Vi khuẩn Clostridium perfringens (C. perfringens) phân bố rộng rãi trong đường tiêu hoá của người và gia súc, môi trường (đất, nước, phân, thức ăn...), và là nguyên nhân gây nhiều bệnh nhưhoại thư sinh hơi, ngộ độc thực phẩm, bệnh nhiễm độc tố ruột huyết, viêm ruột hoại tử và hội chứng đột tử ở người và gia súc. C. perfringens được xác định là một trong những vi khuẩn gây bệnh ở gia súc bằng cách sản sinh độc tố. Năm 2015, đã xác định có 20 loại độc tố do vi khuẩn C. perfringens sản sinh. Ngoài 4 loại độc tố chính là alpha (a, cpa), beta (b, cpb), epsilon (e, etx) và iota (I, iA) thì vi khuẩn C. perfringens còn sản sinh các loại độc tố khác như: gama, delta, eta, theta, kappa, mu, lambda, mu, beta2, enterotoxin, .... Căn cứ vào khả năng sản sinh bốn loại độc tố alpha (a, cpa), beta (b, cpb), epsilon (e, etx) và iota (I, iA), các nhà khoa học đã phân chia C. perfringens thành 5 type khác nhau, gọi là type độc tố (toxinotype) A, B, C, D và E. Vi khuẩn C. perfringens thường trú trong đườngtiêu hóa của lợn, là nguyên nhân gây bệnh viêm ruột và nhiễm độc tố ruột huyết ở lợn con. Trên thế giới, nhiều tác giả đã nghiên cứu về bệnh do vi khuẩn C. perfringens gây ra ở lợn các lứa tuổi cùng các type độc tố gây bệnh phổ biến. C. perfringens type A (sản sinh độc tố alpha) và type C (sản sinh độc tố alpha và beta) là những type độc tố phổ biến nhất gây bệnh đường ruột chính trên lợn. Ở Việt Nam, hiện có rất ít công trình nghiên cứu xác định type độc tố của vi khuẩn C. perfringens trên lợn con từ 1 ngày tuổi đến 8 tuần tuổi mắc bệnh viêm ruột hoại tử tại nhiều địa phương, vùng miền khác nhau. Các nghiên cứu trước đây tập trung nhiều vào xác định tỷ lệ nhiễm, đặc tính sinh học và vai trò gây bệnh của vi khuẩn C. perfringens trên lợn mắc hội chứng tiêu chảy; tỷ lệ lợn bị mắc và chết do viêm ruột hoại tử ở một số địa phương miền Bắc.

Hình minh họa (Nguồn: Internet)

Để xác định các type độc tố của vi khuẩn C. perfringens hiện đang lưu hành gây bệnh viêm ruột hoại tử cho lợn con tại 6 tỉnh (Hà Nội, Thái Nguyên, Hà Tĩnh, Khánh Hoà, Cần Thơ, Đắk Lắk); chúng tôi đã tiến hành phân lập, giám định các đặc tính sinh học của các chủng phân lập được và tiến hành định type bằng kỹ thuật multiplex-PCR. Kết quả nghiên cứu cho thấy trên tổng số 124 mẫu thu thập, đã phân lập được 78 (62,9%) chủng vi khuẩn C. perfringens mang đầy đủ đặc tính sinh học của loài. Kết quả xác định gen mã hóa độc tố và định type bằng kỹ thuật multiplex-PCR cho thấy các chủng vi khuẩn C. perfringens phân lập được từ lợn con mắc bệnh viêm ruột hoại tử tại 6 tỉnh thuộc type A (94,87%) và type C (5,13%).