Con số kỷ lục về các giao dịch hơn 1 tỷ USD

Quý 1 năm 2021 có 9 thương vụ VC đạt trị giá hơn 1 tỷ USD, chiếm gần 17 tỷ USD đầu tư VC toàn cầu. Mỹ chiếm phần lớn các vòng huy động vốn lớn này, bao gồm các khoản huy động vốn của Robinhood, Rivian Automotive, VillageMD,  GoPuff và Databricks. Xingsheng Selected có trụ sở tại Trung Quốc, Lalamove có trụ sở tại Hồng Kông và Klarna có trụ sở tại Thụy Điển là chủ các khoản huy động vốn còn lại. Các công ty chủ của các khoản đầu tư kỷ lục này thuộc nhiều lĩnh vực đa dạng, bao gồm công nghệ tài chính, thương mại điện tử, ô tô, giao hàng, logistics, ngân hàng bán lẻ thách thức (Challenger banking) và chăm sóc sức khỏe.

Quy mô giao dịch trung bình tăng đáng kể

Quy mô giao dịch trung bình tăng đáng kể ở tất cả các giai đoạn giao dịch trong Quý 1 năm 2021, với quy mô giao dịch trung bình của các giao dịch Vòng Series D + tăng từ 60 triệu USD năm 2020 lên 100 triệu USD trong Quý 1 năm 2021. Định giá trước trung bình toàn cầu cho các giao dịch cũng tăng mạnh, đặc biệt đối với Vòng Series C và Series D +; đối với vòng Series C, định giá trước trung bình toàn cầu cho các giao dịch đã tăng từ 192 triệu USD năm 2020 lên gần 278 triệu USD trong Quý 1 năm 2021, còn đối với Vòng Series D +, con số này tăng gần gấp đôi, từ 489 triệu USD năm 2020 lên 965 triệu USD trong Quý 1 năm 2021.

Các công ty kỳ lân thu hút được nguồn vốn đáng kể

Các công ty kỳ lân là những người chiến thắng lớn trong đầu tư VC toàn cầu trong Quý 1 năm 2021, chiếm gần 40% tổng số vốn VC. Trong Quý 1, hơn 49 tỷ USD được huy động qua 182 vòng gọi vốn cho các công ty kỳ lân, so với 100,5 tỷ USD được huy động qua 403 vòng cho các công ty kỳ lân trong cả năm 2020. Sự huy động vốn này phản ánh mối quan không ngừng nghỉ của các nhà đầu tư đối với các công ty trưởng thành ở giai đoạn cuối.

Tốc độ giao dịch tăng nhanh, giúp thúc đẩy định giá

Thị trường VC toàn cầu chứng kiến hoạt động bùng nổ trong Quý 1 năm 2021 khi các nhà đầu tư trên toàn thế giới cạnh tranh để giành được những giao dịch lớn nhất và tốt nhất. Với nhiều công ty xuất hiện để gọi vốn các vòng tiền IPO (bán cổ phần lần đầu ra công chúng), dường như có rất nhiều FOMO (nỗi sợ bị bỏ lỡ) trên thị trường khi các nhà đầu tư tìm cách thực hiện các giao dịch. Sự cạnh tranh mạnh và nhiều vòng đăng ký vượt mức đã giúp đẩy nhanh hoạt động giao dịch lên rất nhiều, ít nhất là  đối với các giao dịch giai đoạn cuối. Ngoài ra còn thúc đẩy định giá tăng lên. Trong khi tốc độ giao dịch chủ yếu tăng nhanh ở Mỹ, thì tốc độ thực hiện giao dịch ở châu Âu cũng tăng nhanh chóng.

Các nhà đầu tư tiếp tục tập trung vào những lĩnh vực phát triển trong đại dịch, nhưng những lĩnh vực trong tình trạng ‘bình thường mới’ cũng được để ý

Như đã thấy trong năm 2020, COVID-19 đã không làm ngừng đầu tư VC. Đại dịch thực tế đã  làm tăng huy động vốn trong nhiều lĩnh vực do các nhà đầu tư tìm cách tham gia vào các công ty công nghệ trong những lĩnh vực có cầu tăng nhanh chóng, gồm các lĩnh vực như phần mềm như một dịch vụ, giao hàng và một loạt các giải pháp kỹ thuật số tập trung vào người tiêu dùng - từ edtech và gaming tới các dịch vụ y tế kỹ thuật số. Quý 1 năm 2021 lại tiếp tục xu hướng này. Fintech là lĩnh vực thành công lớn ở hầu hết các khu vực trên thế giới trong Quý 1 năm 2021, ngoài ra là các giải pháp logistics, giao thực phẩm, edtech và B2B.

Hiện vắc xin đang được phân phối, nên nhiều nhà đầu tư đang tính tới đường dài bằng cách xác định các công ty và mô hình kinh doanh có khả năng phát triển mạnh trong thời kỳ hậu đại dịch 'bình thường mới'. Trong khi các giải pháp B2B và fintech vẫn là những mục tiêu sáng giá trong tầm ngắm của các nhà đầu tư, thì những lĩnh vực khác cũng giành được sự quan tâm. Các lĩnh vực bị đại dịch tàn phá nhưng được kỳ vọng sẽ hồi sinh mạnh mẽ cũng có thể dành được sự quan tâm của các nhà đầu tư - chẳng hạn như các công ty lữ hành và du lịch.

Tăng mạnh số lượng kỳ lân ra đời

Trên toàn cầu, gần 100 công ty kỳ lân được thành lập trong Quý 1 năm 2021 - một sự đột biến lớn so với những xu hướng lịch sử. Mỹ chiếm hơn một nửa số kỳ lân mới này, bao gồm các công ty từ Clubhouse và Sidecar Health đến Axiom Space và Socure. Phạm vi Châu Mỹ rộng hơn cũng xuất hiện những kỳ lân mới, gồm PointClickCare và Dapper Labs có trụ sở tại Canada và MadeiraMadeira có trụ sở tại Braxin. Sự trưởng thành, phát triển của thị trường VC của Châu Âu cũng được thể hiện qua việc khu vực này đã sinh ra gần 20 kỳ lân mới trên tám vùng thuộc châu Âu, bao gồm cả các trung tâm đổi mới ít được biết đến như Áo (BitPanda), Thổ Nhĩ Kỳ (Getir) và Thụy Sĩ (Nexthink).

Mặc dù hoạt động đầu tư VC vững mạnh, nhưng châu Á chỉ có năm kỳ lân mới ra đời trong Quý 1 năm 2021, bao gồm Digit Insurance và Five Star Business Finance ở Ấn Độ, WeBull và Yunxuetang ở Trung Quốc và PatSnap ở Singapore. Có thể lý giải cho hiện tượng này phần nào là do sự tập trung của các nhà đầu tư VC vào các kỳ lân đã có.

Giá trị thoái vốn đạt mức cao kỷ lục trong hai quý liên tiếp

Hoạt động thoái vốn trên toàn cầu tiếp tục tăng mạnh, với giá trị thoái vốn đạt kỷ lục là 284 tỷ USD qua 667 giao dịch trong Quý 1 năm 2021 so với 472 tỷ USD qua 2.219 giao dịch trong cả năm 2020. Trong Quý 1 năm 2021, gã khổng lồ thương mại điện tử Hàn Quốc Coupang đã có đợt IPO giá trị nhất - huy động 4,5 tỷ USD trên sàn NYSE.Tại Châu Âu, Auto1 có trụ sở tại Đức và Trustpilot có trụ sở tại Đan Mạch đã tổ chức các đợt IPO thành công. Tuy nhiên, Deliveroo có trụ sở tại Anh lại có một đợt IPO đầy khó khăn; hiệu suất dưới mệnh giá của nó có thể khiến các nhà đầu tư có cái nhìn sâu hơn về các công ty trong lĩnh vực giao hàng đang phát triển - tăng trọng tâm của họ vào lợi nhuận.

Niêm yết trực tiếp tiếp tục là một lựa chọn thoái vốn khả thi, như được chứng tỏ qua nền tảng trò     chơi điện tử Roblox có trụ sở tại Mỹ . Cryptoexchange Coinbase cũng đã công bố các kế hoạch ra công chúng bằng cách niêm yết trực tiếp, với cổ phiếu của công ty này dự kiến bắt đầu giao dịch sớm vào Quý 2 năm 11.

Trong khi đó, niêm yết lần hai tăng mạnh ở châu Á, chủ yếu do các công ty Trung Quốc tìm cách giảm thiểu rủi ro liên quan đến những thay đổi ở các quy định niêm yết của Mỹ. Trong quý, Baidu, công ty khổng lồ có trụ sở tại Trung Quốc đã huy động được 3,1 tỷ USD và nền tảng xe cộ Autohome đã huy động được 688 triệu USD thông qua niêm yết lần hai trên SEHK.

Cơn sốt SPAC tiếp diễn - bắt đầu lan ra ngoài phạm vi nước Mỹ

Mối quan tâm đến SPAC tăng gần như theo cấp số nhân trong Quý 2 năm 21 - với các công ty trên toàn thế giới đang bắt đầu để mắt tới hiện tượng đang diễn ra ở Mỹ trong thời kỳ gần đây. Trong Quý 1 năm 2021, rất nhiều SPAC đã được tạo ra. Một loạt nhiều công ty cũng đã công bố các kế hoạch sáp nhập SPAC trong Quý 1 năm 2021, bao gồm WeWork, công ty proptech Offerpad và công ty foodtech AeroFarms có trụ sở tại Mỹ, nền tảng giao dịch eToro5 có trụ sở tại Israel và Grab có trụ sở tại Ấn Độ. SPAC được nhiều công ty khởi nghiệp coi là phương tiện để ra mắt công chúng nhanh hơn so  với IPO truyền thống.

Các doanh nghiệp lớn vẫn là nguồn đầu tư quan trọng của VC

Đầu tư VC của doanh nghiệp vẫn ở mức rất cao trên toàn cầu do nhiều doanh nghiệp có thâm niên tiếp tục đẩy mạnh nỗ lực kỹ thuật số và tìm kiếm các công ty khởi nghiệp sáng tạo có thể giúp họ cải thiện các sản phẩm và dịch vụ kỹ thuật số cũng như nâng cao hiệu quả hoạt động nội bộ của họ.

Các xu hướng cần quan sát

Đầu tư VC được kỳ vọng sẽ tiếp tục vững mạnh trên toàn cầu trong Quý 2 năm 21, đặc biệt là trong các lĩnh vực như fintech và dịch vụ B2B. Trí tuệ nhân tạo, robotics và các giải pháp liên quan đến blockchain - bao gồm cả các mã thông báo không thể thay thế, cũng được kỳ vọng là những ưu tiên của các nhà đầu tư VC.

Hoạt động thoái vốn dự kiến sẽ vẫn tăng mạnh. Những vụ sáp nhập SPAC có thể sẽ tiếp tục thành công với vai trò là một phương án ra mắt công chúng cho các công ty tại các khu vực quan trọng trong Quý 2 năm 21, mặc dù việc liệu chúng có trở thành xu hướng nóng trong dài hạn hay không sẽ còn phụ thuộc vào kết quả của các vụ sáp nhập SPAC được công bố trong vài quý tới.

NƯỚC MỸ: ĐẦU TƯ VC TĂNG MẠNH TRONG QUÝ 1 NĂM 2021, PHÁ VỠ KỶ LỤC TRƯỚC ĐÓ

Các giao dịch trị giá hơn 1 tỷ USD làm tăng số lượng đầu tư

Các giao dịch rất lớn đã giúp thúc đẩy đầu tư VC vào Mỹ, bao gồm khoản huy động 3,4 tỷ USD của công ty tài chính Robinhood; 2,6 tỷ USD do công ty xe điện Rivian Automotive huy động được; 1,1 tỷ USD được huy động bởi app giao hàng GoPuff; 1,1 tỷ USD và 1 tỷ USD được huy động bởi nền tảng quản lý thực hành chăm sóc sức khỏe VillageMD và công ty phần mềm phân tích dữ liệu Databricks. Các thương vụ này không chỉ nêu bật sức mạnh của thị trường VC Mỹ mà còn cả tính đa dạng của nó - với mỗi công ty phản ánh một lĩnh vực đầu tư nóng hổi khác nhau, bao gồm fintech, ô tô, logistics và chăm sóc sức khỏe.

Quy mô giao dịch ngày càng tăng và số lượng giao dịch lớn hơn 100 triệu USD có thể cũng góp phần tạo nên kỷ lục 64 kỳ lân sinh ra ở Mỹ, bao gồm các công ty như Hinge Health, Dremio, Enfusion, Axiom Space, BlockFi, Pilot.com và Cameo.

Tốc độ giao dịch tăng nhanh ở các giao dịch giai đoạn cuối

Quý 1 năm 21 đã chứng kiến tốc độ giao dịch ở Mỹ bùng nổ, với các vòng gọi vốn lớn được đăng ký quá mức do các nhà đầu tư cạnh tranh nhau. FOMO

- nỗi sợ bị bỏ lỡ - dường như là một mối quan tâm thực sự đối với các nhà đầu tư có trụ sở tại Mỹ khi mà các vòng giai đoạn cuối và tiền thoái vốn tiềm năng thu hút sự quan tâm mạnh mẽ và đầu tư  nhanh chóng. Ngay cả những thách thức liên quan đến hoạt động kinh doanh trong thời kỳ đại dịch cũng không cản trở được tốc độ giao dịch ở Mỹ, với hầu hết các nhà đầu tư và công ty khởi nghiệp hiện đã quen với việc thực hiện các giao dịch từ xa. Trong khi các nhà đầu tư VC ở Mỹ tiếp tục triển khai vốn cho các vòng Series C và các vòng sau, thì huy động vốn giai đoạn đầu vẫn còn yếu.

SPAC đang thu hút sự chú ý đáng kể do lãi suất thoái vốn vẫn ở mức cao

SPAC tiếp tục có được vị thế ở Mỹ với vai trò là một giải pháp thay thế cho các đợt thoái vốn IPO truyền thống trong Quý 1 năm 2021. Một số lượng lớn các công ty SPAC đã được thành lập ở Mỹ trong những quý gần đây và mỗi một công ty SPAC này sẽ cần tìm một công ty để đầu tư trong vòng hai năm tới. Tính khả dụng và sự rõ nét càng tăng của các giao dịch SPAC đã khiến nhiều công ty xem việc sáp nhập SPAC như một lựa chọn thoái vốn tiềm năng. Một số công ty đang tính tới phương án IPO trong vòng 2-3 năm tới hiện đang xem SPAC như một cơ hội để ra mắt công chúng sớm hơn.

Một mối quan ngại liên quan đến sự gia tăng các giao dịch SPAC là nguy cơ các công ty ra mắt công chúng trước khi họ được trang bị tốt để thực hiện việc đó. Mặc dù các giao dịch SPAC dự kiến sẽ vẫn là một lựa chọn thoái vốn quan trọng trong Quý 2 năm 2021, việc sử dụng SPAC về lâu dài có thể sẽ phụ thuộc vào hiệu quả hoạt động của các công ty đã thoái vốn gần đây thông qua sáp nhập SPAC.

Niêm yết trực tiếp cũng tiếp tục được coi là một giải pháp thay thế IPO tiềm năng; trong Quý 1 năm 2021, nền tảng trò chơi điện tử Roblox đã tiến hành niêm yết trực tiếp, với giá cổ phiếu tăng 50% trong ngày đầu tiên giao dịch.

Các nhà đầu tư VC quan tâm đến AI và phân tích dữ liêu tập trung các cơ hội trong lĩnh vực công nghệ chăm sóc sức khỏe

Healthtech tiếp tục là lĩnh vực đầu tư hấp dẫn ở Mỹ trong Quý 1 năm 2021. Trong quý, các nhà đầu tư ngày càng quan tâm đến các giải pháp sức khỏe tập trung vào người tiêu dùng, chẳng hạn như theo dõi sức khỏe và các giải pháp thể dục được cá nhân hóa. Các nhà đầu tư cũng đặc biệt quan tâm đến các công ty có thể kết nối dữ liệu và dự đoán kết quả bằng cách sử dụng AI và phân tích dữ liệu. Các nhà đầu tư coi sự giao thoa giữa AI và sức khỏe là một cơ hội rất lớn, cho thấy nó sẽ vẫn là một lĩnh vực đầu tư hấp dẫn trong tương lai gần.

Các nhà đầu tư VC đặt cược vào tình trạng bình thường mới

Đại dịch đã làm tăng tốc độ chuyển đổi kỹ thuật số đối với nhiều doanh nghiệp và giúp cả người tiêu dùng lẫn các công ty nhìn thấy tiềm năng của lĩnh vực này. Với việc tiêm chủng vắc xin đang tăng lên, các nhà đầu tư VC hiện đang bắt đầu tính tới tình trạng bình thường mới sẽ như thế nào, và phân biệt các mô hình kinh doanh quan trọng trong đại dịch với những mô hình có thể sẽ vẫn có nhu cầu khi COVID-19 chấm dứt. Điều này có thể dẫn đến việc giảm đầu tư vào một số các ngành - chẳng hạn như edtech, với kỳ vọng học sinh sẽ trở lại trường học hoàn toàn. Các lĩnh vực khác dự kiến sẽ vẫn hấp dẫn các nhà đầu tư với kỳ vọng rằng một số hoạt động sẽ vẫn phát triển mạnh ngay cả trong  tình trạng bình thường mới - bao gồm các lĩnh vực như fintech, Dịch vụ B2B, giao hàng và hậu cần.

Các xu hướng cần theo dõi ở Mỹ

Đầu tư VC vào Mỹ dự kiến sẽ vẫn mạnh và định giá dự kiến sẽ vẫn ở mức cao trong Quý 2 năm 2021 do các nhà đầu tư VC tiếp tục cạnh tranh để  có được những giao dịch hấp dẫn nhất. Fintech dự kiến sẽ vẫn là một lĩnh vực đầu tư rất nóng, bên cạnh các giải pháp kỹ thuật số và hầu hết các lĩnh vực của AI.

Hoạt động IPO có thể sẽ vẫn rất mạnh, bao gồm cả IPO truyền thống và niêm yết trực tiếp. Nhiều công ty SPAC cũng được dự kiến sẽ hình thành trong Quý 2 năm 2021, trong khi các vụ sáp nhập SPAC có thể sẽ tăng lên.

Cục Thông tin KH&CN Quốc gia – Bộ KH &CN - Bản tin “Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo”, Số 24.2021 (ntbtra)