I. ĐẶT VẤN ĐỀ

            Trong sản xuất nông nghiệp, trong sinh hoạt, người dân nông thôn và ven đô thị đã thải ra môi trường một lượng chất thải khá lớn gây ô nhiễm không khí, nước mặt và nước ngầm. Nguyên nhân là do thói quen canh tác sử dụng nhiều phân hóa học, nông dược và thói quen phóng uế bừa bãi xuống sông rạch...

            Để từng bước khắc phục thực trạng trên, Trung tâm Kỹ thuật và Ứng dụng công nghệ Cần Thơ phối hợp với phòng Môi trường (Sở KH,CN và MT) và các ngành hữu quan thực hiện dự án “Nghiên cứu và triển khai mô hình năng suất xanh cho phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường tại ấp Định Phước, xã Định Môn, huyện Cờ Đỏ và ấp 4 của thị trấn Long Mỹ, huyện Long My”.

II. MỤC TIÊU, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP THỰC HIỆN DƯ ÁN:

            1. Mục tiêu:

            Nâng cao nhận thức cộng đồng về bảo vệ môi trường trong sản xuất nông nghiệp, trong sinh hoạt thông qua truyền thông, tập huấn và mô hình trình diễn.

            2. Nội dung:

            - Thành lập nhóm năng suất xanh (NSX) gồm: nhóm trưởng và các thành viên là những người có uy tín, có trình độ và nhiệt tình.

            - Điều tra khảo sát và đánh giá các giải pháp cùng với sự hỗ trợ của các chuyên gia và điều phối viên dự án.

-          Xây dựng kế hoạch thực hiện cùng điều phối viên dự án.

-          Triển khai thực hiện các giải pháp NSX tại vùng dự án.

3. Phương pháp:

Theo phương pháp luận thực hiện dự án NSX.

- Điều tra, khảo sát, thu thập thông tin về cộng đồng vùng dự án (kinh tế, môi trường,...).

- Đào tạo, tập huấn: nâng cao nhận thức bảo vệ môi trường (BVMT), các kỹ thuật canh tác nông nghiệp,...

- Truyền thông: nâng cao nhận thức về bảo vệ môi trường, thiết kế mẫu tờ rơi, pano; phát thanh thường kỳ các bản tin về BVMT, về sản xuất nông nghiệp.

- Xây dựng mô hình và chuyển giao kỹ thuật: xây dựng mô hình điểm về  xử lý chất thải, cung cấp nước sạch, ứng dụng tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất nông nghiệp...

- Xây dựng qui chế BVMT cho vùng dự án.

III. KẾT QUẢ:

            Thành lập 02 nhóm NSX tại ấp Định Phước, xã Định Môn và ấp 4 thị trấn Long Mỹ. Thông qua tập huấn, nhóm NSX đã nắm được phương pháp luận thực hiện dự án NSX và đã đóng vai trò tích cực trong triển khai thực hiện dự án.

- Tổ chức 02 lớp tập huấn hướng dẫn nhóm NSX phương pháp điều tra thu thập thông tin, đã điều tra 500 hộ về hiện trạng kinh tế, xã hội, môi trường tại vùng dự án.

- Tổ chức 8 lớp tập huấn với 400 hộ tham dự. Nội dung tập huấn là giới thiệu, phổ biến các biện pháp BVMT trong sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp...

- Trang bị 100 bảng so màu lá lúa giúp nông dân cách bón phân hợp lý nhằm giảm chi phí sản xuất và góp phần BVMT.

- Thiết kế 04 pano, in ấn 4.000 tờ rơi quảng bá về NSX và BVMT.

- Xây dựng 17 hố xí hợp vệ sinh hộ gia đình, 30 túi ủ biogas cộng với bếp cải tiến.

- Trang bị  60 dụng cụ sạ lúa theo hàng.

- Xây dựng lắp đặt 06 giếng khoan nước và bể lọc.

- Xây dựng 02 qui chế BVMT.

- Nhận thức của người dân về BVMT được nâng lên cụ thể:

+ Nhiều hộ có các hoạt động sản xuất chăn nuôi đã liên hệ với Ban Quản lý dự án đăng ký thực hiện mô hình biogas hoặc nhờ dự án hướng dẫn tư vấn nơi thực hiện túi ủ, hầm ủ biogas để đầu tư.

+ Một số hộ dân trước đây sử dụng trực tiếp nguồn nước mặt, nước ngầm chưa qua xử lý hoặc chỉ xử lý sơ bộ để sinh hoạt, khi được tập huấn hướng dẫn phương pháp xử lý nước đã ứng dụng xây thêm các ngăn lọc hoặc lu chứa nước, khử trùng nước bằng cloramin B trước khi sử dụng.

+ Rác thải sinh hoạt được chôn lấp hoặc phân loại, để đơn vị thu gom rác địa phương vận chuyển xử lý.

+ Áp dụng các tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất nông nghiệp làm tăng năng suất, giảm chi phí sản xuất và BVMT như sử dụng bảng so màu lá lúa, các dụng cụ sạ lúa theo hàng, giếng nước sạch, hầm ủ biogas...

IV. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ:

            1. Kết luận:

- Qua kết quả thực hiện dự án cho thấy, hoạt động của dự án rất thiết thực với người dân, nhất là người dân ở khu vực nông thôn. Người dân ở vùng dự án rất đồng tình, ủng hộ và đánh giá cao hiệu quả dự án.

- Việc nhân rộng mô hình của dự án cho các nơi khác hoàn toàn có thể thực hiện. Đặc biệt, với mô hình đã có, với kiến thức và kinh nghiệm được tích lũy, nhóm NSX của địa phương sẽ góp phần tự giải quyết nhiều vấn đề tồn tại ở địa phương mà không cần sự hỗ trợ ở bên ngoài...

- Để nhóm NSX tiếp tục duy trì hoạt động có hiệu quả và tiếp tục là nồng cốt để giải quyết những vấn đề mới phát sinh ở địa phương, Ban chủ nhiệm dự án, nhóm NSX kiến nghị chính quyền địa phương, ban ngành tiếp tục tạo điều kiện thuận lợi cho nhóm NSX hoạt động. Nhất là đưa hoạt động của nhóm NSX vào cơ cấu quản lý của địa phương và tìm nguồn kinh phí cho hoạt động của nhóm như thành lập quỹ BVMT ở địa phương bằng cách trích một phần kinh phí thu được từ hoạt động quản lý thu gom rác thải, thu tiền nước sạch hoặc nhóm NSX làm dịch vụ như xây dựng hầm ủ biogas, giếng nước sạch. Lợi nhuận thu được từ họat động này một phần được trích làm kinh phí hoạt động cho nhóm.