Áp dụng công nghệ trong việc kiểm soát, cải thiện chất lượng nguồn nước. Ảnh minh họa

Theo số liệu thống kê từ Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Quốc hội, đến tháng 6 năm 2023, tình trạng chất lượng nước sạch tại Việt Nam vẫn đang gặp nhiều thách thức. Với khoảng 4.500 hệ thống công trình phục vụ cả đô thị và nông thôn, sản lượng nước lên đến khoảng 11 triệu mét khối mỗi ngày, nhưng chỉ có khoảng 8,3 triệu mét khối được khai thác. Phần lớn là nước mặt (87%) và nước ngầm (13%).

Đánh giá về tiêu chuẩn của nguồn nước sinh hoạt, PGS.TS Phạm Ngọc Châu, nguyên Chủ nhiệm Khoa Vệ sinh Quân đội (Học viện Quân y), chỉ ra rằng Bộ Y tế đã ban hành hai bộ quy chuẩn quốc gia là QCVN01 về nước ăn uống và QCVN02 về nước sinh hoạt cho nông thôn. Tuy nhiên, việc quản lý chất lượng nước vẫn đang gặp nhiều khó khăn. Đa số hợp đồng cung cấp nước tại các đô thị không có tiêu chuẩn về chất lượng nước, và vai trò của hệ thống phân phối nước vẫn chưa được rõ ràng.

Nhiều chuyên gia cho rằng, biến đổi khí hậu và tốc độ đô thị hóa đang gây ra những tác động đáng kể đối với chất lượng nguồn nước. Sự suy giảm dòng chảy, nước dưới đất và sự xâm nhập mặn vào mùa khô cùng với nước thải từ sinh hoạt và sản xuất đang gây ô nhiễm nguồn nước mặt và nước dưới đất. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc giải quyết vấn đề môi trường trước hết, bởi chỉ khi môi trường được bảo vệ, chất lượng nguồn nước mới được đảm bảo.

Trong bối cảnh này, khoa học và công nghệ được coi là "chìa khóa" để giải quyết vấn đề. Các doanh nghiệp đang chuyển đổi quy trình vận hành và áp dụng công nghệ mới để đảm bảo an toàn và cải thiện chất lượng nước sạch. Theo PGS.TS Vũ Đức Lợi, Viện trưởng Viện Khoa học và Công nghệ Việt Nam - Hàn Quốc (VKIST), đã có nhiều công nghệ mới được áp dụng, bao gồm xử lý nước thải, xử lý nước bị nhiễm phèn, và phát triển hệ thống lọc nước.

Một số công nghệ mới, như công nghệ biến tần, định lượng hóa chất tự động điều chỉnh theo chất lượng nước thô, và xử lý bùn cơ học, đã mang lại hiệu quả cao trong việc cải thiện chất lượng nước. Hơn nữa, thông qua hợp tác quốc tế, nhiều giải pháp kỹ thuật và công nghệ tiên tiến đã được nghiên cứu và triển khai để phù hợp với điều kiện thực tế tại Việt Nam.

PGS.TS Tạ Thị Thảo, Trường Đại học Khoa học Tự nhiên, nhấn mạnh về việc sử dụng chemometrics, một kỹ thuật tiềm năng, trong đánh giá dữ liệu môi trường. Việc này giúp xác định mối quan hệ giữa các nguồn gây ô nhiễm và tác động của chúng đối với môi trường. Sử dụng phương pháp này cũng có thể hỗ trợ trong việc giám sát môi trường thông qua cảm biến và dữ liệu lớn.

Việc bảo vệ và bảo tồn nguồn nước ngày càng trở nên cấp thiết. Chỉ thông qua sự hợp tác và hành động, chúng ta mới có thể đảm bảo một nguồn nước sạch và ổn định cho cả đời sống hiện tại và tương lai.

Theo báo cáo của Ủy ban về Nước của Liên Hợp Quốc (UN- Water), hiện có hơn 3 tỷ người trên toàn thế giới phụ thuộc vào nguồn nước xuyên biên giới. Trong bối cảnh tác động của biến đổi khí hậu và dân số toàn cầu tăng lên như hiện nay, chúng ta phải đoàn kết để bảo vệ và bảo tồn nguồn tài nguyên quý giá này. Bằng cách cùng nhau hành động để cân bằng quyền con người và nhu cầu của mọi người về nước, nước có thể là động lực ổn định và là chất xúc tác cho sự phát triển bền vững hôm nay và mai sau.