Nghiên cứu sự đa hình của các mẫu giống vừng (Sesamum indicum L.) dựa trên đặc tính hàm lượng dầu và thành phần axit béo trong hạt.
Đề tài nghiên cứu do tác giả Phạm Đức Toàn (Viện Nghiên cứu Công nghệ Sinh học và Môi trường, trường Đại học Nông lâm thành phố Hồ Chí Minh) và tác giả Bùi Cách Tuyến (Tổng cục Môi trường, Bộ Tài nguyên Môi trường) đồng thực hiện, nhằm đánh giá mức độ đa dạng của hàm lượng dầu và thành phần các axit béo trong hạt của các mẫu giống vừng thu thập tại Việt Nam.
Cây vừng (Sesamum
indicum L.) là có dầu, ở Việt Nam, cây vừng được trồng hầu hết ở
các tỉnh. Cây vừng chịu hạn tốt và sinh trưởng tốt trên hầu hết các loại đất
khác nhau.
Mục đích của các nhà chọn
giống là cải tiến các giống vừng thích ứng với điều kiện canh tác của địa
phương, năng suất cao, ổn định và đặc biệt là hàm lượng và chất lượng dầu trong
hạt tốt. Do đó, việc đánh giá hàm lượng dầu và thành phần các axit béo trong
hạt của các mẫu giống vừng sẽ rất hữu ích trong việc nhận dạng các giống để cải
tiến chọn lọc các giống vừng phục vụ trong sản xuất.
Tổng số 13 mẫu giống vừng
khác nhau được thu thập từ các vùng trồng ở Việt Nam. Trong đó ở vùng trồng phía Bắc
thu thập được 6 mẫu, khu vực miền Trung và Tây Nguyên gồm 2 mẫu, và khu vực Nam
Bộ gồm 5 mẫu. Các mẫu thu thập được phân tích
hàm lượng dầu và thành phần axit béo. Hàm lượng dầu ở các mẫu hạt dao
động từ 47,8 đến 54,4%, với trung bình là 50,4%. Các axit béo chính trong hạt
vừng như oleic, linoleic,linolenic có hàm lượng dao động lần lượt tương ứng như
sau: 35,2 đến 39,3%; 45,2 đến 48,7% và 0,30 đến 0,40%. Sự tương quan thuận giữa
các axit béo cũng được tìm thấy như palmitic và palmitoleic, linoleic,
arachidic. Hàm lượng dầu cũng có sự tương quan thuận với axit béo oleic nhưng
tương quan nghịch với các axit béo khác.
Kết quả phân tích nhóm đa
hình của các mẫu giống cho thấy 13 mẫu giống có mức độ đa hình cao từ 0,00 đến
4,61 và được phân chia thành 4 nhóm ở mức khoảng cách đa hình trung bình 1,54.
Kết quả này sẽ là thông tin hữu ích trong việc cải tiến, phát triển những giống
vừng mới cho năng suất và chất lượng tốt.