Khảo sát đặc điểm nông học của các dòng thuần Dưa leo đơn tính cái trong điều kiện nhà màng
Các dòng dưa leo ưu tú nhất được chọn để đánh giá đặc tính nông học trong điều kiện nhà màng, nhằm tìm ra những dòng có các tính trạng tốt và phù hợp dùng làm bố mẹ để lai tạo ra các tổ hợp lai F1.
Giống cây trồng áp dụng công nghệ cao trong nông nghiệp chủ yếu gồm các loại rau ăn lá, rau ăn trái (Dưa leo, khổ qua, cà chua), các giống cây ngắn ngày (dưa lưới, dưa hấu), đặc biệt là các giống trồng trong nhà màng cho năng suất rất cao, lợi nhuận nhiều như dưa lưới, cà chua. Với Dưa leo là cây rau ăn quả có lịch sử canh tác lâu đời, hiện được trồng phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới và ở tất cả các vùng nông nghiệp của nước ta, có thị trường êu thụ khá ổn định, diện tích trồng Dưa leo tại Việt Nam đang ngày càng mở rộng do thị trường tiêu thụ khá tốt ở hầu hết các tỉnh thành trong cả nước, việc nghiên cứu phát triển Dưa leo mang lại lợi ích kinh tế cao cho người sản xuất và giá trị dinh dưỡng tốt cho người tiêu dùng.
Dưa leo đơn tính cái trồng trong nhà màng không cần thụ phấn mà vẫn đậu quả, giá bán Dưa leo đơn tính cái trồng trong nhà màng đắt hơn Dưa leo trồng ở đồng ruộng từ 10-15% và năng suất Dưa leo đơn tính cái khi trồng trong nhà màng cao hơn khi trồng Dưa leo ở đồng ruộng. Đặc biệt giống dưa này chỉ thích hợp canh tác trong nhà màng.Tuy nhiên, hiện nay hầu hết diện tích sản xuất Dưa leo đều sử dụng giống lai F1 nhập nội với giá thành hạt giống khá cao. Hơn nữa, vì giống nhập từ nước ngoài nên người sản xuất không chủ động được nguồn hạt giống.
Các nghiên cứu liên quan đến chọn tạo giống Dưa leo đơn tính cái chỉ mới được tiến hành trong những năm gần đây, chủ yếu là khảo nghiệm giống, có rất ít nghiên cứu về chọn tạo giống Dưa leo đơn tính cái thích nghi với khí hậu trong nhà màng ở nước ta. Vì vậy, việc nghiên cứu chọn tạo giống Dưa leo đơn tính cái có năng suất cao, ổn định, phù hợp với điều kiện canh tác trong nhà màng, góp phần chủ động nguồn giống, giảm chi phí, tăng hiệu quả kinh tế, thân thiện với môi trường, đảm bảo sức khỏe cho người tiêu dùng là rất cần thiết.
Bổ sung thêm nguồn giống Dưa leo đơn tính cái cho năng suất cao khi trồng trong nhà màng mà không cần thụ phấn. Nghiên cứu này tiến hành đánh giá đặc điểm nông học của các dòng Dưa leo đơn tính cái đã được làm thuần đến thế hệ F9 bằng cách tự thụ phấn cưỡng bức theo phương pháp phả hệ, sử dụng bạc nitrat để tạo hoa đực, được thực hiện trong điều kiện nhà màng để làm nguồn bố mẹ phục vụ cho lai tạo giống Dưa leo đơn tính cái F1.
Qua quá trình đánh giá khảo sát đặc tính nông học của các dòng Dưa leo đơn tính cái cho thấy các dòng có những đặc tính khác nhau như dòng DL07 có số quả/cây nhiều nhất (38,7 quả), dòng DL01 có khối lượng quả lớn nhất (107,2 g) và có quả dài nhất (18,7 cm), dòng DL08 có quả ngắn nhất (8.5 cm), dòng DL06 có năng suất cao nhất (35,78-36,96 tấn/ha), dòng DL02 có tỷ lệ bệnh sương mai thấp nhất (34.7%) và dòng DL03 có tỷ lệ bị bệnh phấn trắng thấp nhất (18.7%), dòng DL04 và DL05 có thịt quả cứng và lá dài.
Tạp chí Khoa học Trường Đại học Quốc tế Hồng Bàng - Số 26 - 11/2023