Viêm màng não (VMN) là một bệnh nhiễm khuẩn thường gặp ở trẻ sơ sinh đặc biệt là đối tượng trẻ sinh non nhẹ cân yêu cầu những can thiệp tích cực sau sinh.  Bệnh đáp ứng vớiđiều trị và tiên lượng tốt khi được chẩn đoán và điều trị sớm, chẩn đoán và điều trị chậm trễ có thể gây ra nguy cơ điều trị khó khăn và để lại di chứng nặng nề về sự phát triển tâm thần, vận động. Chẩn đoán viêm màng não dựa trên sự kết hợp của triệu chứng lâm sàng và xét nghiệm dịch não tủy của bệnh nhi, triệu chứng của bệnh nhân viêm màng não sẽ thay đổi tùy theo loại mầm bệnh, tuổi, giới và thời gian mắc bệnh. Chính vì vậy việc chẩn đoán viêm màng não sơ sinh rất khó khăn đặc vì biểu hiện lâm sàng thường không đặc hiệu và chọc dò tủy sống thường bị hoãn ở do tình trạng lâm sàng không ổn định. Hơn thế nữa, việc sử dụng kháng sinh rộng rãi trong cộng đồng đã làm cho triệu chứng lâm sàng và cận lâm sàng của viêm màng não không còn điển hình nữa, gây khó khăn cho việc chẩn đoán sớm và điều trị tích cực. Những đặc điểm của bệnh giúp chẩn đoán nhanh và điều trị kịp thời là rất cần thiết ở bệnh nhi viêm màng não. Chính vì vậy nhằm góp phần giúp các Bác sĩ lâm sàng chuyên ngành sơ sinh chẩn đoán sớm và điều trị tốt hơn viêm não màng não nên đề tài được thực hiện: “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và đánh giá kết quả điều trị viêm màng não tại Khoa Sơ sinh Bệnh viện Nhi đồng Cần Thơ năm 2021” với 2 mục tiêu: Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng bệnh viêm màng não ở  trẻ  sơ sinh  tại Khoa sơ sinh Bệnh viện Nhi đồng Cần Thơ năm 2021. (2) Đánh giá kết quả điều trị bệnh viêm màng não ở trẻ sơ sinh tại Khoa sơ sinh bệnh viện Nhi đồng Cần Thơ năm 2021.

Đối tượng và phương pháp nghiên cứu:

Đối tượng nghiên cứu:

- Tiêu chuẩn chọn mẫu

+ Lâm sàng: bệnh nhi được chẩn đoán viêm màng não tại khoa sơ  sinh bệnh viện Nhi Đồng Cần Thơ.

+ Dịch não tủy: gợi ý tình trạng viêm màng não.

- Gia đình bệnh nhân đồng ý tham gia vào nghiên cứu.

- Tiêu chuẩn loại trừ

+ Bệnh nhân có dị tật bẩm sinh hệ thần kinh

+ Bệnh nhân có dị tật não úng thủy hoặc tật đầu nhỏ

+ Bệnh nhân có cha mẹ suy giảm miễn dịch

- Bệnh nhi có ngạt khi sinh

Phương pháp nghiên cứu

- Thiết kế nghiên cứu: Mô tả cắt ngang.

- Cỡ mẫu

p: tỉ lệ điều trị thành công viêm màng não ở trẻ sơ sinh. Theo nghiên cứu của Liu G và cộng sự (2020) tỷ lệ này là 87,7% nên chọn p = 0,878;

 α: xác suất sai lầm loại 1. Với α = 0,05 thì độ tin cậy là 95%;

Z: hệ số tin cậy. Với độ tin cậy là 95% thì Z = 1,96; d: sai số cho phép, d = 9%. Áp dụng vào công thức: 𝑛 =(1,96)2(0,878)(1 − 0,878)(0,09)2= 50,8.Trên thực tế chúng tôi thu thập được 55 mẫu.

- Nội dung nghiên cứu

+ Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu: Giới, tuổi, nơi ở của mẹ, trình độ văn hóa của mẹ, nghề nghiệp, cân nặng

+ Đặc điểm lâm sàng: Lí do vào viện, triệu chứng thần kinh ( lừ đừ, co giật..), triệu chứng hô hấp (thở nhanh, thở co lõm), triệu chứng tuần hoàn, triệu chứng tiêu hóa ( bỏ bú, nôn ói, chướng bụng ), triệu chứng da , niêm ( mụn mủ, vàng da)

+ Đặc điểm cận lâm sàng: Thay đổi ở công thức máu, dịch não tủy, điện giải đồ

+ Đánh giá kết quả điều trị: Tỉ lệ điều trị thành công, thời gian nằm viện, tỉ lệ thất bại.

Kết quả nghiên cứu Số trẻ nam chiếm 58,2%. Các triệu chứng lâm sàng thường gặp là sốt (61,8%), bỏ bú (50,9%), lừ đừ (58,1%), vàng da (32,7%). Xét nghiệm protein dịch não tủy tăng >1g/l chiếm 60%, glucose dịch não tủy so với glucose mao mạch giảm gặp trong 23 trường hợp (41,8%), tế bào tăng (>20 BC/mm 3) chiếm 52,7%. Tỉ lệ điều trị thành công chiếm 92,7% và thất bại 1,8%.

Viêm màng não là bệnh lý nhiễm khuẩn thường gặp ở trẻ sơ sinh, với các triệu chứng không đặc hiệu có thể nằm trong bệnh cảnh của bệnh lý  khác. Bệnh có xu hướng thường gặp ở trẻ nam. Triệu chứng không đặc hiệu, trong đó triệu chứng lâm sàng thường gặp là sốt, bỏ bú, lừ đừ. Xét nghiệm dịch não tủy protein và bạch cầu tăng nhưng kết quả cấy dương tính thấp. Thời gian điều trị trung bình 3-4 tuần. Tỉ lệ thất bại 1,8%.