Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình phát biểu tại hội nghị. Ảnh: VGP.

Chiều 26/7, Uỷ viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Trương Hoà Bình, Trưởng Ban Chỉ đạo phòng chống tội phạm của Chính phủ (BCĐ 138) và Trưởng Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (BCĐ 389) chủ trì Hội nghị trực tuyến toàn quốc sơ kết công tác 6 tháng của hai Ban Chỉ đạo.

Theo thông tin từ Ban Chỉ đạo quốc gia chống buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả (BCĐ 389), trong 6 tháng đầu năm 2018, các đơn vị chức năng trên cả nước đã phát hiện, bắt giữ, xử lý vi phạm 88.229 vụ, số thu nộp ngân sách Nhà nước trên 7.427 tỷ đồng, khởi tố 887 vụ và 889 đối tượng có liên quan tới hàng giả, buôn lậu, gian lận thương mại.

Cũng theo BCĐ 389 quốc gia, thời gian tới, cơ quan này sẽ tiến hành xây dựng các kế hoạch chuyên đề để triển khai Chỉ thị của Thủ tướng Chính phủ về chống buôn lậu thuốc lá, dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng; triển khai các kế hoạch của BCĐ 389 quốc gia về tăng cường đấu tranh đối với mặt hàng xăng dầu, phân bón, thuốc bảo vệ thực vật. Nắm vững diễn biến tình hình hoạt động buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả theo lĩnh vực, địa bàn để nhận diện các hiện tượng nổi cộm, các mặt hàng mới nổi để đấu tranh ngăn chặn.

Bên cạnh đó, tuyên truyền đến nhân dân không tiếp tay cho buôn lậu, tích cực tham gia tố giác tội phạm. Siết chặt kỷ cương, kỷ luật, thay thế, điều chuyển người đứng đầu cơ quan, đơn vị có biểu hiện bao che, dung túng cho buôn lậu hoặc không đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ…

Phát biểu tại hội nghị, ông Nguyễn Văn Cẩn, Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan cho biết: 6 tháng đầu năm 2018, lực lượng Hải quan đã phát hiện, bắt giữ 7.879 vụ vi phạm pháp luật Hải quan (tăng 9,19%); trị giá hàng hoá vi phạm ước tính 389 tỷ 583 triệu đồng (tăng 33,21%). Số vụ cơ quan Hải quan khởi tố án hình sự là 30 vụ (tăng 42,86%). Số vụ chuyển cơ quan khác kiến nghị khởi tố là 51 vụ (tăng 34,21%). Số thu ngân sách Nhà nước đạt 115 tỷ 583 triệu đồng.

Riêng tuyến đường biển, toàn ngành phát hiện, bắt giữ 4.483 vụ (tăng 22,49% so với cùng kỳ năm 2017), trị giá hàng hoá vi phạm ước tính 294 tỷ 293 triệu đồng (tăng 82,49% so với cùng kỳ năm 2017). Trong đó, mặt hàng trọng điểm gồm: Xăng dầu, gỗ, khoáng sản, động thực vật hoang dã, lá khát, phế liệu, thiết bị điện tử, điện lạnh, hàng gia dụng đã qua sử dụng, đường, thuốc lá, sữa, mỹ phẩm, thực phẩm chức năng.

Đối tượng trọng điểm là doanh nghiệp nhập khẩu các lô hàng giá trị lớn, mặt hàng có thuế suất cao; doanh nghiệp vừa là đại lý cho các hãng tàu, vừa kinh doanh vận tải hàng hoá xuất nhập khẩu; các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh kho ngoại quan; doanh nghiệp nhiều lần vi phạm pháp luật Hải quan; các công ty mới thành lập, hoạt động không thường xuyên.

Về một số tồn tại, khó khăn, vướng mắc, Tổng cục trưởng Nguyễn Văn Cẩn nhấn mạnh: Thẩm quyền điều tra theo thủ tục tố tụng hình sự của cơ quan Hải quan trong công tác đấu tranh chống buôn lậu còn bị hạn chế. Pháp luật hiện hành chỉ quy định cho cơ quan Hải quan có thẩm quyền điều tra theo tố tụng hình sự tại Bộ luật Hình sự sửa đổi, bổ sung năm 2015 đối với tội “buôn lậu” (Điều 188), tội “vận chuyển trái phép hàng hoá, tiền tệ qua biên giới” (Điều 188) và tội “sản xuất, buôn bán hàng cấm” (Điều 190). 

Tuy nhiên, trong khi thực thi nhiệm vụ quản lý Nhà nước về Hải quan, có rất nhiều loại tội phạm xảy ra thuộc nhiệm vụ quản lý của ngành Hải quan như: Vận chuyển trái phép vũ khí, ma tuý qua biên giới; trốn thuế, rửa tiền, xâm phạm quyền sở hữu trí tuệ, hàng giả…

Trên thực tế, khi phát hiện những hành vi phạm tội này, cơ quan Hải quan phải chuyển cho cơ quan điều tra. Điều này mất rất nhiều thời gian về thủ tục hành chính, không bảo đảm được tính nhanh chóng, kịp thời trong phát hiện, điều tra tội phạm.

Mặt khác, thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính với hình thức “phạt tiền” và “tịch thu tang vật, phương tiện vi phạm hành chính” còn thấp, dẫn đến nhiều vụ việc bị kéo dài thời gian xử lý.