Ứng dụng giao đồ ăn Zomato Ltd đã trở thành kỳ lân đầu tiên ra mắt thị trường chứng khoán tại quốc gia này, huy động được 1,3 tỷ USD với sự hỗ trợ từ Morgan Stanley, Tiger Global và Fidelity Investments. Công ty mẹ của công ty khởi nghiệp thanh toán kỹ thuật số Paytm đã đệ trình bản cáo bạch dự thảo cho IPO lớn nhất Ấn Độ với mức 2,2 tỷ USD, nhà bán lẻ Flipkart Online Services Pvt đã huy động được 3,6 tỷ USD với mức định giá 38 tỷ USD - vòng tài trợ kỷ lục cho một công ty khởi nghiệp Ấn Độ.

Hans Tung, đối tác quản lý của GGV Capital có trụ sở tại Thung lũng Silicon, quản lý tài sản trị giá 9,2 tỷ USD cho biết: “Các doanh nhân Ấn Độ đã âm thầm xây dựng các công ty khởi nghiệp trong một thập kỷ nay, cơ sở hạ tầng Internet của đất nước đã được cải thiện đáng kể trong thời gian đó và họ có niềm khao khát lớn về cổ phiếu công nghệ trên toàn cầu. Các nhà đầu tư đang bắt đầu nhìn thấy sự tăng trưởng mạnh mẽ và họ kỳ vọng Ấn Độ giống như Trung Quốc".

Không giống như Trung Quốc, nơi mà việc sử dụng mạng trực tuyến phát triển mạnh, nhiều người trong số 625 triệu người dùng Internet của Ấn Độ  mới chỉ đang bắt đầu tiếp cận thế giới phát video trực tuyến, mạng xã hội và thương mại điện tử. Cơ hội mua sắm trực tuyến đặc biệt hấp dẫn, tuy nhiên, thương mại điện tử chỉ chiếm chưa đến 3% các giao dịch bán lẻ. Các công ty khởi nghiệp công nghệ ở Ấn Độ vẫn đang trả tiền để xây dựng chuỗi cung ứng và mạng lưới giao hàng.

Dân số Ấn Độ dự kiến sẽ vượt Trung Quốc trong thập kỷ này và tâm trạng hiện nay của các nhà đầu tư ở các quốc gia láng giềng đều giống nhau. Trung Quốc đang kiểm soát các công ty công nghệ xóa sạch hơn 800 tỷ USD định giá thị trường so với mức đỉnh tháng 2 và loại bỏ hàng tỷ USD tài sản ròng của các doanh nhân nổi tiếng nhất Trung Quốc. Trong tháng 7 này, chính phủ đã đột ngột rút dịch vụ gọi xe Didi Global Inc khỏi các cửa hàng ứng dụng, vài tháng sau khi các nhà quản lý buộc Ant Group Co của Jack Ma phải tạm dừng IPO bom tấn vào giờ chót. Cuộc đàn áp dự kiến sẽ tiếp tục, khi chính quyền hạn chế quyền lực của các công ty internet và giành lại quyền kiểm soát dữ liệu người dùng.

Nilesh Shah, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành tại tập đoàn Kotak Mahindra Asset Management Co ở Mumbai cho biết, các công ty công nghệ Ấn Độ "có thể thu hút các nhà đầu tư trên toàn cầu, những người đã đầu tư vào các công ty công nghệ ở Trung Quốc". Ông cho biết thêm, việc niêm yết thành công một số công ty khởi nghiệp thua lỗ có thể dẫn đến việc phải đánh giá lại nhiều công ty hiện tại và đưa thị trường lên cao hơn.

Theo dữ liệu từ công ty nghiên cứu CB Insights, nguồn vốn tài trợ ở Ấn Độ đạt kỷ lục 6,3 tỷ USD tài trợ và ưu tiên cho các công ty khởi nghiệp công nghệ trong quý hai này, trong khi vốn tài trợ cho các công ty có trụ sở tại Trung Quốc giảm 18% từ mức cao nhất 27,7 tỷ USD trong quý 4 năm 2020.

Flipkart, một trong hai công ty thương mại điện tử thống trị của Ấn Độ cùng với Amazon.com Inc, nằm trong số các công ty khởi nghiệp lập kế hoạch khai thác thị trường đại chúng trong 24 tháng tới, với một danh sách bao gồm thị trường bảo hiểm ETechAces Marketing & Consulting Pvt, công ty mẹ của Policybazaar, nhà cung cấp logistic Delhivery Pvt và dịch vụ gọi xe Ola của ANI Technologies Pvt. Các IPO sẽ mang đến cho các nhà đầu tư bán lẻ cơ hội sở hữu cổ phần của các công ty khởi nghiệp, mà vốn chỉ dành cho các nhà đầu tư tư nhân trên toàn cầu.

Trong những thị trường tư nhân này, những  tháng gần đây, Ấn Độ khai thác các công ty khởi nghiệp được định giá từ 1 tỷ USD trở lên với tốc độ nhanh chưa từng thấy. Trong tháng 4, có 6 kỳ lân đã được sinh ra trong vòng bốn ngày, trong khi khoảng thời gian giữa các vòng gọi vốn giảm xuống còn vài tuần đối với nhiều công ty khởi nghiệp. Một báo cáo của Credit Suisse Group AG năm nay cho thấy có khoảng 100 kỳ lân ở Ấn Độ với tổng giá trị thị trường là 240 tỷ USD, trong các lĩnh vực từ thương mại điện tử và fintech đến giáo dục, hậu cần và giao hàng thực phẩm.

Krishnan Ganesh, doanh nhân hiện đang hỗ trợ các công ty thu hút các nhà đầu tư như Sequoia Capital, Lightspeed Venture Partners và Qualcomm Ventures, cho biết: "Các nhà đầu tư toàn cầu nhìn thấy tiềm năng tăng mạnh ở một thị trường khổng lồ ở Ấn Độ, tuy chưa thâm nhập sâu nhưng dòng vốn đã tăng gấp 10 lần". Sự lạc quan về Ấn Độ được diễn ra ngay trong đợt bùng phát COVID-19 tồi tệ nhất trên thế giới có nguy cơ làm xói mòn thành quả kinh tế trong nhiều thập kỷ, với hơn 31 triệu ca nhiễm và hơn 400.000 ca tử vong. Theo ước tính của Viện nghiên cứu Pew, ít nhất 200 triệu người Ấn Độ đã giảm thu nhập xuống dưới mức lương tối thiểu 5 USD mỗi ngày. Đại học Azim Premji có trụ sở tại Bangalore cũng cho rằng, mức thu nhập của tầng lớp trung lưu giảm 32 triệu USD vào năm 2020.

Các nhà đầu tư ở Ấn Độ cũng không tránh khỏi những rủi ro chính trị. Những công ty khởi nghiệp công nghệ cũng phải đối mặt với một chế độ quản lý nghiêm ngặt hơn, chính quyền Narendra Modi kiểm soát các nhà bán lẻ nước ngoài, những gã khổng lồ truyền thông xã hội và các công ty trực tuyến. Chính quyền dự kiến sẽ trình một dự luật về quyền sở hữu và lưu trữ dữ liệu trong phiên họp quốc hội kéo dài một tháng nhằm hạn chế các cách xử lý thông tin người dùng.

Một số nhà phân tích lo ngại rằng thị trường chứng khoán là bong bóng đang chờ vỡ và nhiều công ty được định giá cao hơn nhiều so với mức cơ bản. Họ cảnh báo rằng các nhà đầu tư bán lẻ trong các công ty mới chưa tạo ra lợi nhuận cần phải nhìn xa hơn thước đo giá trị truyền thống như EPS và P/E và phải có khả năng đánh giá các yếu tố như đầu tư vào xây dựng tập khách hàng trung thành khi các công ty khởi nghiệp phát triển và mở rộng quy mô.

Ramesh Mantri, giám đốc đầu tư của White Oak Capital có trụ sở tại Mumbai, cho biết: “Nhiều doanh nghiệp đang trong giai đoạn hình thành thói quen để thu hút khách hàng và do đó, tổn thất có thể được tính trước. Điều quan trọng là tiềm năng tạo ra các dòng tiền". Các công ty liên doanh mới cũng có lợi thế cạnh tranh với nhiều đối thủ truyền thống có vốn bất động sản cao, chuỗi phân phối thường bị phá vỡ và cấu trúc phức tạp. Những hạn chế đó bao gồm  nhiều chuỗi cửa hàng bán lẻ, ngân hàng và chăm sóc sức khỏe chưa đến được ngay cả các thành phố nhỏ hơn, chưa nói đến hàng triệu người sống ở các vùng nông thôn hẻo lánh.

"Sự phát triển của điện thoại thông minh và internet cho phép các doanh nhân công nghệ tạo ra các mô hình kinh doanh mới để tiếp cận những vị trí xa nhất của đất nước", doanh nhân Ganesh cho biết.

Hứa hẹn về lợi nhuận hấp dẫn cho các nhà đầu tư lớn khi các công ty khởi nghiệp tăng số lượng bán cổ phiếu ra công chúng có thể thúc đẩy các vòng gọi vốn tiếp theo. Ví dụ, SoftBank Group Corp của Nhật Bản, công ty đã bán Flipkart ba năm trước để thu lợi nhuận, đã quay trở lại đầu tư.

Ông trùm công nghệ Nandan Nilekani, Chủ tịch công ty Infosys Ltd, người đã giới thiệu các nhà đầu tư đến với ngành dịch vụ CNTT năm 1993, hiện có gần 200 tỷ USD doanh thu hàng năm và là tỷ phú của những nhà sáng lập đã cho biết: “Khi những công ty khởi nghiệp mới này đảm bảo thu nhập và dòng tiền, tương lai của họ sẽ được đảm bảo"./.

Cục Thông tin KH&CN Quốc gia – Bộ KH &CN - Bản tin “Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo”, Số 26.2021 (ntbtra)