Theo ông Nguyễn Minh Họa, Phó Chủ tịch VINACAS, năm 2018 Việt Nam tiếp tục giữ vững vị thế là quốc gia chế biến và xuất khẩu hạt điều hàng đầu thế giới với sản lượng chế biến đạt 1,65 triệu tấn hạt điều thô, xuất khẩu 391.000 tấn nhân điều, giá trị xuất khẩu đạt 3,52 tỷ USD.

Mặc dù ngành điều Việt Nam đạt thành tích xuất khẩu rất ấn tượng, nhưng các doanh nghiệp chế biến điều lại chịu thiệt hại rất lớn vì kim ngạch xuất khẩu tăng 7,8% về lượng nhưng giá trị lại giảm 3% so với năm 2017.

Sản xuất điều xuất khẩu tại Công ty cổ phần Nhật Huy (Bình Dương).
 Ảnh: Đình Huệ/TTXVN

Còn ông Nguyễn Minh Họa cho rằng ngay từ đầu vụ, Hiệp hội đã cảnh báo các doanh nghiệp không nên mua vào khi giá điều thô quá cao nhưng nhiều doanh nghiệp lo ngại khan hiếm nguồn cung nên vẫn mua vào số lượng lớn, gây rối loạn thị trường điều thô lẫn điều nhân. Kết quả là đến khi doanh nghiệp chế biến xong, giá điều nhân giảm thấp nhưng vẫn phải bán ra, gây thiệt hại lớn về kinh tế. Do đó, trong năm 2019, các doanh nghiệp cần tỉnh táo hơn trong việc xác định thời điểm, giá mua vào phù hợp.

Ông Vũ Thái Sơn, Giám đốc Công ty Long Sơn phân tích, năm 2018 ngành điều thế giới gặp khó khăn nên ở nhiều quốc gia số lượng điều thô tồn kho còn khá lớn. Thêm vào đó, sản lượng điều ở các nước châu Phi sẽ tăng thêm khoảng 10% -15% nên nguồn cung điều thô trong năm 2019 đang rất dồi dào. Sản lượng điều thô của thế giới chủ yếu cung ứng cho Việt Nam và Ấn Độ vì đây là hai quốc gia đứng đầu thế giới về chế biến, xuất khẩu điều.

Do đó, giá điều nhân trong năm 2019 khó có khả năng tăng cao và nguồn cung tài chính tham gia vào ngành điều quốc tế lẫn Việt Nam đều rất hạn chế. Vì vậy, doanh nghiệp không nên vội vàng mua ồ ạt ngay từ đầu vụ, cũng như hạn chế các hợp đồng mua có thời hạn giao quá lâu để tránh rủi ro về giá. Một vấn đề khác mà doanh nghiệp cũng cần lưu ý là vấn đề đặt cọc tiền, bởi trong giai đoạn khó khăn, hầu hết đối tác nước ngoài đều bị ngân hàng siết chặt tài chính. Theo đó, khi doanh nghiệp chuyển tiền cọc trước cho người bán, số tiền đó bị ngân hàng cấn trừ nợ nên họ không có tiền gom hàng để giao.

Ông Phạm Văn Công, Chủ tịch VINACAS cho rằng, năm 2018 là “nốt trầm” của ngành chế biến, xuất khẩu điều Việt Nam bởi nhiều nguyên nhân cả khách quan và chủ quan; trong đó, ngành điều chịu ảnh hưởng từ các biến động lớn của kinh tế thế giới như cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung Quốc làm giảm sức tiêu thụ ở hai thị trường này. Bên cạnh đó, các thị trường như Mỹ, Liên minh châu Âu (EU), Trung Quốc bắt đầu gia tăng sự bảo hộ thông qua việc siết chặt các tiêu chuẩn về quản lý chất lượng và an toàn thực phẩm.

Về chủ quan, các doanh nghiệp Việt Nam cũng còn nhiều hạn chế do hoạt động theo cơ chế thương mại cũ, giữ thói quen mua nguyên liệu ồ ạt từ đầu vụ để dự trữ cho cả năm, không theo dõi sát các thông tin, biến động về cung – cầu…

Theo ông Phạm Văn Công, mục tiêu của ngành điều trong năm 2019 là phấn đấu “lấy lại những gì đã mất” từ năm 2018 và tạo điều kiện để các hội viên khôi phục hoạt động sau thời gian khó khăn. Muốn đạt được mục tiêu đó, các doanh nghiệp phải thay đổi tư duy kinh doanh, theo sát diễn biến thị trường thế giới. Mặt khác, hiệp hội cũng định hướng cho các hội viên tập trung vào chế biến sâu, nâng cao giá trị gia tăng cho sản phẩm để thu lợi nhuận cao hơn.

Hiệp hội Điều Việt Nam cũng mong muốn Chính phủ và các bộ, ngành có chiến lược xây dựng thương hiệu và đẩy mạnh truyền thông qua các kênh ngoại giao, xúc tiến thương mại để nâng cao vị thế cho sản phẩm hạt điều chế biến của Việt Nam trên thị trường quốc tế.