hút học sinh (HS) vào bài học chính là các thí nghiệm kiểm chứng hay các thí nghiệm thực hành. Với hình thức dạy học trực tuyến, giai đoạn chuẩn bị dụng cụ cũng như tổ chức thực hành thí nghiệm sẽ gặp phải khó khăn trong việc dạy học Vật lý ở phổ thông.

Hiện tại, làn sóng cách mạng công nghiệp 4.0 lan rộng và có tác động mạnh mẽ đến mọi lĩnh vực. Hòa cùng hướng công nghệ hóa, điện thoại thông minh (smartphone) với những cải tiến liên tục đã và đang trở thành trợ thủ đắc lực cho giáo viên (GV) trong quá trình giảng dạy. Smartphone có ưu thế là được tích hợp thêm nhiều cảm biến như cảm biến gia tốc, con quay hồi chuyển, cảm biến áp suất,… để tạo ra những chức năng thông minh phục vụ người dùng. Những năm gần đây, một số công trình nghiên cứu được công bố ở các tạp chí trong nước (Chung, 2019) và ngoài nước (González et al., 2015) đã chỉ ra việc sử dụng smartphone như một công cụ đo đạc và lưu trữ dữ liệu thực nghiệm tạo được nhiều bất ngờ và hứng thú cho người học. Phát triển theo hướng nghiên cứu đó, trong bài báo này, smartphone được đưa vào hỗ trợ dạy học có thí nghiệm trong môn Vật lý nhằm giúp HS lĩnh hội kiến thức được hiệu quả, đồng thời, giải pháp này cũng giúp HS đang tham gia học trực tuyến trong đợt giãn cách xã hội mùa dịch Covid-19 vẫn có thể thực hành thí nghiệm Vật lý thông qua ứng dụng Phyphox trên smartphone.

Việc đề xuất giải pháp dùng smartphone tích hợp ứng dụng Phyphox trong dạy và học Vật lý đã giúp HS hứng thú học tập Vật lý, phát triển năng lực của HS trong quá trình học tập. Qua thực nghiệm, có thể thấy, giải pháp sử dụng smartphone giúp HS học trực tuyến thí nghiệm Vật lý đã mang lại hiệu quả rất tốt, góp phần khắc phục những khó khăn gặp phải trong thời điểm phòng chống dịch bệnh Covid-19 đồng thời đáp ứng chủ trương dạy học kết hợp trực tiếp-trực tuyến. Hơn thế nữa, giải pháp này cũng có thể giải quyết được tình trạng thiếu thốn thiết bị thí nghiệm do HS sử dụng smartphone cá nhân và tự thực hành toàn bộ quy trình thí nghiệm thay vì trước đây, các em chỉ được đóng góp một phần nào đó vào trong nhóm lớn. Giải pháp dùng smartphone tích hợp ứng dụng Phyphox giúp các em HS phát huy năng lực tự học nhiều hơn. Tuy nhiên, smartphone vẫn không phải là dụng cụ đo chuyên biệt nên GV cần khéo léo thiết kế các buổi dạy, hướng dẫn HS sử dụng smartphone trong những thí nghiệm phù hợp để hiệu quả dạy học Vật lý đạt được tốt nhất.

nqhuy