Bảo hộ bản quyền trong lĩnh vực điện ảnh
Điện ảnh - niềm đam mê toàn cầu là chủ đề của Ngày Sở hữu trí tuệ (SHTT) thế giới 26.4.2014. Chủ đề này không chỉ nhằm tôn vinh hoạt động sáng tạo của nhà làm phim mà còn góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồìng về bảo hộ quyền SHTT trong sáng tạo, khai thác và sử dụng tác phẩm điện ảnh.
Trong bối cảnh nền kinh tế tri thức và
hội nhập quốc tế hiện nay, việc thực thi bảo vệ quyền tác giả, quyền liên quan
đối với tác phẩm điện ảnh đóng vai trò rất quan trọng bảo đảm quyền hợp pháp
của chủ sở hữu, khuyến khích đầu tư sáng tạo, cân bằng lợi ích giữa tác giả với
người khai thác sử dụng và công chúng hưởng thụ. Mặc dù vậy, công tác bảo hộ
bản quyền các tác phẩm điện ảnh, truyền hình ở nước ta hiện nay vẫn chưa được
quan tâm, chú trọng. Đây cũng là nguyên nhân làm gia tăng vi phạm bản quyền ở nước
ta.
Thực tế cho thấy, các hình thức vi
phạm chủ yếu hiện nay là in đĩa lậu, trích đoạn, cung cấp trên Internet để thu
phí hoặc quảng cáo, tự ý phát sóng mà không có sự thỏa thuận giữa các hãng
phim. Theo thống kê của Hội Sở hữu trí tuệ TP Hồ Chí Minh, hiện cả nước có trên
180 trang mạng đăng tải phim ảnh nhưng đa phần đều vi phạm vấn đề bản quyền,
đặc biệt đối với những tác phẩm điện ảnh nước ngoài. Nhiều chuyên gia cho rằng,
sẽ không công bằng nếu nhà sản xuất phim phải đầu tư cả năm để tạo ra tác phẩm
nhưng chỉ vì quản lý chưa tốt mà mất bản quyền, tức là mất khả năng thu hồi vốn.
Nhằm tạo dựng môi trường nghệ thuật
lành mạnh, góp phần nâng cao hơn nữa ý thức bản quyền của từng cá nhân, tổ
chức; Chính phủ đã ban hành Nghị định 131/2013 quy định xử phạt hành chính về
quyền tác giả, quyền liên quan. Trong đó, xác định mức phạt cụ thể đối với hành
vi vi phạm bản quyền đối với tác phẩm điện ảnh có thể lên tới 250 triệu đồng.
Các tác giả, tác phẩm khi bị vi phạm bản quyền có thể khởi kiện ra tòa án, hoặc
theo con đường hành chính (gửi đơn đến Thanh tra Bộ VH, TT và DL). Song, thực
tế cũng chỉ ra rằng, mặc dù nhiều tổ chức, cá nhân đã bị xử lý vi phạm nhưng
tình trạng xâm phạm bản quyền vẫn còn tiếp diễn dưới nhiều hình thức. Vì vậy,
xét trong bối cảnh vấn đề bảo hộ quyền và giải quyết tranh chấp về SHTT còn
nhiều rào cản, nước ta cũng chưa có đủ điều kiện để áp dụng công nghệ ngăn
chặn, phát hiện vi phạm bản quyền; không ít ý kiến cho rằng, các tổ chức đại
diện tập thể quyền tác giả, quyền liên quan cần chủ động hơn nữa trong việc tự
bảo hộ quyền của chính mình.