Cụ thể là, đất và nước nhiễm dầu có thể do hai nguyên nhân: một là từ khu vực kho chứa bao gồm các hoạt động như súc rửa, làm mát bồn chứa, vệ sinh máy móc và thiết bị làm rơi vãi xăng dầu xuống nguồn đất và nước, nước mưa chảy tràn qua khu vực kho; hai là từ khu vực cảng tiếp nhận bao gồm các hoạt động như nước vệ sinh tàu, nước ống dẫn dầu (khi kéo từ biển lên boong), rò rỉ trên đường ống dẫn dầu từ tàu về kho chứa… Dầu thường có chứa hàng ngàn các phân tử khác nhau, nhưng phần lớn là các hydrocarbon no có số carbon từ 2 đến 26 và các hydrocarbon thơm như hydrocarbon (HC) đa vòng, phenol, benzen... Hàm lượng các thành phần HC thơm có trong đất nhiễm dầu thường dao động từ 100-150 ppm. Dầu thường có độc tính cao và tương đối bền vững trong môi trường. Độc tính và tác động của dầu đến hệ sinh thái không giống nhau mà phụ thuộc vào loại dầu.

Các nhà khoa học đang thực hiện sản xuất chế phẩm trong phòng thí nghiệm

Mật độ vi sinh vật có trong chế phẩm

Trên toàn cầu, ngành công nghiệp khai thác và chế biến dầu đang đóng vai trò quan trọng trong việc tạo ra lợi ích kinh tế và xã hội to lớn. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của ngành này, vấn đề ô nhiễm môi trường do dầu và sản phẩm phát sinh từ nó gây ra đang trở thành một vấn đề cấp bách.

Trong môi trường tự nhiên, ô nhiễm dầu có thể xảy ra từ nhiều nguồn khác nhau, từ các hoạt động trong các khu vực lưu trữ dầu đến hoạt động tại các cảng. Dầu chứa hàng ngàn loại phân tử khác nhau, đa số là hydrocarbon no và các hydrocarbon thơm, gây ra tình trạng ô nhiễm đất và nước với nồng độ hydrocarbon thơm thường dao động từ 100-150 ppm.

Để đối phó với vấn đề này, nhiều phương pháp xử lý đã được áp dụng, bao gồm cơ học, vật lý, hóa học và sinh học. Trong số đó, phương pháp xử lý sinh học, đặc biệt là màng sinh học, đã được chứng minh là hiệu quả, thân thiện với môi trường và có chi phí thấp.

Ở Việt Nam, nhóm nghiên cứu thuộc Viện Công nghệ Sinh học đã thành công trong việc phát triển chế phẩm xử lý ô nhiễm dầu bằng vi khuẩn tạo màng sinh học trên than sinh học có nguồn gốc từ trấu. Chế phẩm này đã được chứng minh là có hiệu quả cao trong việc loại bỏ hydrocarbon no và thơm với tỷ lệ lớn hơn 90% sau 7 ngày thử nghiệm.

So với các phương pháp xử lý hóa học và sinh học khác trên thị trường, chế phẩm này có ưu điểm là kết hợp cả cơ chế hấp phụ, sự chuyển hóa các chất và sử dụng vi sinh và giá thể sinh học, không gây ô nhiễm môi trường. Điều này làm cho chế phẩm này có thể áp dụng được cả trong môi trường đất và nước.

Một trong số 4 chủng vi khuẩn sử dụng để sản xuất chế phẩm này đã được công nhận bằng Bằng Sáng Chế. Các chế phẩm của dự án đã được thử nghiệm thành công trong việc xử lý ô nhiễm dầu tại các khu vực như Vân Phong, Khánh Hoà và Thường Tín.

Bằng độc quyền Sáng chế số 37596

Nghiên cứu này không chỉ đem lại giải pháp hiệu quả cho vấn đề ô nhiễm dầu mà còn khẳng định tiềm năng của phương pháp xử lý sinh học trong bảo vệ môi trường và phát triển bền vững của ngành công nghiệp dầu khí.