Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Huỳnh Thành Đạt cho biết như trên tại Lễ hưởng ứng Ngày Sáng tạo và ĐMST thế giới năm 2024 diễn ra sáng 19/4/2024 tại Hà Nội do Bộ KH&CN tổ chức.

Tham dự buổi Lễ có Lãnh đạo Bộ KH&CN; đại diện Liên hợp quốc tại Việt Nam; đại diện Đại sứ quán một số quốc gia; tổ chức quốc tế tại Việt Nam; đại diện lãnh đạo các Ban, Bộ, ngành và địa phương; các đơn vị quản lý về KH,CN&ĐMST thuộc các ban, bộ, ngành; các Sở KH&CN các tỉnh/thành phố trực thuộc Trung ương: Hà Nội, Hải Phòng, Hà Nam, Vĩnh Phúc, Thái Nguyên, Bắc Giang, Quảng Ninh, Hòa Bình, Hưng Yên, Bắc Ninh; đại diện các viện nghiên cứu, trường đại học và các doanh nghiệp.

Toàn cảnh Lễ hưởng ứng Ngày Sáng tạo và ĐMST thế giới năm 2024.

Kết nối nguồn lực thúc đẩy hoạt động ĐMST

Phát biểu tại buổi Lễ, Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt cho biết, từ năm 2017, Đại hội đồng Liên hợp quốc đã chọn Ngày 21/4 hằng năm là Ngày Sáng tạo và ĐMST thế giới với mục đích nhằm nâng cao nhận thức về vai trò của sáng tạo và ĐMST trong phát triển kinh tế - xã hội và phát triển bền vững. Từ năm 2022, được sự cho phép của Lãnh đạo Chính phủ, Bộ KH&CN đã tổ chức các hoạt động để hưởng ứng Ngày Sáng tạo và ĐMST thế giới của Liên hợp quốc và nhận được sự quan tâm, tham gia hưởng ứng nhiệt tình và hiệu quả của nhiều bộ, ngành, địa phương, tổ chức trong cả nước.

Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt phát biểu tại buổi Lễ.

Tại Việt Nam, với sự chung tay của các bộ, ngành, địa phương, cộng đồng doanh nghiệp, các nhà khoa học, sự hỗ trợ của các tổ chức, bạn bè quốc tế, hệ thống ĐMST quốc gia ngày càng hoàn thiện. Từ năm 2017, Bộ chỉ số ĐMST toàn cầu (GII) do Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới công bố hằng năm đã được Chính phủ sử dụng như một công cụ quan trọng nhằm tham khảo, xây dựng, ban hành các chính sách thúc đẩy ĐMST ở Việt Nam. Cũng từ năm 2017 đến nay, chỉ số GII của Việt Nam liên tục được cải thiện (tăng từ vị trí 59 năm 2016 lên vị trí 46 năm 2023). Việt Nam luôn duy trì vị trí thứ 2 trong nhóm các quốc gia thu nhập trung bình thấp và là một trong 7 quốc gia thu nhập trung bình đạt được nhiều tiến bộ nhất về đổi mới sáng tạo trong thập kỷ qua.

Từ năm 2023, với sự hỗ trợ kỹ thuật của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới, Bộ chỉ số ĐMST cấp địa phương (PII) đã chính thức triển khai trên phạm vi toàn quốc theo chỉ đạo của Chính phủ tại Nghị quyết số 10/NQ-CP ngày 03/2/2023 nhằm cung cấp bức tranh thực tế, tổng thể về hiện trạng mô hình phát triển kinh tế - xã hội dựa trên KH,CN&ĐMST của từng địa phương. Qua đó, cung cấp căn cứ và bằng chứng về điểm mạnh, điểm yếu, các yếu tố tiềm năng và các điều kiện cần thiết để thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội dựa trên KH,CN&ĐMST của từng địa phương.

Bên cạnh các kết quả đạt được, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cũng cho rằng, năng lực ĐMST của Việt Nam cần tiếp tục được cải thiện mạnh mẽ hơn nữa trong giai đoạn tới, nhằm góp phần trực tiếp vào tăng năng suất lao động và chất lượng sản phẩm hàng hóa, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Việt Nam đang chuyển đổi mô hình tăng trưởng từ dựa vào vốn và lao động sang mô hình tăng trưởng dựa trên KH,CN&ĐMST. Đây là mục tiêu dài hạn, cần sự vào cuộc, sự chung tay góp sức của các ban, bộ, ngành, địa phương, doanh nghiệp và toàn xã hội trong ứng dụng và phát triển KH,CN&ĐMST. Bộ trưởng Huỳnh Đạt mong muốn tiếp tục nhận được sự chỉ đạo sâu sát của Đảng, Chính phủ, Quốc hội và sự hỗ trợ, hợp tác của các bộ, ngành, địa phương, các viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp và của toàn xã hội để hoạt động nghiên cứu KH,CN&ĐMST có những đóng góp ngày càng thiết thực hơn cho các nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam.

Đưa Việt Nam trở thành trung tâm sáng tạo, đổi mới của khu vực

Chia sẻ tại sự kiện, bà Pauline Tamesis, Điều Phối viên thường trú Liên hợp quốc và Trưởng đại diện các tổ chức của Liên hợp quốc tại Việt Nam cho biết, ĐMST thúc đẩy các mục tiêu phát triển bền vững (SDGs) và Chương trình nghị sự 2030 của Liên hợp quốc. Theo báo cáo tình nguyện quốc gia về SDGs năm 2023, Việt Nam đã đạt được 5 trong số 17 mục tiêu phát triển bền vững. Những năm tiếp theo, Việt Nam cần thúc đẩy quá trình đạt được các mục tiêu này thông qua ĐMST, truyền cảm hứng cho các hành động triển khai công nghệ xanh, giải pháp ứng phó với những thách thức mới, góp phần giảm lượng khí thải carbon cũng như tăng cường tính bền vững của môi trường, cải thiện cuộc sống người dân, mang lại các cơ hội kinh tế.

Bà Pauline Tamesis, Điều phối viên Thường trú Liên hợp quốc và Trưởng đại diện các tổ chức của Liên hợp quốc tại Việt Nam.

Bà Pauline Tamesis cũng đánh giá, Việt Nam có thể đạt được tầm nhìn trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao vào năm 2045. Liên hợp quốc mong muốn được song hành, hỗ trợ hành trình này của Việt Nam. Với chủ đề của Ngày Sáng tạo và ĐMST thế giới năm 2024 là “Inspire - truyền cảm hứng”, đồng thời, phản ánh vai trò của giáo dục và nhận thức trong việc nuôi dưỡng trí tuệ sáng tạo cho thế hệ trẻ, đặc biệt là trao quyền cho thanh niên và thế hệ trẻ trong các lĩnh vực STEM, bà cho rằng, Liên hợp quốc cũng như Việt Nam đều rất coi trọng việc phát triển những lĩnh vực này.

ĐMST không chỉ giới hạn ở các lĩnh vực công nghệ cao với các nhà khoa học mà cần mang tính bao trùm bằng cách tạo điều kiện cho các nhà đổi mới ở cấp cơ sở; đặc biệt là thanh, thiếu niên và các nhóm khác. “Khát vọng để Việt Nam trở thành quốc gia phát triển có thu nhập cao vào năm 2045 phụ thuộc nhiều vào việc giải phóng, tạo điều kiện để thúc đẩy sáng tạo, đổi mới. Đây sẽ là những công cụ cốt lõi đưa Việt Nam trở thành trung tâm sáng tạo, đổi mới của khu vực”, bà Pauline Tamesis khẳng định.

Các đại biểu chụp ảnh lưu niệm.

Hiện nay, hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo (KNST) của Việt Nam ngày càng phát triển, tạo ra một thế hệ doanh nghiệp mới kinh doanh dựa trên tài sản trí tuệ và đủ năng lực tiếp cận thị trường toàn cầu. Trong những năm qua, bên cạnh các hoạt động hỗ trợ của khối tư nhân, Nhà nước đã triển khai nhiều hoạt động hỗ trợ KNST. Mạng lưới hỗ trợ khởi nghiệp đã và đang phát triển tương đối năng động và hiệu quả với sự tham gia tích cực của các chủ thể trong hệ sinh thái. Trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp ĐMST quốc gia đang hình thành tại Hà Nội, Đà Nẵng và TPHCM và một số địa phương. Hơn 20 địa phương đã và đang thành lập Trung tâm khởi nghiệp sáng tạo để kết nối các nguồn lực địa phương, vùng và quốc gia.
Hệ thống pháp luật về sở hữu trí tuệ ngày càng hoàn thiện, tạo động lực thúc đẩy, hỗ trợ các hoạt động ĐMST, ứng dụng các kết quả nghiên cứu KH&CN vào sản xuất, kinh doanh, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Hoạt động nghiên cứu, chuyển giao, ứng dụng và đổi mới công nghệ được các bộ, ngành, địa phương quan tâm, thúc đẩy thông qua các đề án, chương trình, nhiệm vụ KH&CN cấp quốc gia. Theo đánh giá của Ngân hàng Thế giới, Việt Nam còn nhiều dư địa để thúc đẩy ĐMST trong doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa.

Nhân dịp này, Bộ KH&CN đã phát động, hướng dẫn các bộ, ngành, địa phương; các viện nghiên cứu, trường đại học, các doanh nghiệp và cá nhân tổ chức các hoạt động hưởng ứng Ngày Sáng tạo và ĐMST thế giới năm 2024 gồm: Ngày hội khởi nghiệp ĐMST quốc gia năm 2024 (Techfest 2024); Triển khai bộ Chỉ số ĐMST PII; Phụ nữ Việt Nam với ĐMST, khởi nghiệp sáng tạo; Khởi động chương trình ngày công nghệ quốc gia (National Tech Day 2024).

Ngay sau Lễ hưởng ứng đã diễn ra Hội thảo khoa học về hoạt động ĐMST, KNST. Các báo cáo tham luận tại Hội thảo tập trung các nội dung: Tổng quan về ĐMST trong doanh nghiệp tại Việt Nam, chính sách và định hướng phát triển hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo quốc gia; công cụ đo lường ĐMST cấp ngành; hoạt động ĐMST và KNST.

Thứ trưởng Bộ KH&CN Hoàng Minh chủ trì Hội thảo khoa học về hoạt động ĐMST, KNST.

Toàn cảnh Hội thảo khoa học về hoạt động ĐMST, KNST.