Chúng tôi xin giới thiệu cùng bạn đọc 5 công trình tiêu biểu trong cuộc thi lần này để nhiều người khác cùng học tập và làm theo.
MÁY XAY PHẾ PHẨM NÔNG NGHIỆP
Với mong muốn tận dụng phế phẩm nông nghiệp để giảm rác thải và phục vụ sản xuất, sau 2 năm mày mò nghiên cứu, nông dân Vũ Đình Phúc ở đường Nguyễn Siêu, Xóm Mới, phường 7, thành phố Đà Lạt đã chế tạo thành công “máy xay phế phẩm nông nghiệp” làm phân hữu cơ. Ban đầu, anh làm máy nhỏ, một giờ chỉ xay được 3m3 phế phẩm, nhưng đến năm 2008, anh đã cải tiến làm máy lớn hơn đạt công suất mỗi giờ xay 10m3 phế phẩm. Chiếc máy được làm từ những thanh nhíp ô tô hàn thành vòng tròn theo trục ly tâm và cân bằng lực của các thanh nhíp. Máy có hai bộ phận chính là băng chuyền và cối xay 3 tầng gắn với 1 mô tơ điện trên 20 mã lực có điện năng tiêu thụ là 15kw, nhưng trong thực tế máy chỉ nặng lúc khởi động, còn khi máy chạy thì đã có lực quay ly tâm của cối nên lúc này mô tơ không có tải, điện năng tiêu thụ giảm đi rất nhiều. Khi băng chuyền đưa phế phẩm nông nghiệp như lá cải thảo, súp lơ, cỏ… trộn với phân đơn chất đến cối xay, chúng được cắt nhỏ ở tầng thứ nhất, được nghiền nhỏ ở tầng thứ hai và được nghiền mịn, trộn đều như phân vi sinh ở ngoài ở tầng thứ ba. Sau đó, phế phẩm xay ra được đem ủ với các loại men để bón cho cây trồng như phân vi sinh. Trước đây, nếu gia đình anh mua một tấn phân bón ở ngoài thì phải mất khoảng 1 triệu đồng, nhưng nay chỉ cần mua 200.000 – 300.000đ phân đơn chất rồi tận dụng phế phẩm nông nghiệp là anh đã tiết kiệm được hơn 700.000đ tiền phân bón cho 1 ha rau, hoa.
MÁY ĐÓNG ĐẤT VÔ CHẬU
Không chỉ dừng lại ở việc sáng chế ra các loại máy gieo hạt, máy dồn đất vào vỉ xốp, máy đánh đất, máy xay liên hợp… mới đây, nông dân Nguyễn Hồng Chương ở thôn Xuân Thượng, xã Lạc Lâm, huyện Đơn Dương đã cho ra đời “máy đóng đất vô chậu”. Tất cả các bộ phận của máy đều được tự động hóa, gồm 3 động cơ điện, mâm chứa chậu, khoang cung cấp đất, băng tải cung cấp đất, thu hồi đất, khoang chứa đất dư và băng tải chậu. Bộ phận chuyển động gồm gối cam, nhông sên, dây curoa, puluy, các tay đẩy hiệu chỉnh và bánh xe để di chuyển. Máy tự điều chỉnh khuôn chứa chậu theo kích thước của chậu và cung cấp chậu cho máy, có bộ phận làm bằng mặt chậu và tạo lỗ để trồng cây; khi cây trồng trên máy hoàn chỉnh sẽ có bộ phận băng tải vận chuyển chậu ra ngoài; 8 giờ sản xuất được 9.600 chậu, tương đương 19 lao động/ngày. Đặc biệt, máy chạy rất êm, nhẹ, tiêu tốn ít điện năng.
LÒ SẤY CÀ PHÊ HAI MẶT
Xuất phát từ thực tiễn trong việc thu hái cà phê gặp nhiều khó khăn do thời tiết biến đổi bất thường nên khi hái thường không phơi được, sản phẩm sau thu hoạch không đạt theo yêu cầu, nên hai nông dân Vũ Văn Pháp và Phạm Văn Thịnh, thường trú tại thôn Thanh Hương 2, xã Lộc Thanh, thành phố Bảo Lộc đã cải tiến ra “lò sấy cà phê hai mặt”. Ưu điểm lò sấy mới là không phải đảo, hệ thống của lò sấy mới bao gồm một lò đốt, lò chứa hơi nóng có một hệ thống cánh quạt gồm tám cánh hút vào buồng sấy, buồng sấy được chia làm hai ngăn, phía dưới của ngăn dưới có hai lỗ dùng để thoát hơi khi sấy mặt trên. Nguyên liệu đốt là vỏ cà phê, thời gian sấy là 15 tiếng, trong đó 8 tiếng sấy ở mặt dưới, 7 tiếng sấy mặt trên (có thể dùng mô tơ hoặc máy nổ để kéo quạt), lò mới cải tiến chỉ cần hai nhân công trong vòng 15 tiếng có thể sấy được 1.300kg nhân tương đương với 5.200kg quả tươi, chất lượng cà phê sấy đạt theo tiêu chuẩn xuất khẩu.
MÁY ĐÁNH VÀ TÁCH VỎ ĐẬU NGỰ
Là một người gắn bó với cây đậu ngự lâu năm, việc thu hoạch và tách vỏ đậu tốn rất nhiều công lao động, ông Nguyễn Hữu Thịnh, khu phố 2, thị trấn Liên Nghĩa, huyện Đức Trọng luôn trăn trở làm thế nào để có thể giảm chi phí công lao động và nỗi vất vả trong khâu thu hoạch. Từ đó, mày mò nghiên cứu và chế tạo thành công “máy đánh và tách vỏ đậu ngự”. Cấu tạo của máy gồm bộ khung sắt và nắp đậy khung làm bằng tôn; trục quay được gắn 25 roi đánh bằng sắt so le với nhau; bộ phận mặt sàng và sàn lắc có tác dụng sàng hạt đậu rơi xuống và chảy ra ngoài; bộ phận cánh quạt để thổi vỏ đậu ra ngoài bằng một ống thổi và bộ phận lỗ bỏ đậu vào xay. Máy được gắn một mô tơ điện 1,5 mã lực được đặt trên đế gỗ để tránh nhiễm điện và có nắp bảo vệ. Máy đánh được cả đậu tươi, đậu đã phơi hai nắng và đậu khô, riêng với đậu khô bình quân một giờ máy đánh được từ 7-8 tạ, với 1 ha chỉ mất khoảng 4-5 giờ; nếu sử dụng lao động thủ công thì 1 ha đậu phải cần tới 50 lao động tương ứng tiền công tại thời điểm là 5.000.000đ. Ngoài ra, mỗi năm vào thời vụ cao điểm ông còn nhận phục vụ bà con 35.000đ/tạ, thu lợi 60-70 triệu đồng.
GIÁ ĐỠ ĐỂ CHĂM SÓC HEO CON
Trong chăn nuôi heo với quy mô lớn như hiện nay, việc thiến hoạn heo con, mổ sa ruột, cắt nanh, bấm số tai, uống thuốc với số lượng heo con từ vài chục đến vài trăm con, nếu dùng bằng người giữ thì rất tốn thời gian và vất vả nên giải pháp “giá đỡ để chăm sóc heo con” ra đời nhằm mục đích làm cho thao tác nhẹ nhàng và mau chóng, lợi công. Giá đỡ được cấu tạo rất đơn giản: Bộ phận đỡ để thiến có 2 hình cong phía trong cho heo nhỏ, 2 hình cong phía ngoài cho heo lớn hơn. Phần giá đỡ để cắt nanh, bấm tai, cắt đuôi có miếng chặn tùy theo heo to, nhỏ. Ngoài ra, còn một máng rời, khi mổ sa ruột thì lấy máng này chụp lên phía trên phần thiến và cắt nanh có 1 máng để cố định heo, 4 chân được cột bằng dây và khay để dụng cụ. Với cấu tạo này, giá đỡ thỏa mãn được các yêu cầu thao tác cho heo con như: Thiến hoạn với tất cả các loại heo con, cắt nanh, bấm tai, cắt đuôi, mổ sa ruột và cho heo con uống thuốc. Ông Than Bình, khu phố 1, thị trấn Liên Nghĩa cho biết: Do giá đỡ này tương đối đơn giản, dễ làm, giá rẻ nên phù hợp với túi tiền của nông dân nên ông đã bán được trên 400 cái cho bà con trong và ngoài tỉnh, giá mỗi cái 200.000đ.
Chúng ta thực sự khâm phục và trân trọng những thành quả lao động bền bỉ, sáng tạo của người nông dân. Đa số họ không được đào tạo bài bản, chưa có lý thuyết về cơ khí và chế tạo máy, nhưng từ bức xúc trong công việc hàng ngày của nhà nông mà đã mày mò, chế tạo thành công nhiều loại máy góp phần làm tăng năng suất lao động, giải phóng sức người. Những “đứa con” mà người nông dân “đẻ” ra là một nguồn cung cấp các công cụ, máy, thiết bị phục vụ sản xuất nông nghiệp phong phú, đa dạng, có tính ứng dụng tốt cho từng địa phương, từng vùng. Các loại máy móc này thường tương đối đơn giản, dễ làm, nên phù hợp với điều kiện của bà con nông dân. Ông Trương Trổ – Phó Chủ tịch Liên hiệp Hội Khoa học và kỹ thuật tỉnh, thành viên Ban Giám khảo cuộc thi, tâm sự: Cũng cần phải nói rõ rằng, đối tượng của sản xuất nông nghiệp rất đa dạng, các vùng miền có điều kiện địa hình, đất đai, trình độ, tập quán canh tác khác nhau nên yêu cầu về máy móc nông nghiệp cũng rất đa dạng, cần phải có thời gian thì nhu cầu về máy của nông dân mới dần dần được đáp ứng”.
Kết quả, Ban Tổ chức Hội thi sáng tạo kỹ thuật Hội Nông dân tỉnh phối hợp với Liên hiệp Hội Khoa học và Kỹ thuật tỉnh đã chấm, thẩm định và thống nhất trao hai giải Nhì cho hai tác giả Vũ Đình Phúc và Nguyễn Hồng Chương, hai giải Ba cho tác giả Vũ Văn Pháp cùng đồng tác giả Phạm Văn Thịnh và tác giả Nguyễn Hữu Thịnh, một giải khuyến khích thuộc về tác giả Than Bình.