Kỹ thuật ủ chua cỏ VA06 làm thức ăn cho trâu, bò
Cỏ có thể cho trâu, bò ăn ở dạng tươi và để tăng tính ngon miệng thì nên băm cỏ thành những đoạn nhỏ mới cho ăn. Tuy nhiên ở thời điểm cỏ dư thừa thì có thể dự trữ cỏ lại bằng phương pháp ủ chua, thức ăn ủ chua này là để tạo nguồn thức ăn có dinh dưỡng cao, giàu đạm, đường sinh tố dễ tiêu hóa và cung cấp nhiều men vi sinh bổ ích. Đây là biện pháp bảo quản, dự trữ thức ăn xanh thông qua quá trình lên men yếm khí.
1. Các bước tiến hành
a. Chuẩn bị nguyên liệu
Cỏ VA06 cắt ở giai đoạn 45 ngày tuổi (trong mùa hè) sẽ cho chất lượng tốt nhất (nếu điều kiện thời tiết không thuận lợi cho việc ủ, có thể cắt từ 46 - 50 ngày tuổi). Cỏ cần phơi héo đảm bảo độ ẩm 70 - 75%.
Cỏ VA06 trước khi đưa vào ủ phải được chặt ngắn, độ dài 3 - 5 cm để đảm bảo dễ nén chặt nguyên liệu.
b. Chuẩn bị hố ủ
Địa điểm: Hố ủ ở vị trí cao, thoát nước và che chắn cẩn thận để không bị ngập nước hoặc bị nước tràn vào, ngay cả khi mưa to kéo dài. Hố ủ nên đặt ở cạnh chuồng nuôi để thuận tiện cho việc vận chuyển thức ăn cho vật nuôi.
Kiểu hố ủ và kích thước hố ủ:
Tuỳ thuộc vào quy mô chăn nuôi, trữ lượng cỏ cần ủ để xây hố ủ có kích thước phù hợp. Thông thường, mỗi 1 m3 hố ủ có thể ủ được khoảng 400 - 500 kg cỏ VA06. Hố nên được xây có 2 vách đối diện (để nén cỏ cho chặt), nền hố có thể đổ bê tông hay lát gạch sao cho không thấm nước.
Dọc hai chân vách hố và hai đầu hố ủ làm rãnh thoát nước và tránh nước từ bên ngoài tràn vào hố ủ.
2. Công thức ủ
Các nguyên liệu ủ được tính theo tỷ lệ tương ứng như sau: 100 kg cỏ VA06 + 3 kg cám gạo, bột ngô hoặc bột sắn + 0,5 kg muối ăn.
3. Tiến hành ủ
Bước 1: Lót 1 lớp rơm khô, 5 kg/m2 nền hố
Bước 2: Rải từng lớp cỏ có độ dày 20 - 30 cm, rắc muối và cám (Tỷ lệ chia đều cho các lớp) rồi dùng máy nén chặt.
Bước 3: Tiếp tục làm các lớp tiếp theo cho đến khi đầy hố và cao hơn thành hố khoảng 30 cm, dùng máy nén thật kỹ.
Bước 4: Sau khi đã nén chặt, đầy hố ủ thì đậy ny - lon ở trên mặt và phủ bạt dứa, nén chặt xung quanh rồi dùng vật nặng (đá nặng hoặc gỗ…) đè lên trên.
Chú ý: Cho nguyên liệu vào hố càng nhanh càng tốt; Lượng cỏ ở giữa hố ủ cao hơn xung quanh không có nước ngấm từ ngoài vào.
4. Bảo quản
Phải thường xuyên kiểm tra định kỳ hố ủ, không để lớp ny - lon trên bề mặt hố ủ bị rách. Cỏ VA06 ủ chua có thể dự trữ đến 5 tháng.
5. Sử dụng cỏ ủ
Kiểm tra chất lượng thức ăn: Sau 30 ngày ủ cần kiểm tra cỏ ủ, chất lượng đảm bảo tiêu chuẩn là thức ăn có màu vàng rơm, mùi thơm, có vị chua đặc trưng.
Lấy thức ăn sử dụng: Sau ủ 30 – 45 ngày là có thể cho gia súc ăn được, lấy theo khoang hoặc từ đầu này đến đầu kia của hố ủ. Sau đó nhanh chóng phủ kín ny - lon và bạt. Chú ý không mở rộng miệng hố vì không khí vào nhiều sẽ làm thâm mầu của cỏ.
Sau khi lấy cỏ ủ ra cần cho trâu, bò ăn ngay. Lượng cho ăn có thể chiếm tới 60% lượng thức ăn thô của khẩu phần ăn hàng ngày.
6. Quản lý chất lượng cỏ ủ chua
Độ ẩm cây thức ăn rất quan trọng để giúp hố ủ chua thành công. Cỏ đưa vào ủ đảm bảo độ ẩm 70 - 75%. Độ ẩm cây thức ăn quá thấp hoặc quá ướt đều làm giảm chất lượng thức ăn ủ chua.
Đối với cỏ VA06 tốt nhất là thu hoạch ở giai đoạn 45 - 50 ngày tái sinh. Độ dài cỏ VA 06 đưa vào ủ khoảng 3 - 5 cm là phù hợp. Độ dài cỏ hợp lý sẽ giúp cỏ được nén chặt hơn, loại không khí nhanh hơn.
Trong quá trình ủ chua thức ăn, có một số vấn đề thường gặp trong hố ủ như: hố ủ quá nóng nhiệt độ hố ủ cao trên 490C, độ ổn định yếm khí kém, hư hại bề mặt hố ủ, hư hỏng khối thức ăn. Trong trường hợp thức ăn ủ chua bị hỏng do che phủ kém (bề mặt ny - lon thủng) cần loại bỏ phần thức ăn hỏng và che phủ lại cẩn thận. Trong quá trình lấy cỏ ủ cần lấy nhanh và nhanh chóng phủ kín ny - lon và bạt, để tránh không khí vào gây hỏng.