Bộ Khoa học và Công nghệ vừa ban hành Thông tư số 23/2015/TT - BKHCN (sau đây gọi là Thông tư 23) thay thế Thông tư số 20/2014 quy định việc nhập khẩu máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng. Để làm rõ nội dung thông tư này, PV Chất lượng Việt Nam đã có cuộc trao đổi với ông Đỗ Hoài Nam – Vụ trưởng Vụ Thẩm định, Đánh giá và giám định công nghệ.

Xin ông cho biết điểm mới của Thông tư số 23/2015/TT – BKHCN?

Thông tư 23 quy định máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng phải đáp ứng tuổi thiết bị không quá 10 năm và đã được sản xuất phù hợp Quy chuẩn kỹ thuật Quốc gia (QCVN) hoặc Tiêu chuẩn Quốc gia (TCVN) hoặc tiêu chuẩn G7 về an toàn, tiết kiệm năng lượng và môi trường.

So với Thông tư 20, việc nhập khẩu máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ cũ đã được nới hơn khi nâng tuổi thiết bị được phép nhập khẩu thêm 5 năm.

Thông tư 23 cũng nới hơn Thông tư 20 khi nêu rõ: Trường hợp cần thiết, tùy thuộc đặc thù của từng ngành, lĩnh vực được phân công quản lý, Bộ trưởng các bộ, thủ trưởng cơ quan ngang bộ ban hành quy định yêu cầu về tuổi thiết bị thấp hơn mức trần là 10 năm nhưng phải thông báo cho Bộ Khoa học và Công nghệ biết để thống nhất quản lý.

Thông tư 23 cũng lưu ý thêm rằng trong “trường hợp đặc biệt”, quy định về tuổi thiết bị cũng có thể được nới lỏng hơn nữa. Cụ thể, trường hợp thiết bị đã qua sử dụng có tuổi thiết bị vượt quá 10 năm nhưng doanh nghiệp cần thiết nhập khẩu, Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với các bộ, ngành xem xét, quyết định. 

Trong các văn bản chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đều nhấn mạnh: cần ngăn chặn máy móc, thiết bị cũ, lạc hậu mà các nước đã thải loại nhập khẩu về nước ta, xin cho biết với các quy định của Thông tư này thì đã giải quyết được vấn đề này hay chưa, thưa ông?

Theo nguồn thông tin mà Bộ KH&CN đã nhận được, hàng năm Trung Quốc đều công bố loại bỏ máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng do lạc hậu, chất lượng kém, gây ô nhiễm môi trường, để ngăn chặn việc nhập khẩu vào nước ta các loại này, năm 2014 Bộ Khoa học và Công nghệ đã có Thông báo số 2527/TB-BKHCN ngày 06 tháng 9 năm 2012 về việc tạm ngừng nhập khẩu các loại máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ đã qua sử dụng mà cơ quan có thẩm quyền của Trung Quốc đã công bố loại bỏ (2.255 doanh nghiệp) thuộc 18 lĩnh vực, ngành nghề.

Bên cạnh đó, Thông tư cũng quy định không được phép nhập khẩu thiết bị đã qua sử dụng mà các nước đã công bố loại bỏ do lạc hậu, chất lượng kém, gây ô nhiễm môi trường, do Bộ KH&CN công bố.

Đối với doanh nghiệp có nhu cầu chuyển cả dây chuyền công nghệ sản xuất đang sử dụng từ nước khác về Việt Nam, có một số trường hợp tuổi thiết bị vượt quá 10 năm, làm thế nào để doanh nghiệp có thể nhập khẩu được và đáp ứng mục tiêu thu hút đầu tư có hiệu quả tại Việt Nam?

Đối với các trường hợp này Thông tư đã quy định đối với thiết bị đã qua sử dụng thuộc các dự án đầu tư, bao gồm dự án đầu tư mới và dự án đầu tư mở rộng, thuộc các trường hợp: Dự án thuộc diện quyết định chủ trương đầu tư; Dự án thuộc diện phải thực hiện thủ tục cấp giấy chứng nhận đăng ký đầu tư mà không thuộc diện quyết định chủ trương đầu tư. Nếu trong hồ sơ dự án đầu tư có danh mục thiết bị đã qua sử dụng và được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt hoặc chấp thuận đăng ký đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư thì không phải áp dụng quy định tại khoản 1 Điều này.

Vì vậy, khi làm thủ tục nhập khẩu, doanh nghiệp chỉ nộp kèm theo hồ sơ nhập khẩu tại cơ quan hải quan Quyết định chủ trương đầu tư hoặc Giấy chứng nhận đăng ký đầu tư kèm theo Danh mục thiết bị đã qua sử dụng dự kiến nhập khẩu trong hồ sơ dự án.

Tuy nhiên, đối với các trường hợp khác nhập khẩu thiết bị đã qua sử dụng, kể cả trường hợp dự án đầu tư được chấp thuận theo Quyết định chủ trương đầu tư hoặc giấy chứng nhận đăng ký đầu tư theo quy định của Luật Đầu tư mà không có Danh mục thiết bị đã qua sử dụng dự kiến nhập khẩu thì vẫn phải đáp ứng yêu cầu về hồ sơ nhập khẩu theo quy định tại Điều 8 khoản 2 của Thông tư này.

Vì các dự án đã được quản lý theo quy định trên nên các nhà đầu tư cần lưu ý, quy định tại Điều 8 Khoản 2c là: Các thiết bị đã qua sử dụng thuộc dự án đầu tư quy định tại khoản 2 Điều 6 Thông tư này chỉ được sử dụng cho chính dự án đã được phê duyệt hoặc đã được đăng ký, không được chuyển nhượng cho dự án khác hoặc doanh nghiệp khác, trừ trường hợp doanh nghiệp phá sản, giải thể hoặc chấm dứt hoạt động.

Quy định như vậy nhằm mục đích ngăn chặn doanh nghiệp lợi dụng chính sách mở để nhập khẩu thiết bị đã qua sử dụng để chuyển nhượng, không phải nhập khẩu cho chính mình sử dụng.

Đồng thời, Thông tư cũng quy định thẩm quyền của Bộ trưởng các Bộ, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ trong các trường hợp sau:

- Khoản 4 Điều 6. Trong trường hợp cần thiết, tùy thuộc đặc thù của từng ngành, lĩnh vực được phân công quản lý, Bộ trưởng các Bộ, Thủ trưởng cơ quan ngang Bộ ban hành quy định yêu cầu về tuổi thiết bị thấp hơn quy định tại điểm a khoản 1 Điều 6 Thông tư này đối với thiết bị đã qua sử dụng (thấp hơn 10 năm) và thông báo cho Bộ Khoa học và Công nghệ biết để thống nhất quản lý.

- Điều 13. Trường hợp đặc biệt

Trường hợp thiết bị đã qua sử dụng có tuổi thiết bị vượt quá 10 năm nhưng doanh nghiệp cần thiết phải nhập khẩu để bảo đảm duy trì hoạt động sản xuất, kinh doanh, căn cứ hồ sơ và kiến nghị của doanh nghiệp, Bộ Khoa học và Công nghệ phối hợp với các Bộ, ngành xem xét, quyết định.

Xin cảm ơn ông!