Bệnh sài sốt chó (Canine Distemper) hay Ca- rê là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm và phổ biến nhất trên chó. Bệnh phân bố ở nhiều quốc gia trên thế giới và gây bệnh trên hầu hết các loại thú ăn thịt như chồn, cáo, hổ, sư tử,… Bệnh do virus thuộc giống Morillivirrus, họ Paramyxovidae, là virus có vỏ bọc, đường kính 150nm đến 300nm. Là virus có cấu trúc nucleocapsid chứa một sợi RNA không phân đoạn gồm 15.690 nucleotide có khả năng lây lan rộng qua đường hô hấp hoặc dịch bài tiết. Hệ thống genome của Canine Distemper Virus (CDV) mã hóa cho 6 loại protein: nucleocapsid (N), phosphoprotein (P), matrix (M), fusion (F), hemagglutinin (H) và polymerase (L). Trong đó protein H đóng vai trò quan trọng trong quyết định tính kháng nguyên của virus. CDV chỉ có một serotype duy nhất, tuy nhiên dựa trên trình tự nucleotide của đoạn gen H, người ta đã chia ra thành 5 type virus lớn được phân lập từ những vùng địa lý khác nhau: type châu Âu, cổ điển (Classic type), châu Á-1, châu Á-2 và Mỹ. Đoạn gen H của CDV đóng vai trò quan trọng trong việc biến đổi di truyền giữa các chủng virus này. Vì vậy thông tin về gen H của CDV nhằm giúp hiểu rõ hơn về tính đa dạng di truyền, dịch tễ học phân tử và cung cấp thêm thông tin về nguồn gốc của virus thực địa.

Bệnh lần đầu tiên được phát hiện tại Việt Nam vào năm 1920. Bệnh nguy hiểm nhất trên chó con 3 - 6 tháng tuổi; tỷ lệ chết 50 - 80%, có thể lên tới 100% nếu không được điều trị kịp thời. Cho đến nay, bệnh Ca-rê xảy ra ở hầu hết các tỉnh và gây thiệt hại lớn cho người nuôi chó; mặc dù đã được tiêm phòng vacxin nhưng mức độ bảo hộ chưa cao.

Hình minh họa (Nguồn: Internet)

Nghiên cứu đã tiến hành xác định đặc tính sinh học, sinh học phân tử của 3 chủng virus Ca-rê được phân lập tại 3 tỉnh, thành phố (Hà Nội, Ninh Bình và Nghệ An) trong năm 2020. Kết quả nuôi cấy cho thấy 3 chủng virus nhân lên nhanh trên môi trường nuôi cấy tế bào Vero-DST với bệnh tích điển hình thể hợp bào (syncytium); hiệu giá virus dao động từ 5,56 x 106 - 6,67 x 106 TCID50/ml. Virus bắt đầu nhân lên sau 6 giờ gây nhiễm và phá hủy tế bào với hiệu giá virus cao nhất sau 48 giờ gây nhiễm. Kết quả giải trình tự và phân tích gen H của 3 chủng virus VNUA.CDV.NA04, VNUA. CDV.NB05 và VNUA.CDV.HN11 cho thấy các chủng virus này thuộc genotype Asia 1, nằm cùng nhánh phát sinh của các chủng tham chiếu được phân lập tại Việt Nam (2013-2017), Trung Quốc. Kết quả nghiên cứu này sẽ phục vụ cho các nghiên cứu chọn và tạo chủng virus tiềm năng để sản xuất chế phẩm phòng và điều trị bệnh Ca-rê.