Đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Việt Nam

Bất chấp tác động của đại dịch COVID-19, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) 9 tháng đầu năm 2021 vào Việt Nam vẫn tăng 4,4% so với cùng kỳ năm ngoái, đạt 22,15 tỷ USD. Sự tăng trưởng được ghi nhận về cả giá trị đầu tư vào các dự án mới cũng như vốn bổ sung cho các dự án hiện có. Cụ thể, 12,5 tỷ USD được rót vào 2.212 dự án mới, tăng 20,6% so với cùng kỳ năm ngoái, trong khi 6,4 tỷ USD được rót vào các dự án đang triển khai, tăng 25,6%. Đặc biệt, Việt Nam có nhiều dự án FDI quy mô lớn trong giai đoạn từ tháng 1 đến tháng 9 năm 2021.

Năm 2021, vốn đầu tư đổ vào các startup tại Việt Nam tăng trưởng vượt bậc, đạt hơn 1,3 tỷ USD. Các ngành hot thu hút vốn lớn là công nghệ tài chính (fintech), game, giáo dục, y tế, thương mại điện tử… Tính đến nay, Việt Nam đã có khoảng 3.800 startup, với 4 Kỳ Lân (VNG, VNLife, MoMo, Sky Mavis) và 11 startup có giá trị trên 100 triệu USD (Tiki, Topica Edtech ...). Cuối năm 2021, Fintech là lĩnh vực dẫn đầu về tổng giá trị giao dịch, với hai thương vụ trị giá hơn 100 triệu USD. Vào tháng 12, MoMo đã huy động thành công 200 triệu USD từ Mizuho, Ward Ferry, Goodwater Capital, Kora Management, với tổng giá trị ước tính lên đến 2 tỷ USD. VNLife - công ty sở hữu dịch vụ thanh toán VNPay - cũng đã công bố huy động thành công hơn 250 triệu USD trong vòng gọi vốn Series B vào tháng 7 năm nay. Sau fintech, thương mại điện tử là lĩnh vực hấp dẫn vốn thứ hai vào năm 2021. Tiki đóng góp lớn nhất với vòng tài trợ Series E 258 triệu USD. Ngoài ra, các thương vụ lớn khác gây ấn tượng mạnh trên thị trường như: Sky Mavis 152 triệu USD, Equest 100 triệu USD… Thậm chí, một số startup như MoMo, Loship, Citics, Sky Mavis… đã tuyên bố gây quỹ thành công gấp đôi, tạo nguồn cảm hứng khởi nghiệp mạnh mẽ trong bối cảnh đại dịch.

Thị trường khởi nghiệp Việt Nam cũng là điểm đến ưa thích của 208 quỹ đầu tư mạo hiểm đang hoạt động, trong đó, có gần 40 quỹ đầu tư trong nước. Các tên tuổi lớn và quỹ đang hoạt động trên thị trường bao gồm VSV Capital - Nextrans, Vietnam Silicon Valley, Mekong Capital, 500 Startup Vietnam, Vietnam Investment Group, IDG Ventures Vietnam, Do Ventures và Genesia Ventures.

Bước sang năm 2021, khi các quỹ đầu tư và startup ngày càng thích nghi với quy trình làm việc trực tuyến, hàng loạt “thương vụ” đã được chốt lại ngay cả trong thời điểm giãn cách xã hội. Đặc biệt, trong nửa cuối năm, các thương vụ gọi vốn thành công liên tiếp được các startup công bố. Phần lớn vẫn là các vòng Pre-seed, Seed, Pre-series A và Series A với số tiền dao động từ 500.000 USD đến 3 triệu USD.

Đầu tư theo ngành công nghiệp

Một trong những lĩnh vực có nhiều thương vụ tăng vốn được công bố nhiều nhất trong năm qua là fintech. Tính theo số lượng giao dịch, fintech là ngành dẫn đầu với 26,6% tổng số giao dịch thuộc về các lĩnh vực fintech như thanh toán kỹ thuật số, tài chính cá nhân, POS, tài trợ cho doanh nghiệp vừa và nhỏ, ... Edtech và thương mại điện tử cũng khởi sắc hơn vào năm 2021, khi chiếm khoảng 17-20% tổng số thương vụ trên thị trường khởi nghiệp Việt Nam vào năm 2021. Theo thống kê của Google ở hạng mục “Xu hướng tìm kiếm nổi bật”, 5 trong số 10 từ khóa được tìm kiếm nhiều nhất trên Google tại Việt Nam năm 2021 đều liên quan đến các công cụ dạy và học trực tuyến. Nhờ đó, edtech trở thành “mỏ vàng” hấp dẫn trong mắt các nhà đầu tư. Hầu hết các thương vụ đầu tư vào các startup Việt Nam trong năm 2021 được ghi nhận là ở vòng Pre-seed và Seed, chiếm 55,7% tổng số thương vụ trong năm 2021. Bên cạnh đó, hệ sinh thái khởi nghiệp Việt Nam cũng chứng kiến 4,1% tổng các thương vụ thuộc Series C, D, E như Momo, Tiki, Homebase, ... và những thương vụ này dự kiến sẽ tăng cao hơn, điều này cho thấy tiềm năng bùng nổ của các startup Việt Nam trong những năm tới.

Hoạt động đầu tư phục hồi mạnh mẽ trong đại dịch COVID-19

Trong những năm gần đây, Việt Nam đã nổi lên như một trung tâm khởi nghiệp, theo kịp các quốc gia như Indonesia và Singapore. Với dân số trí thức trẻ, độ phủ Internet và sử dụng điện thoại thông minh cao cùng với sự hỗ trợ của Chính phủ, Việt Nam sẽ tiếp tục giữ vững vị thế là điểm đến hấp dẫn của cả nhà đầu tư và công ty công nghệ. Báo cáo Đầu tư Công nghệ và Đổi mới Việt Nam do Trung tâm Đổi mới Sáng tạo Quốc gia (NIC) công bố vào tháng 6 năm 2021 cũng phân tích triển vọng cho năm 2021 rằng, mặc dù thị trường đầu tư công nghệ của Việt Nam đang đối mặt với sự suy thoái do tác động của COVID-19, nhưng các nhà sáng lập tại Việt Nam đã sử dụng tất cả các nguồn lực có thể để luôn vững mạnh và tiếp tục phát triển. Khủng hoảng luôn là chất xúc tác mạnh mẽ cho các mô hình kinh doanh đột phá ra đời. Với những nỗ lực của Chính phủ trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế số và tạo môi trường kinh doanh thuận lợi để thu hút đầu tư nước ngoài, các doanh nghiệp khởi nghiệp Việt Nam
sẽ có nhiều cơ hội bứt phá khi hoạt động tại Việt Nam. Hoạt động đầu tư dần hồi phục. Nhiều startup ở Đông Nam Á sẽ xuất hiện vào cuối thập kỷ này, với số lượng phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) hằng năm trong khu vực dự kiến sẽ vượt qua 300 công ty. Trong số đó, Việt Nam được coi là "ngôi sao đang lên" của khu vực và sẽ trở thành quốc gia có hệ sinh thái khởi nghiệp lớn thứ ba Đông Nam Á vào năm 2022 với nhiều quỹ đầu tư hơn. Các nhà đầu tư mạo hiểm trong khu vực cam kết rót vốn giai đoạn đầu vào các startup địa phương.

Cục Thông tin KH&CN Quốc gia – Bộ KH &CN

Bản tin “Khởi nghiệp đổi mới sáng tạo”, Số 04.2022 (ntbtra)