Bưởi Năm Roi có tên khoa học là Citrus Grandis (hoặc C. Decumana), là loại cây ăn trái ngon nổi tiếng và là đặc sản thế mạnh có tiềm năng xuất khẩu của tỉnh Vĩnh Long.

Giống bưởi này được trồng nhiều ở xã Mỹ Hòa, huyện Bình Minh, Vĩnh Long (diện tích trồng bưởi ở đây chiếm 80% diện tích trồng bưởi ở Đồng bằng sông Cửu Long). Sự tích tên bưởi Năm Roi cũng khá thú vị: Xưa mà không xưa lắm, có một ông quan Hội đồng được người ta biếu mấy trái bưởi, khi bổ ra ăn thấy vị thơm ngon nên ông lấy hạt đem ra gieo trồng thử. Đến khi cây lớn lên, tới mùa ra trái bói, ông sợ lũ trẻ nghịch hái trái non nên căn dặn: “đứa nào hái trộm sẽ bị đánh “năm roi”..”. Sau đó giống bưởi này được nhân giống trồng nhiều nơi trong làng và có tên Năm Roi từ đó.

Bưởi Năm Roi có dáng hình quả lê, thân tròn, đầu hơi thon và có núm, lúc chín trái khá lớn với màu vàng ngả xanh, trọng lượng trung bình khoảng 1,3kg/trái. Loại bưởi này vỏ mỏng, ruột trắng, có nhiều múi màu vàng nhạt, mọng nước nhưng ráo và dễ tách múi, vị ngọt thanh hơi dôn dốt chua đặc biệt thơm ngon và không có hạt hoặc chỉ ít hạt lép nhỏ. Khi gọt vỏ có mùi thơm dễ chịu, tép bưởi mọng nước và có vị ngọt thanh, hấp dẫn. Theo kinh nghiệm của nhà vườn, bưởi sau khi hái để khoảng 10 – 20 ngày cho trái sắc lại sẽ ăn ngon hơn.

Bưởi Năm Roi “Bình Minh” có được danh tiếng như vậy là nhờ có các chất lượng đặc thù, khác biệt hẳn so với các loại bưởi khác.

Theo Phòng chỉ dẫn địa lý: Về chất lượng: Bưởi Năm Roi Bình Minh có hàm lượng nước trung bình 89% (cao nhất 90,41%, thấp nhất 88,13%), hàm lượng chất khô trung bình 10,58% (cao nhất 11,87%, thấp nhất 9,59%), hàm lượng đường tổng số trung bình 6,88% (cao nhất 7,91%, thấp nhất 5,8 %), hàm lượng chất rắn (độ Brix) trung bình 10,23% (cao nhất 10,82%, thấp nhất 9,67%), hàm lượng a xít trung bình 0,48% (cao nhất 0,63%, thấp nhất 0,32%), hàm lượng vitamin C trung bình 55,54 mg/100g (cao nhất 67,86 mg, thấp nhất 49,16 mg).

Vùng trồng bưởi Năm Roi Bình Minh là vùng đất nằm ở khu vực ven ba sông lớn là sông Hậu, sông Trà Von và sông Măng Thít tạo thành một kiểu vi khí hậu đặc trưng nên có những ưu đãi về mặt tự nhiên giúp cho vùng đất này màu mỡ, giàu phù sa bồi đắp và tưới tiêu đầy đủ quanh năm góp phần tạo nên chất lượng bưởi ngon và ổn định.

Bên cạnh đó khí hậu ở huyện Bình Minh cũng phù hợp với các thời kỳ sinh trưởng và phát triển của cây bưởi. Nhiệt độ trung bình, nhiệt độ tối cao, nhiệt độ tối thấp, biên độ giữa các tháng trong năm, lượng mưa trung bình cả năm cũng rất phù hợp với chu trình phát triển của cây bưởi, đặc biệt những tháng mưa nhiều tương ứng với giai đoạn tích lũy đường, vitamin C và nước quả nên cây cần nhiều nước, những tháng mưa ít lại rơi vào giai đoạn ra hoa và giai đoạn thu hoạch quả, lúc này cây cần ít nước để kích thích hoa nở và giữ được hàm lượng tối đa các dưỡng chất trong quả bưởi.

Ngoài các đặc thù về điều kiện tự nhiên, tính chất, chất lượng đặc thù của bưởi Năm Roi có được còn do kỹ thuật canh tác, tập quán trồng bưởi với mức độ chuyên canh cao của người dân vùng này từ việc chọn giống, chọn thời điểm trồng, chăm sóc, xử lý ra hoa, thu hoạch...đã tạo nên danh tiếng và chất lượng bưởi Năm Roi Bình Minh như vậy.

Nhờ những đặc điểm khác biệt nổi bật giữa bưởi Năm Roi trồng tại Bình Minh và bưởi Năm Roi trồng tại các vùng khác nên Cục Sở hữu Trí tuệ đã ra quyết định cấp giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm bưởi Năm Roi Bình Minh. Ngày 29.8.2013 Cục Sở hữu trí tuệ đã ra Quyết định số 2064/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý số 00036 cho sản phẩm bưởi Năm Roi Bình Minh. Ủy ban nhân dân tỉnh Vĩnh Long là Cơ quan quản lý chỉ dẫn địa lý “Bình Minh” cho sản phẩm bưởi Năm Roi.

Chỉ dẫn địa lý “Bình Minh” được áp dụng cho sản phẩm bưởi Năm Roi trồng tại các xã Mỹ Hòa, Mỹ Thuận, Đông Bình, Đông Thành, Đông Thạch, Thuận An và thị trấn Cái Vồn thuộc huyện Bình Minh.

Hiện nay, bưởi Năm Roi là loại quả đặc sản đem lại hiệu quả kinh tế cao cho các hộ nông dân tỉnh Vĩnh Long. Ngành Nông nghiệp của tỉnh đang triển khai nhiều biện pháp để xây dựng vùng nguyên liệu, giữ vững thương hiệu cho bưởi Năm Roi ở huyện Bình Minh.

Để tạo dựng thương hiệu cho bưởi Năm Roi, tỉnh Vĩnh Long đã tiến hành vận động các nhà vườn thực hiện qui trình trồng, chăm sóc, thu hoạch và bảo quản sản phẩm theo tiêu chuẩn Global GAP. Mặt khác, tỉnh cũng đã xây dựng và nhân rộng mô hình “hợp tác xã, doanh nghiệp liên kết với nhà vườn trong sản xuất, tiêu thụ sản phẩm”, hướng đến mục tiêu xuất khẩu bền vững loại quả này.

Nhờ bảo hộ chỉ dẫn địa lý, bưởi Năm Roi đang ngày càng khẳng định được vị trí trên thị trường đặc sản trái cây miền Tây Nam Bộ, liên tiếp nhận được huy chương vàng tại các hội chợ, triển lãm về nông sản, trái cây.