Clotrimazol là loai thuốc kháng nấm đươc sử dụng phổ biến trong điều tri ̣viêm nhiễm phu ̣khoa do viêm, đặc biệt là nấm Candida albicans. Thuốc thường được dùng tại chỗ dạng viên đặt âm đạo, kem bôi ngoài trong các chế phẩm đơn thành phần hoăc phối hơp ̣ với các thuốc kháng khuẩn, kháng nấm khác. Clotrimazol có tác dụng kháng nhiều loại nấm, uống hấp thu tốt, nhưng gây rối loạn tiêu hóa nặng nên không được dùng để điều trị nhiễm nấm toàn thân. Đồng thời clotrimazol không có tác dụng tốt đối với các loại vi khuẩn gây viêm âm hộ - âm đạo nên chỉ được sử dụng giới hạn trong điều trị viêm nhiễm do nấm. Để hỗ trợ và ngăn ngừa tình trạng viêm nhiễm, các loại tinh dầu đã được sử dụng và nhiều loại có tác dụng khá tốt. Tinh dầu có nhiều tác dụng đối với sức khỏe, đã được sử dụng từ lâu trong dân gian. Một số loại đã được nghiên cứu chứng minh có tác dụng sinh học in vitro cũng như hiệu quả lâm sàng. Bên cạnh đó, nhiều loại mới được quan tâm sử dụng nên chưa có nhiều chứng cứ khoa học về tác dụng. Tinh dầu hương nhu trắng ức chế có hiệu quả các chủng vi khuẩn gây bệnh Staphylococcus aureus, Escherichia coli, Salmonella typhimurium và Salmonella typhi. Tinh dầu hương nhu trắng cũng có khả năng ức chế một số vi nấm gây bệnh, Botryosphaeria rhodina, Rhizoctonia sp., Alternaria sp., Cryptococcus neoformans và nhiều loại nấm da.

Thuốc kháng nấm nhóm imidazol, đặc biệt là clotrimazol vẫn là ưu tiên hàng đầu trong điều trị viêm âm hộ - âm đạo do Candida albicans. Tuy nhiên sử dụng clotrimazol đường âm đạo có thể gây một số phản ứng tại chỗ như bỏng nhẹ, kích ứng cục bộ, ngứa. Để cải thiện khả năng tác dụng kháng khuẩn của chế phẩm phụ khoa, tăng cường khả năng điều trị viêm âm hộ - âm đạo, nhóm tác giả đã thực hiện nghiên cứu phối hợp clotrimazol với tinh dầu trong cùng một chế phẩm. Việc phối hợp clotrimazol với tinh dầu hướng đến mục tiêu tác động trên các chủng Candida non albicans, giảm hàm lượng clotrimazol sử dụng và hạn chế tình trạng tái phát. Nghiên cứu khảo sát hoạt tính kháng khuẩn, kháng nấm của clotrimazol và 5 loại tinh dầu của tác giả cho kết quả phối hợp clotrimazol với tinh dầu hương nhu trắng có hiệu quả tốt nhất trên các chủng vi sinh vật gây viêm âm hộ - âm đạo. Từ đó, nhóm tác giả tiến hành điều chế trong phòng thí nghiệm chế phẩm gel phụ khoa chứa hoạt chất phối hợp clotrimazol với tinh dầu hương nhu trắng. Trong nghiên cứu này, nhóm tác giả tiếp tục khảo sát hoạt tính kháng khuẩn và kháng nấm của chế phẩm gel đã điều chế đối với các chủng vi sinh vật là tác nhân gây viêm âm hộ - âm đạo để xác định khả năng mở rộng phổ tác dụng của chế phẩm trên vi sinh vật, đặc biệt là các loại vi khuẩn.

Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Khảo sát hoạt tính kháng khuẩn, kháng nấm của chế phẩm gel phụ khoa bằng phương pháp khuếch tán và phương pháp pha loãng trong môi trường lỏng theo hướng dẫn của Viện tiêu chuẩn Phòng thí nghiệm và Lâm sàng (Clinical and Laboratory Standards Institute - CLSI).

Chế phẩm gel có khả năng ức chế sự phát triển của 4 chủng vi khuẩn và 5 chủng vi nấm thử nghiệm với đường kính vòng ức chế vi sinh vật trong khoảng 18-26 mm và giá trị MIC trong khoảng 125-250 µg/mL (tính theo khối lượng chế phẩm).

Nghiên cứu đã xác định được hoạt tính kháng nấm Candida và kháng khuẩn của gel chứa clotrimazol và tinh dầu hương nhu trắng trên 9 chủng vi sinh vật gây viêm âm hộ - âm đạo thường gặp theo phương pháp khuếch tán và phương pháp pha loãng. Chế phẩm gel điều chế được có khả năng ức chế tốt sự phát triển của 4 chủng vi khuẩn và 5 chủng vi nấm thử nghiệm.