I. ĐẶT VẤN ĐỀ

Thị trấn Ô Môn là trung tâm của huyện Ô Môn, tỉnh Cần Thơ là đầu mối giao lưu quan hệ phát triển kinh tế - văn hoá, xã hội. Thị trấn Ô Môn có 14 ấp, tổng diện tích khoảng 1.647 ha, tổng số hộ 6.044 hộ và 28.866 nhân khẩu, mật độ dân hơn 1.700 người/km². Trên địa bàn thị trấn có 50% hộ dân làm nghề thương mại dịch vụ nhưng cơ sở hạ tầng và phương tiện để bảo vệ môi trường tại chỗ đang ở tình trạng rất đơn giản, không giải quyết được vấn đề ô nhiễm, làm cho chất lượng môi trường ngày càng xấu đi. Rác từ các khu dân cư tập trung ngày càng nhiều nhưng chưa có biện pháp thu gom xử lý triệt để, đã có hiện tượng rác tồn đọng làm mất vẽ mỹ quan  của địa phương và gây khó chịu cho cộng đồng bởi mùi hôi, ruồi nhặng,... và nơi trú ẩn của côn trùng gây bệnh.

Toàn huyện chỉ có 01 hợp tác xã Thành Đạt thực hiện công tác vệ sinh môi trường, quản lý, chăm sóc cây xanh, cống rãnh, vỉa hè, điện chiếu sáng công cộng và các dịch vụ vệ sinh môi trường nhưng hoạt động chưa mang lại hiệu quả như mong muốn...

Để từng bước đưa Ô Môn lên thành một địa phương phát triển và hiện đại, chính quyền và nhân dân huyện không chỉ cần được trang bị thêm phương tiện vật chất và nâng cao nhận thức về sản xuất, làm chủ nền kinh tế thị trường, mà còn phải được hỗ trợ về việc bảo vệ môi trường.

Dự án Xây dựng mô hình cải thiện công tác VSMT tại 3 ấp của thị trấn Ô Môn sẽ là biện pháp thực tiễn cần thiết để tìm ra phương pháp bảo vệ môi trường phù hợp nói trên.

II. MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN

1. Mục tiêu

            Mục tiêu chính: tìm ra mô hình phù hợp cho công tác BVMT tại các vùng nông thôn tỉnh Cần Thơ

            Mục tiêu từng phần: xây dựng và áp dụng quy chế BVMT tại địa phương để chính quyền và nhân dân khu vực dự án biết mình cần làm gì, nên và không nên làm gì để BVMT; thực hiện công tác BVMT:thu gom, vận chuyển rác qua việc ứng dụng các biện pháp đồng bộ, để tăng cường năng lực quản lý môi trường cho các hộ và nhân dân trong vùng dự án; xã hội hóa công tác vệ sinh môi trường

2. Nội dung

2.1 Xây dựng và áp dụng quy chế bảo vệ môi trường tại địa phương: xây dựng hai văn bản Quy chế bảo vệ môi trường và biểu giá dịch vụ vệ sinh môi trường.

2.2 Thực hiện công tác bảo vệ môi trường: thu gom và chuyên chở rác.

- Hỗ trợ tổ chức lại tổ vệ sinh môi trường trong khu vực dự án: tổ chức tập huấn công tác thu gom rác, sử dụng trang thiết bị đúng kỹ thuật làm cho đội viên đội dịch vụ vệ sinh môi trường (VSMT) trong khu vực dự án, phân công trách nhiệm giữa dân và Đội vệ sinh trong giữ gìn khu phố sạch.

- Tổ chức hội thảo quy trình và kỹ thuật thu gom xử lý chất thải cho địa phương: đưa ra quy trình thu gom hiện nay và quy trình được mong muốn để mọi người góp ý, nhằm mục tiêu tuyên truyền và khuyến khích người dân trong khu vực dự án nắm vững qui định và yêu cầu thu gom rác hợp lý để hỗ trợ đội vệ sinh.

- Trang bị phương tiện thu gom, xử lý rác hợp lý: chọn mua thùng rác công cộng, xe thu gom rác, quần áo bảo hộ cho đội viên đội VSMT trong khu vực dự án.

- Khuyến khích thu gom và phân loại rác trong dân: công tác thu gom rác được thực hiện khá tốt nhưng việc phân loại rác hoàn toàn chưa được quan tâm. Dự án sẽ đặt vấn đề và tìm biện pháp giúp người dân hiểu lợi ích của của việc phân loại rác và thực hiện tốt.

- Trồng cây xanh ven đường: gây phong trào ở vài tuyến đường chính như đường 26 tháng 3, Trần Hưng Đạo, Châu Văn Liêm, Vành đai thị trấn với số lượng 500 cây và khuyến khích người dân tự trồng thêm. Về loại cây trồng theo danh mục cây trồng đô thị của Công ty Công trình đô thị.

2.3 Công tác nâng cao nhận thức BVMT của dân cư thị trấn.

            - Tuyên truyền bằng hình thức chiếu phim về môi trường (4 buổi), phát thanh thường kỳ về  BVMT trên đài phát thanh của thị trấn.

            - Biểu bảng tuyên truyền, hướng dẫn thực hiện sống thân thiện với môi trường.

            - Thi đua giữ vệ sinh môi trường khu vực dự án.

3. Phương pháp thực hiện:

- Xây dựng và áp dụng quy chế bảo vệ môi trường tại 3 ấp: Rạch Chùa, Rạch Chùa 1 và Châu Thành Phường Châu Văn Liêm

- Thực hiện công tác bảo vệ môi trường tại 3 ấp.

- Nâng cao nhận thức BVMT của dân cư tại 3 ấp: tuyên truyền, cổ động.

III. KẾT QUẢ

1. Trồng được 350 cây xanh: công tác này được chuẩn bị từ tháng 6 năm 2001 đến tháng 8 năm 2001.

Loại cây trồng chủ yếu là cây Dương, Sao và một vài loại cây khác trong danh mục cây trồng đô thị của Công ty Công trình đô thị.

Vị trí trồng cây đúng theo quy hoạch của dự án là trên các tuyến đường của các ấp Rạch Chùa, Rạch Chùa 1 và ấp Châu Thành.

Số lượng cây được chăm sóc tốt và đã bàn giao cho Đội vệ sinh Ô Môn thuộc Công ty Công trình đô thị 314 cây. Số cây chết là 36 cây (hơn 10% lượng cây trồng), do các hộ dân khu vực có cây trồng lấn chiếm vĩa hè và tráng nền ciment để thực hiện các hoạt động khác nên không thể trồng lại được.

2. Mua xe chở rác 2,5 tấn:

Đã mua xong xe mang nhãn hiệu Kiatitan, loại xe ben, tải trọng 2,5 tấn, có nắp đậy, chuyên dùng chở rác, chất lượng còn 80% theo giám định của Công ty Giám định Vietcontrol

Tháng 1 năm 2002 đã bàn giao xe cho hợp tác xã chuyên chở rác Thành Đạt sử dụng, phục vụ công tác thu gom, chuyên chở rác cho khu vực dự án. Tuy nhiên, do một khó khăn trong thủ tục thanh toán, đóng thuế trước bạ, đăng ký bảng số xe và kiểm định xe, ... mà địa phương, Ban chủ nhiệm dự án và Ban chấp hành HTX Thành Đạt vẫn chưa thể đưa xe vào hoạt động phục vụ công tác vệ sinh môi trường hàng ngày mà chỉ đưa xe vào hoạt động vào các ngày lễ, Tết và cổ động cho ngày môi trường thế giới.

3. Mua và lắp đặt thùng rác:

Lắp đặt 40 thùng rác trên vĩa hè hai tuyến đường Trần Hưng Đạo và đường 26 tháng 3. Số thùng rác trên giao cho Đội vệ sinh Ô Môn cùng lúc với số cây xanh của dự án trồng để đội vệ sinh tiếp tục bảo quản sử dụng.

IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

1. Kết luận:

Dự án Xây dựng mô hình cải thiện công tác vệ sinh môi trường tại 3 ấp thuộc thị trấn Ô Môn, Huyện Ô Môn được xây dựng và thực hiện là hoàn toàn đúng đắn và khả thi. Nếu dự án được hoàn thành tốt thì sẽ là một mô hình tốt cho các địa phương khác rút kinh nghiệm thực hiện để nâng cao nhận thức về môi trường trong cộng đồng. Đây có thể xem là hoạt động thực hiện Chương trình nghị sự 21 (Agenda 21) mà Việt Nam đã ký kết cùng thực hiện với cộng đồng quốc tế - một trong những mục tiêu mà Dự án Cần Thơ xanh, một dự án hợp tác thực hiện giữa 3 địa phương Thành phố Cần Thơ, Thành phố Kalmar của Thụy Điển và thành phố Aarhus của Đan Mạch đầu tư thực hiện.

            Với việc thực hiện dự án nâng cao nhận thức, một loại dự án mang tính phức tạp cao và rất nhạy cảm, ngoài nhiệt tình Ban chủ nhiệm còn cần phải có kinh nghiệm và năng lực chuyên môn nhất định, thì tính khả thi hoàn thành dự án với kết quả tốt mới được bảo đảm.

2. Kiến nghị:

Để tiếp nối thành quả của dự án đã thực hiện được, đề nghị UBND huyện Ô Môn (nay là quận Ô Môn), các Sở, Ban, Ngành có liên quan đồng ý kết thúc dự án tại đây. Nhưng sau đó cho xây dựng một dự án mới mang tính nối tiếp các hoạt động còn chưa thực hiện và giao cho Ban chủ nhiệm dự án có đủ năng lực và chuyên môn về môi trường thực hiện để phát huy hiệu quả của các công việc đã được thực hiện và tiếp tục củng cố nhận thức BVMT cho người dân tại khu vực phường Châu Văn Liêm và Quận Ô Môn. Tiếp tục xây dựng mô hình vận động cộng đồng trong công tác BVMT.