Thứ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ (KH&CN) Phạm Công Tạc cho biết, bất cứ một quốc gia nào cũng muốn bảo vệ quyền lợi cho bản thân mình, cho các doanh nghiệp nội địa của mình, hàng trào kỹ thuật trong thương mại (TBT) là một biện pháp để họ bảo vệ sản xuất trong nước của họ.

"TBT trong lịch sử, nhiều khi đưa ra rất “nực cười”. Ví dụ phomat phải của một loại bò sản xuất phải ở cao nguyên cao hơn mặt nước biển 2000 m", Thứ trưởng Phạm Công Tạc cho biết.

Thủ tướng chứng kiến Bộ trưởng Bộ Công Thương Vũ Huy Hoàng và Bộ trưởng Thương mại Ủy ban Kinh tế Á – Âu Andrei A. Slepnhev ký Tuyên bố chung về việc kết thúc đàm phán Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – Liên minh Hải quan (VCUFTA) vào cuối năm 2014. Ảnh: N. N

Theo Thứ trưởng Phạm Công Tạc, hàng  rào TBT để bảo vệ hàng nội địa và doanh nghiệp của chúng ta đương nhiên cũng phải làm, đặc biệt khi chúng ta đã có các thỏa thuận với tổ chức thương mại thế giới, khi chúng ta ra nhập rất sâu rộng với ASEAN và khu vực. Công việc này đòi hỏi rất nhiều khó khăn, nỗ lực của các cơ quan. Hiện tại Việt Nam, Bộ KH&CN có Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng – Cơ quan thường trực về vấn đề TBT.

Theo ông Ngô Quý Việt - Tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, TBT mục tiêu của nó là loại bỏ các hàng  rào kỹ thuật. Chính vì thế, cơ bản của hàng  rào hàng chính dần dần phải bỏ đi. Ví dụ như các thủ tục về hải qua, thủ tục kiểm tra… dần dần được loại bỏ. Nhưng các thủ tục về kỹ thuật lại tăng lên. Cuối năm 2015 này, sẽ hình thành cộng đồng kinh tế ASEAN, về nguyên tắc sẽ mở cửa biên giới tuy nhiên cũng có các lộ trình với các mặt hàng một. Việt Nam trong 4 nước có lộ trình chậm hơn so với 6 nước khác của ASEAN.

"Đối với hàng rào kỹ thuật, chúng ta phải làm gì? Phải hài hòa tiêu chuẩn của nước ta với các nước. Mở cửa thị trường, mở cửa với các nước nếu chúng ta chỉ sử dụng tiêu chuẩn của ta đưa ra thì không thể buôn bán được với các nước", ông Việt nói.

Thủ tướng Chính phủ đồng ý đề nghị của Bộ Khoa học và Công nghệ về nguyên tắc việc xây dựng Cổng Thông tin điện tử TBT. Ảnh tư liệu: N. N

Cũng theo ông Việt, ở thế giới, trong Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) có một ủy ban về TBT. Các nước muốn đưa ra một hàng rào kỹ thuật gì, cần phải gửi về cho Ủy ban về TBT. Khi các nước cho ý kiến nếu hợp lý mới được ban hành quy định về kỹ thuật như thế. Không tự nhiên một quốc gia nào tự đưa ra một quy định về hàm lượng thuốc bảo vệ thực vật trong tôm hoặc trong gạo. Ở ủy ban TBT họ sẽ bình luận về các vấn đề TBT mà các quốc gia đưa ra.

Ông Việt lấy ví dụ, cách đây vài năm, Thái Lan đưa ra hàm lượng gạo có cadibi hơi cao, một số nước đề nghị phải giảm hàm lượng xuống, nhưng Thái Lan và một số nước tại vùng đó khí hậu cao nên họ đã bảo vệ đến cùng. Thái Lan họ giải thích là do đất đai và khí hậu ở đó chứ không phải dùng hóa chất hoặc dùng thuốc bảo vệ gì mà gây ra như vậy.

Còn tại Việt Nam, cơ quan TBT xem xét các biện pháp các nước chuẩn bị ban hành hoặc những nội dung đã ban hành rồi, sẽ gửi cho các doanh nghiệp liên quan và bộ ban ngành để biết xu hướng họ có các biện pháp kỹ thuật như thế. Muốn xuất khẩu ra nước ngoài, cần phải cố gắng vươn lên, vượt qua ngưỡng của các nước ban hành có ghi trong các điều khoản của TBT.

"Bộ KH&CN có rất nhiều hoạt động, trong đó có hoạt động nâng cao trình độ công nghệ của Việt Nam nói chung và của doanh nghiệp nói riêng. Chúng ta phải giúp cho doanh nghiệp nâng cao năng lực trình độ sản xuất và công nghệ của doanh nghiệp lên để làm thế nào hàng hóa sản xuất ra phải vượt ngưỡng mà các nước đưa ra. Việc cập nhật thông tin TBT, xây dựng các tiêu chuẩn, hướng dẫn cho các doanh nghiệp, thông báo cho các hiệp hội ngành hàng liên quan đồng thời nâng cao trình độ công nghệ, sản xuất của doanh nghiệp lên để sức cạnh tranh của doanh nghiệp có thể đáp ứng được khi mở cửa thị trường theo lội trình hội nhập ASEAN", ông Việt nói.