Khảo sát mô hình gây tổn thương tế bào thành mạch do tăng đường huyết
Đề tài do tác giả Trần Yên Hảo - Trường Đại học Y Dược Cần Thơ và tác giả J.H. (Hendrik) Buikema thực hiện.
Tăng đường huyết khởi đầu một loạt
các phản ứng enzyme và không enzyme theo kiểu dòng thác làm sinh ra các gốc tự
do có tính oxy hóa mạnh. Một khi stress oxy hóa
vượt quá khả năng tự sửa chữa của cơ thể sẽ dẫn đến các biến chứng mạch
máu, nhất là trên tế bào nội mạch trong môi trường đường huyết tăng. Vì vậy đề
tài được tiến hành nghiên cứu với mục tiêu là thiết lập mô hình mới để kiểm chứng
tác động bảo vệ thành mạch của thuốc X, một protein sinh học được chiết xuất từ phản ứng
thủy phân hóa.
Với phương pháp nghiên cứu là nuôi
cấy tế bào nội mạch của bò và người (BAEC và HUVEC) trong sáu môi trường khác
nhau: nồng độ glucose bình thường (4,5mM) thêm/không thêm insulin, nồng độ
glucose cao ( 30mM) thêm/không thêm insulin, nồng độ cao
mannito (25,5 mM), nồng độ glucose bình thường có thêm menadione (1,5mM
trong 1 ngày đối với BAEC; hoặc 1mM trong 1 giờ với HUVEC). Đo độ hấp thu và
phát xạ quỳnh quang để xác định hoạt tính LDH và caspase trong các môi trường cấy.
Từ phương pháp nêu trên, đề tài đã
tiến hành so sánh các kết quả bằng cách lấy môi trường có nồng độ glucose bình
thường (4,5mM) làm chuẩn. Nồng độ cao glucose (30mM) làm tăng đáng kể hoạt tính
LDH trên HUVEC (P < 0,001) trong khi tác động này lại kém hơn trên BAEC, có
thể do khác biệt về khả năng chịu đựng giữa 2 dòng tế bào. Mannitol được dùng
làm nhóm chính cho ảnh hưởng của áp suất thẩm thấu, hoạt tính LDH tăng trên cả
hai dòng tế bào (PBAEC = 0,014 va2 pHUVEC = 0,025).
Menadione được dùng làm nhóm chứng cho ảnh hưởng tăng stress oxy hóa trê BAEC
và HUEVC (p< 0,001). Insulin được thêm vào môi trường nuôi cấy với mục tiêu
làm giảm tổn thương tế bào do tăng đường huyết, tuy nhiên kết quả nghiên cứu
không ghi nhận được vai trò này. Thử nghiệm caspase trên HUVEC cho thấy ảnh hưởng
của tăng đường huyết lên nguy cơ apoptosis của tế bào.
Từ kết qua nêu trên tác giả đã
cho thấy rằng: tăng đường huyết có thể làm tổn thương tế bào nội mạch do tăng
áp suất thẩm thấu và stress oxy hóa. LDH và caspase là các test thích hợp có thể
dùng trên dòng tế bào nhạy cảm như HUVEC để xây dựng mô hình đánh giá tác động
bảo vệ thành mạch của thuốc X.
Tập san NCKH số 4 -11/2011 của Trường ĐHYD Cần Thơ -