Để hướng dẫn học sinh (HS) phân tích VB bằng phương pháp này, giáo viên (GV) có thể sử dụng nhiều kĩ thuật và các công cụ khác nhau. Trong nghiên cứu này, công cụ Powtoon được sử dụng kết hợp với biện pháp giảm dần sự trợ giúp của GV để hướng dẫn HS phân tích mẫu VB tự sự. Từ đó, HS nhận biết được đặc điểm kiểu VB và từng bước viết đúng yêu cầu về kiểu VB. Nghiên cứu được tiến hành từ tháng 9/2021 đến tháng 01/2022 với sự tham gia của 40 HS lớp 6A6, trường Trung học cơ sở (THCS) Phú Thứ, thành phố Cần Thơ. Kết quả thu được trong suốt quá trình thực nghiệm cho thấy khả năng nhận biết được đặc điểm kiểu VB và viết được bài văn tự sự đã được nâng cao.

Chương trình giáo dục phổ thông (CTGDPT) môn Ngữ văn (2018) đặt ra mục tiêu phát triển năng lực và phẩm chất cho HS. Điều này đòi hỏi giáo viên (GV) phải đổi mới hình thức tổ chức và phương pháp dạy học để đáp ứng yêu cầu dạy học trong tình hình mới. Trong dạy viết, GV có thể sử dụng nhiều phương pháp như làm mẫu kĩ năng viết (modelling), phân tích mẫu (models), hướng dẫn học sinh (HS) trong suốt tiến trình tạo lập VB (writing process),...để dạy kĩ năng viết văn cho HS. Trong thời gian vừa qua, dịch bệnh Covid-19 đã tác động đến mọi mặt của đời sống xã hội. Cụ thể là, trong lĩnh vực giáo dục, một trong những thay đổi lớn nhất là chuyển từ hình thức học tập tập trung, trực tiếp sang học tập trực tuyến hoặc kết hợp giữa trực tuyến và trực tiếp. Điều này, đòi hỏi phía GV cần nghiên cứu và vận dụng các phần mềm, các công cụ tin học vào dạy học nói chung và dạy viết nói riêng. Trong bối cảnh này, Powtoon có thể được xem là một công cụ dạy học có thể hỗ trợ GV trong quá trình dạy viết. GV có thể dùng Powtoon để hướng dẫn HS quan sát, phân tích văn bản mẫu thông qua hệ thống hình ảnh, âm thanh và hướng dẫn HS thực hiện nhiệm vụ học tập nhằm hình thành và phát triển kĩ năng viết văn.

Rèn luyện kĩ năng viết là một nhiệm vụ mang tính thử thách không chỉ đối với GV mà còn với HS. Trước hết, để có thể viết được, HS cần phải có tri thức và kĩ năng về nhiều mặt: (1) tri thức nền về vấn đề mà đề bài yêu cầu; (2) tri thức về đặc điểm kiểu VB; (3) hiểu biết về ngữ pháp, có vốn từ ngữ; (4) có kĩ năng viết; (5) biết cách giao tiếp bằng hình thức viết,... Điều này yêu cầu GV phải có hiểu biết về đặc điểm của tiến trình viết, các phương pháp dạy viết, kĩ năng sử dụng công nghệ thông tin. Ngoài ra, GV còn phải hiểu biết rõ đối tượng HS để có cách dạy phù hợp. Bài học kinh nghiệm rút ra trong quá trình thực hiện nghiên cứu này là: Khi dạy viết, ngoài việc sử dụng video, GV nên kết hợp tổ chức cho HS thảo luận nhóm điền vào các sơ đồ khuyết, PHT,... để giúp HS dễ dàng nhận biết đặc điểm của kiểu VB. Các sơ đồ, PHT còn là minh chứng để GV có thể kiểm tra hoạt động quan sát và ghi nhớ của HS. Bài học kinh nghiệm thứ hai là cần giảm dần sự trợ giúp của GV bằng cách cho HS thảo luận, lập dàn ý, viết MB, KB theo nhóm để các em học hỏi lẫn nhau, sau đó, cho HS viết độc lập phần TB và hoàn chỉnh bài viết. Điều này giúp các em tăng sự tự tin và từng bước học cách viết sao cho đáp ứng yêu cầu kiểu VB. Trong nghiên cứu tiếp theo, phương pháp phân tích mẫu VB và làm mẫu kĩ năng viết sẽ được phối hợp sử dụng với chiến lược nói to suy nghĩ (think[1]aloud) để kĩ năng viết của HS được phát triển tốt hơn.

nqhuy