Sáng tạo và bảo hộ kiểu dáng công nghiệp – Sự đòi hỏi tất yếu của thị trường
Ngày nay sở hữu trí tuệ có một vai trò hết sức quan trọng trong phát triển sản xuất và kinh doanh. Trong cơ chế thị trường vai trò của sở hữu trí tuệ có một vi trí đặc biệt. Ngoài các nhãn hiệu, thương hiệu, logo chúng ta thường thấy, thì kiểu dáng sản phẩm (còn gọi là mẫu mã sản phẩm) đang phục vụ trực tiếp cho người tiêu dùng.
Ai ai cũng muốn sắm cho
mình những tiện nghi vật dụng đẹp mắt và tiện dụng - đó là vai trò của kiểu
dáng trong đời sống. Kiểu dáng là một trong các đối tượng sở hữu công nghiệp (trong
sở hữu trí tuệ) được Pháp luật bảo hộ.
Hội nhập với
thế giới và khu vực, Việt Nam nói chung và tỉnh Thanh Hoá nói riêng, sản xuất -
kinh doanh đang được phát triển. Hàng hoá trên thị trường rất đa dạng về nhãn
hiệu và mẫu mã - kiểu dáng. Chỉ đơn cử một loại mặt hàng thông dụng như chiếc
xe đạp cũng ra đời nhiều kiểu dáng đẹp, khác lạ, tiện dụng. Bất cứ một loại mặt
hàng nào cũng có rất nhiều hình dạng khác. Sự dạng đó đã cho chúng ta hứng thú
và tiện lợi, đáp ứng cho nhiều loại thị hiếu khác nhau.
Theo thuật ngữ khoa học
thì mẫu mã sản phẩm gọi Kiểu dáng công nghiệp là hình dạng bề ngoài nhìn thấy
được của sản phẩm.Trên thực tế nó được thể hiện bằng các hình khối, đường nét,
bao bì đựng sản phẩm, nhãn sản phẩm, .... Doanh nghiệp không thể tồn tại và
phát triển, nếu trong sản xuất không đầu tư công nghệ mới tiên tiến và không
sáng tạo các mẫu mã sản phẩm mới hợp thị hiếu tiêu dùng. Một mặt hàng mãi mãi
không được cải tiến sẽ gây ra sự nhàm chán cho người tiêu dùng. Cùng với sự
tiến bộ của sản xuất thì nhiều sản phẩm mới ra đời và đồng thời lại có nhiều
kiểu dáng mới ra đời.
Tại tỉnh Thanh Hoá, một số
Công ty có mặt hàng xuất khẩu, trong đó có Công ty Tiên Sơn Thanh Hoá (Khu công
nghiệp Bắc Bỉm Sơn), theo yêu cầu của khách hàng, hàng năm Công ty phải thiết
kế bổ sung 10% kiểu dáng mặt hàng. Đó là một đòi hỏi tất yếu của thị trường.
Điều đáng chú ý là các
kiểu dáng công nghiệp thường dễ bị bắt chước, vì vậy các doanh nghiệp cần chú
trọng bảo hộ các kiểu dáng mới. Khi được bảo hộ Doanh nghiệp sẽ được cấp Bằng
độc quyền Kiểu dáng công nghiệp. Cùng với sự bảo hộ nhãn hiệu, thì việc có được
trong tay Bằng độc quyền kiểu dáng công nghiệp sẽ khẳng định thương hiệu của
doanh nghiệp trên thị trường. Với sự hội nhập quốc tế, các kiểu dáng và nhãn
hiệu còn tiến tới đăng ký bảo hộ ra nước ngoài.
Trong bất cứ lĩnh vực sản
xuất nào thì kiểu dáng cũng đóng vai trò quan trọng. Sự lao động sáng tạo miệt
mài được ghi nhận luôn luôn đổi mới sản phẩm và minh chứng cho sự không ngừng
phát triển của doanh nghiệp.
Việc quan tâm sáng tạo
kiểu dáng chưa nhiều, với số ít doanh nghiệp, như : bao bì của Công ty Đường
Lam Sơn, các kiểu dáng quả bóng của Công ty DELTA, các kiểu dáng đồ mỹ nghệ của
Công ty Tiên Sơn....Đa phần các doanh nghiệp chưa đầu tư sáng tạo, thiết kế
kiểu dáng mà nặng vào gia công theo mẫu và bắt chứơc các mẫu mã đã cũ, đã làm
mất đi tính cạnh tranh của sản phẩm.
Như vậy, đối với kinh tế
thị trường thì mẫu mã hàng hoá (kiểu dáng công nghiệp) là một trong những yếu
tố sống còn của doanh nghiệp sản xuất. Vì vậy các cơ sở sản xuất hàng hoá cần
luôn quan tâm đến mẫu mã sản phẩm, phải có bộ phận chuyên thiết kế kiểu dáng
mới. Một điều cần lưu ý là các kiểu dáng thường dễ bị bắt chước khi tung ra thị
trường, nếu như không được bảo hộ độc quyền. Một sai lầm thường thấy
là các doanh nghiệp không thực hiện thủ tục đăng ký các mẫu mã mới một cách kịp
thời. Việc đăng ký để bảo hộ cần được làm sớm, trước khi hàng hoá được tung ra
thị trường. Có như vậy kiểu dáng không bị mất tính mới, là yếu tố
quan trọng để có thể bảo hộ độc quyền.
Với nền kinh tế thị trường
đòi hỏi phải có tính cạnh tranh cao. Ngoài việc tạo một thương hiệu mạnh từ
nhãn hiệu và chất lượng sản phẩm, thì việc sáng tạo các sáng chế, các kiểu dáng
mới sẽ nâng cao sức mạnh cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường.
Tuy nhiên còn nhiều doanh
nghiệp không ý thức được tầm quan trọng của việc sáng tạo và đăng ký bảo hộ
kiểu dáng công nghiệp dẫn đến giảm sút khả năng cạnh tranh của sản phẩm, không
lôi cuốn được sự chú ý của người tiêu dùng.
http://skhcn.thanhhoa.gov.vn (lntkhanh)