Trong bối cảnh thị trường xuất khẩu gạo sang Philippines đang gặp phải sự cạnh tranh gay gắt của các nhà cung cấp đến từ Thái Lan và Ấn Độ, nhằm tăng cường hợp tác thương mại gạo song phương, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đã chủ động đề nghị gặp và làm việc với Bộ trưởng Fredelita C. Guiza nhân chuyến công du 4 nước châu Á (Ấn Độ, Thái Lan, Indonesia và Việt Nam) của bà và đoàn đại biểu Philippines để tìm hiểu và học tập kinh nghiệm xây dựng và quản lý các hệ thống thủy lợi.

Tại buổi tiếp, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đã đề nghị Bộ trưởng Fredelita C. Guiza và Chính phủ Philippines ưu tiên nhập khẩu gạo Việt Nam khi có nhu cầu và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đầu mối của Việt Nam tham gia các cuộc đấu thầu cung cấp gạo G-G của Philippines. Ngoài ra, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cũng đã đề nghị Bộ trưởng Fredelita C. Guizaxem xét, báo cáo với Chính phủ Philippines cho phép gia hạn Bản Thỏa thuận thương mại gạo giữa Chính phủ Việt Nam và Chính phủ Philippines đến hết năm 2020 (Bản thỏa thuận hiện hành hết hạn vào ngày 31/12/2016).

Về việc hỗ trợ doanh nghiệp, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh đã đề nghị phía Philippines tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp đầu mối của Việt Nam (Tổng công ty Lương thực miền Bắc và Tổng công ty Lương thực miền Nam) trong việc thực hiện các hợp đồng tập trung; xem xét miễn phạt giao hàng chậm cho Tổng công ty Lương thực miền Nam đối với các hợp đồng năm 2014 do các nguyên nhân khách quan; không khấu trừ thuế vào tiền hàng do chưa có thông báo trước trong điều kiện mở thầu (TOR) và hợp đồng mua bán.

Buổi làm việc diễn ra trong không khí cởi mở, chia sẻ và tích cực. Hai Bộ trưởng đã thống nhất một số biện pháp quan trọng như đồng ý báo cáo Chính phủ hai nước xem xét, gia hạn Bản thỏa thuận Thương mại gạo cấp Chính phủ cho giai đoạn 2017-2020; tiếp tục xem xét tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp Việt Nam khi thực hiện hợp đồng tập trung tại Philippines; yêu cầu NFA, Philippines và doanh nghiệp đầu mối phía Việt Nam chú ý hơn trong việc xây dựng và thống nhất các điều khoản của hợp đồng mua bán để tránh các vấn đề phát sinh trong quá trình thực hiện hợp đồng; tiếp tục tăng cường hơn nữa hợp tác gạo song phương, Việt Nam ưu tiên xuất khẩu gạo sang thị trường Philippines cũng như Philippines ưu tiên nhập khẩu gạo Việt Nam trong thời gian tới.

Buổi làm việc giữa hai Bộ trưởng có ý nghĩa hết sức quan trọng, đưa ra các biện pháp tăng cường hơn nữa quan hệ thương mại gạo trong thời gian tới cũng như hỗ trợ giải quyết các khó khăn cụ thể của doanh nghiệp trong quá trình xuất khẩu gạo vào Philippines.

Trong năm 2015, Philippines nhập khẩu 2,1 triệu tấn gạo. Trong đó, nhập khẩu 1,5 triệu tấn gạo theo hợp đồng Chính phủ (G-G), 600.000 tấn theo cơ chế tiếp cận hạn ngạch tối thiểu dành cho khối doanh nghiệp tư nhân (MMA). Trong số 1,5 triệu tấn gạo G-G, Thái Lan cung cấp 500.000 tấn và Việt Nam cung cấp 1 triệu tấn.