Tổng quan thị trường

Proptech đang thay đổi triển vọng toàn cảnh bất động sản địa phương cũng như cải thiện trải nghiệm của người dùng theo cách thông minh và hiệu quả trong mọi hoạt động, từ các hoạt động bán, cho thuê hoặc tiếp thị bất động sản đến quản lý bất động sản. Các công ty khởi nghiệp Proptech tại Việt Nam đã và đang thay đổi thị trường bất động sản bằng cách áp dụng các mô hình kinh doanh mới phù hợp với nhu cầu của thế hệ khách hàng mới.
Thị trường bất động sản của Việt Nam còn nhiều dư địa để phát triển sẽ trở lại mạnh mẽ hơn sau đại dịch. Theo Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, tỷ trọng ngành bất động sản Việt Nam đến năm 2020 đạt 20,89 tỷ USD, chiếm 7,7% GDP cả nước. Trong khi đó, ở các nước phát triển, tỷ trọng này thường chiếm 20-25% GDP.

Mặc dù các công ty khởi nghiệp Proptech tại Việt Nam vẫn còn non trẻ nhưng đầy tiềm năng, các nhà đầu tư mạo hiểm đã quan tâm đến việc nắm bắt thị trường của Việt Nam. Ước tính có gần 160 công ty khởi nghiệp Proptech, 80% trong số đó là các công ty nước ngoài hoặc được tài trợ bởi các nhà đầu tư nước ngoài. Có tới 40% công ty Proptech đang hoạt động tại Việt Nam phục vụ 2 lĩnh vực trong phân khúc thị trường co-working và co-living.

Bối cảnh thị trường

Bản đồ hệ sinh thái Proptech Việt Nam

Trong số các phân khúc Proptech, nổi bật nhất có thể kể đến phân khúc Co-working và Co-living. Đây là phân khúc mà cả người mua, người bán và nhà đầu tư đều rất quan tâm, chưa kể, phân khúc này đang chiếm gần 40% thị trường Proptech hiện tại và dự kiến sẽ được quan tâm nhiềuhơn trong thời gian tới.

Proptech được ứng dụng phổ biến nhất vào phân khúc nhà ở, nổi bật nhất là các website giới thiệu, niêm yết bất động sản nhà ở, tư vấn giao dịch, mua bán, cho thuê và quản lý dự án. Proptech cũng được ứng dụng rộng rãi trong phân khúc quản lý tài sản, khi thị trường phát triển nhanh chóng và mạnh mẽ, công nghệ thông minh đóng vai trò rất quan trọng giúp chủ nhà và người thuê tối ưu hóa thời gian cần thiết để kiểm soát tài sản của mình. Proptech tại Việt Nam cũng chứng kiến sự gia tăng của các công ty khởi nghiệp trong phân khúc Quản lý bất động sản và IoT (chiếm gần 7,7%) và sự xuất hiện mới của các thiết bị thực tế ảo và thực tế tăng cường trong ngành bất động sản.

Những giao dịch đáng chú ý trong năm 2021

- Rever: gần đây nhất, vào tháng 8 năm 2021, công ty khởi nghiệp Rever đã huy động thành công 10,2 triệu USD từ Mekong Enterprise Fund IV và 2,3 triệu USD từ GEC-KIP. Quỹ Công nghệ và Đổi mới VinaCapital Ventures cũng công bố khoản đầu tư 4 triệu USD vào công ty này. Được thành lập vào năm 2016, Rever là một trong những công ty công nghệ trong lĩnh vực môi giới bất động sản tại Việt Nam.

Rever hoạt động theo mô hình trực tuyến và ngoại tuyến, áp dụng nền tảng công nghệ, đồng hành cùng đội ngũ môi giới để phục vụ mọi đối tượng khách hàng có nhu cầu về bất động sản. Đến nay, Rever đã trở thành một trong những đơn vị môi giới dẫn đầu về số lượng căn hộ xác thực với hơn 50.000 sản phẩm được niêm yết.

- Go2Joy: khoản đầu tư bổ sung 1,3 triệu USD mới nhất của Go2Joy, ứng dụng đặt phòng khách sạn theo giờ có trụ sở tại Việt Nam, trong vòng Series A đã khuấy động thị trường Proptech trong bối cảnh COVID-19. HB Investment cùng với Platform Partners Asset Management đã trở thành những nhà đầu tư mới vào Go2Joy. Sau gần 4 năm có mặt trên thị trường, Go2Joy đã thu hút hơn 500.000 người dùng, đạt được vị thế nhất định trong ngành Đại lý du lịch trực tuyến (Online Travel Agent - OTA) và nhanh chóng chiếm lĩnh thị trường đặt phòng theo giờ qua ứng dụng.

- Citics: đã huy động thành công 1 triệu USD trong vòng Pre-series A từ một nhóm các nhà đầu tư quốc tế và trong nước vào tháng 3. Các nhà đầu tư bao gồm Vulpes Investment Management, một nhà đầu tư hạt giống tại các công ty Kỳ Lân PropertyGuru, Nextrans và TheVentures của Hàn Quốc có trụ sở tại Singapore. Bằng cách số hóa nhiều nguồn dữ liệu phân mảnh, Citics đặt mục tiêu xây dựng nền tảng dữ liệu bất động sản toàn diện đầu tiên tại Việt Nam để giúp các giao dịch liên quan đến bất động sản (định giá, mua, bán, thuê, cho vay, đầu tư…) nhanh chóng và hiệu quả hơn.

- Homebase: vừa huy động được 30 triệu USD từ các quỹ đầu tư mạo hiểm hàng đầu như Y Combinator, Partech Partners, Goodwater Capital, Ace and Company, Emles Advisors và nhiều nhà đầu tư tên tuổi khác. Trước đó, Homebase cũng đã huy động vốn thành công từ VinaCapital Ventures, Brian Ma (Đồng sáng lập kiêm cựu CEO của Divvy Homes); Troy Steckenrider III (Cựu CEO của ZeroDown) và Darius Cheung (Nhà sáng lập & CEO của www.99.co - cổng thông tin bất động sản lớn nhất tại Singapore và Indonesia). Với vòng gọi vốn mới, Homebase cho biết họ có kế hoạch phát triển thêm công nghệ độc quyền, chiếm lĩnh và mở rộng thị trường, đồng thời thiết lập nhiều quan hệ đối tác hơn với các nhà đầu tư và nhà môi giới tại các thị trường mới.

Cơ hội và thách thức

Cơ hội

Các công ty Proptech tại Việt Nam đã bắt đầu hợp tác với các Fintech và phân khúc nhà ở được kỳ vọng sẽ trở thành cầu nối đầu tiên giữa Proptech và Fintech. Có thể thấy, các công ty quản lý bất động sản đang tìm cách kết nối và tích hợp ví điện tử vào ứng dụng quản lý của mình để cải thiện dịch vụ và trải nghiệm người dùng. Các trang web giao dịch bất động sản cũng đã thông báo bắt tay với các nhà cung cấp ví điện tử, nhằm tạo thuận lợi cho các doanh nghiệp trong việc đóng và thu phí. Tuy nhiên, các thương vụ hội nhập này sẽ mất nhiều thời gian vì Việt Nam vẫn là quốc gia giao dịch chủ yếu bằng tiền mặt, thẻ tín dụng chưa được phổ biến rộng rãi trên cả nước.

Nhờ công nghệ, hiện nay hầu hết các công cụ quản lý tài sản đều được lập trình với giao diện lập trình ứng dụng (API); hay việc sử dụng 5G giúp kết nối các ứng dụng công nghệ thông minh, cảm biến camera trong nhà một cách tiện lợi, nhanh chóng và rõ nét ...

Có thể nói, cùng với cuộc cách mạng công nghiệp 4.0, Proptech đang trong giai đoạn phát triển thứ 3 với những công nghệ hiện đại như dữ liệu lớn (Big Data), trí tuệ nhân tạo (AI), công nghệ thực tế ảo (VR) và blockchain. Thị trường proptech tại Việt Nam tuy còn sơ khai nhưng được đánh giá là có tiềm năng lớn và là một lĩnh vực màu mỡ cho các nhà đầu tư.

Bất chấp những rào cản vốn có về định kiến và niềm tin vào ngành bất động sản, thị trường Việt Nam vẫn kỳ vọng vào một bức tranh Proptech tươi sáng phía trước nhờ có lực lượng dân số trẻ và am hiểu công nghệ cùng dòng tiền lớn. Nguồn vốn đầu tư luôn sẵn sàng đổ vào các công ty khởi nghiệp tại Việt Nam. Tuy nhiên, Chính phủ cần tăng cường hỗ trợ để thúc đẩy văn hóa khởi nghiệp, giúp các công ty mới tham gia thị trường công nghệ dễ dàng hơn.
Chi phí sau đó sẽ giảm khi có nhiều nhà đầu tư mới tham gia vào thị trường trong nước. Để Proptech thực sự phát triển, Việt Nam cũng cần nâng cấp chất lượng đường truyền mạng. Trong khi chưa có nhiều chủ đầu tư triển khai. các dự án bất động sản thông minh, do đó, đây là thời điểm tốt để các nhà đầu tư hoặc doanh nghiệp mới tham gia thị trường định vị thương hiệu với các khoản đầu tư Proptech tại Việt Nam.

Làn sóng Proptech đầu tiên tại Việt Nam bắt đầu với sự gia tăng nhu cầu mua nhà của tầng lớp trung lưu nhờ sự phát triển tích cực của nền kinh tế. Phân khúc này của Proptech vẫn là phổ biến nhất, với sự tập trung cao độ của các công ty khởi nghiệp tìm kiếm bán, mua và cho thuê. Bắt đầu từ hơn mười năm trước, Batdongsan, MuaBanNhaDat, Chợ Tốt, Homedy đã thay đổi trải nghiệm nghiên cứu người tiêu dùng và người mua nhà tìm kiếm trực tuyến ngày càng nhiều. Thông qua hệ thống trực tuyến này, mọi người có thể tìm thấy bất động sản bán hoặc cho thuê theo diện tích và giá cả một cách minh bạch nhưng các giao dịch phức tạp và không hiệu quả. Điều đó mang đến cơ hội cho các công ty khởi nghiệp cung cấp các giải
pháp sáng tạo giúp đơn giản hóa và số hóa quy trình giao dịch. Ví dụ trong lĩnh vực này là Rever và Propzy.

Sự hợp tác và liên kết giữa các ngành cho phép giải quyết các vấn đề xã hội nghiêm trọng trong Proptech. Công nghệ cung cấp các nguồn lực cho sự hợp tác và giao tiếp thông minh, nơi chia sẻ kiến thức là động lực chính dẫn đến thành công. Cụ thể, trong thị trường Proptech, sự tương tác là điều kiện cần để thúc đẩy sự phát triển. Hợp tác với Fintech, hóa ra là một phân ngành được gọi là Fintech bất động sản (RE Fintech), là một động thái chiến lược và động thái này sẽ được hỗ trợ nhiều hơn nữa với sự trỗi dậy mới của cả hai ngành, để các công ty khởi nghiệp ở Việt Nam có thể phục vụ khách hàng của họ tốt hơn. Có nhiều cách mà các công ty bất động sản truyền thống có thể hưởng lợi từ các giải pháp mà các công ty RE Fintech cung cấp. Họ có thể cung cấp các nền tảng có thể mở rộng và đa dạng hóa cơ sở người cho vay và cho phép nhiều cá nhân và tổ chức hơn tiếp cận với bất động sản. Đối với các mô hình B2B, các công ty khởi nghiệp có thể cung cấp các nền tảng đầu tư và tài trợ sáng tạo RE Fintech cho phép các công ty tiếp cận vốn.

Ngoài ra, các công ty cũng có thể hợp tác với RE Fintech để giúp đáp ứng nhu cầu tài chính và đầu tư của họ. Hơn nữa, các công ty bất động sản có thể đầu tư vào RE Fintech và hưởng lợi từ sự tăng trưởng của họ.

Thách thức

Thách thức trong việc tạo ra một chiến lược tăng trưởng bền vững

Một thách thức khác là tạo ra một chiến lược tăng trưởng bền vững để đảm bảo thành công. Bất động sản là một thị trường phức tạp, được định hình bởi nhiều yếu tố khác nhau. Thị trường hoàn toàn có thể biến động do các yếu tố khách quan như đại dịch nên chiến lược tăng trưởng bền vững sẽ tác động rất lớn đến các công ty Proptech. Hơn nữa, trong khi cơ hội trong lĩnh vực Proptech là rất nhiều, việc tìm kiếm sản phẩm phù hợp cho thị trường mới là rất quan trọng cho sự bền vững lâu dài. Hầu hết các sản phẩm đều hướng tới khả năng tiếp cận và chúng cũng cần nhận được sự chấp thuận của ít nhất một bộ phận khách hàng trên thị trường.
Thách thức trong việc thâm nhập cho các dự án lớn

Về 'thành phố thông minh', các công ty thường tìm cách làm việc với chính quyền trung ương/địa phương trong quy hoạch tổng thể về thành phố thông minh và đô thị hóa của họ. Trên thực tế, rất khó cho các công ty mới tham gia vào thị trường này. Các kế hoạch tổng thể cho các dự án thành phố thông minh quan trọng trên khắp Việt Nam đang thiếu vốn và đôi khi thiếu sự phối hợp tổng thể và khuôn khổ cần thiết để đưa các ý tưởng vào thực tế. Làm việc trực tiếp với các nhà tích hợp hệ thống hỗ trợ chính quyền cấp tỉnh hoặc thành phố trong việc thiết kế và triển khai các khuôn khổ thành phố thông minh là con đường khả dĩ nhất để gia nhập.

Kết luận

Khi nói đến dòng tiền đầu tư toàn cầu, rõ ràng là ngày càng nhiều nhà đầu tư mạo hiểm hàng đầu đang chuyển sang công nghệ bất động sản hoặc Proptech để có cơ hội chín muồi cho lợi nhuận hấp dẫn và sự gián đoạn trên quy mô toàn cầu. Vô số lĩnh vực phụ trong Proptech nơi các công ty khởi nghiệp mới thú vị đang xuất hiện đề cập đến cơ hội lạc quan cho tất cả các đối tác tham gia cuộc chơi.

Kể từ đầu năm 2021, COVID dù chưa hạ nhiệt nhưng thị trường đã ghi nhận các thương vụ đầu tư, góp vốn, M&A trong lĩnh vực Proptech. Đặc biệt với các thương vụ đáng chú ý từ Homebase hay Citics vào năm 2021, đáng chú ý là các công ty khởi nghiệp Proptech tại Việt Nam vẫn còn dư địa để phát triển hơn nữa, thu hút thêm vốn từ các nhà đầu tư và cung cấp các giải pháp sáng tạo để cách mạng hóa ngành bất động sản, không chỉ ở Việt Nam mà còn tại các thị trường tiềm năng khác ở nước ngoài. Ngành Proptech tại Việt Nam tuy còn non trẻ và sơ khai nhưng là cơ hội chín muồi để các nhà đầu tư hướng tới trong tương lai gần.

Cục Thông tin KH&CN Quốc gia – Bộ KH &CN