Hội thảo do Ủy ban nhân dân thành phố Cần Thơ phối hợp cùng Bộ Liên bang Nghiên cứu và Giáo dục CHLB Đức (BMBF), Bộ Khoa học và Công nghệ Việt Nam, Học viện Công nghệ Karlsruhe – CHLB Đức tổ chức nhằm đánh giá hiện trạng và đề xuất các giải pháp công nghệ phù hợp cho quản lý tổng hợp tài nguyên nước, năng lượng và đất đai, hướng tới mục tiêu phát triển bền vững Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL) dưới những tác động của biến đổi khí hậu.

Cũng theo ông Nguyễn Thanh Dũng, ĐBSCL có vị trí quan trọng trong phát triển kinh tế - xã hội của cả nước, hàng năm khu vực này đóng góp hơn 50% tổng sản lượng lương thực và hơn 90% lượng gạo xuất khẩu trên cả nước. Tuy nhiên, trước những ảnh hưởng từ biến đổi khí hậu, ĐBSCL đã và đang đứng trước những khó khăn thách thức trong quá trình phát triển kinh tế nói chung và quá trình phát triển nông nghiệp nói riêng. Vì vậy, việc tìm ra những giải pháp ứng phó với biến đổi khí hậu, chú trọng bảo vệ môi trường và sử dụng bền vững các nguồn tài nguyên thiên nhiên hiện đang là vấn đề bức thiết.

Trước hiện trạng đó, các cơ quan quản lý, nhà khoa học trong và ngoài nước tại Hội thảo đã tập trung phân tích hiện trạng tài nguyên nước, năng lượng; chỉ ra các kết quả nghiên cứu đã đạt được của một số dự án tiêu biểu về nguồn tài nguyên tại ĐBSCL; giới thiệu các giải pháp quản lý và sử dụng tài nguyên hiệu quả; từ đó, định hướng và thiết lập các chương trình quốc gia về khoa học và công nghệ cho sự phát triển bền vững khu vực ĐBSCL.

 Theo đó, rất nhiều giải pháp hữu ích đã được đưa ra, như: giải pháp GIS cho việc quản lý tài nguyên thiên nhiên và môi trường, sử dụng năng lượng từ sinh khối rơm rạ, năng lượng điện gió Hybrid, kỹ thuật tuổi thọ công trình, biện pháp tưới nước chính xác, ... đây đều là những giải pháp được đánh giá là hữu ích, thích hợp cho vùng ĐBSCL.

Sau khi kết thúc buổi tọa đàm tại thành phố Cần Thơ, chiều ngày 15/6, đoàn đại biểu đã có buổi làm việc với Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Hậu Giang về tình hình hạn hán, xâm nhập mặn, thiếu nước ngọt do ảnh hưởng của hiện tượng El Nino và tác động của lục bình đối với sự lưu thông dòng chảy trên các kênh rạch tại đây. Theo đại diện Sở Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn tỉnh Hậu Giang, hiện tỉnh có 7000 ha diện tích đất trồng lúa không xuống giống được do hạn hán, xâm nhập mặn; 480 ha lúa Hè – Thu đã xuống giống có nguy cơ khô hạn do không đủ nước tưới; 30.000 ha cây ăn trái đang bị đe dọa xâm nhập mặn. Tổng thiệt hại ước tính khoảng 12 tỷ đồng.

Ngoài ra, phần lớn các con sông trên địa bàn tỉnh Hậu Giang đều bị sự tác động của lục bình, khiến dòng chảy bị đình trệ. Tuy nhiên, lãnh đạo tỉnh chủ trương dùng các biện pháp thủ công như kéo lục bình lên bờ để thuận tiện trong lưu thông đường thủy, không sử dụng thuốc hóa học để tránh làm ô nhiễm môi trường. Đồng thời, khuyến khích người dân tận dụng vật liệu từ lục bình để làm thủ công mỹ nghệ, vừa giúp tăng thêm thu nhập vừa giảm tác hại của lục bình đến các dòng chảy.

Đại diện Sở cho biết thêm, vấn đề sạt lở bờ sông trong những năm gần đây diễn ra ngày càng nghiêm trọng, người dân hiện đang sử dụng các vật liệu tự nhiên để làm đê chống sạt lở tạm thời. Từ đầu năm đến nay, toàn tỉnh đã xuất hiện 40 điểm sạt lở, trong khi cả năm 2015 chỉ có 53 điểm ghi nhận có sạt lở. Nguyên nhân được chỉ ra là do sự thay đổi dòng chảy do tác động của con người, dẫn đến sự xuất hiện các dòng xoáy, hàm ếch… Bên cạnh đó là nền địa chất yếu do đặc điểm của vùng đất phù sa bồi tụ, vì vậy việc xây đê bao ngăn mặn, chắn sóng dễ bị đổ, không mang lại hiệu quả cao như mong muốn.

Đối với vấn đề thiếu nước ngọt vào mùa khô, do tình hình hạn hán kéo dài, tỉ lệ xâm nhập mặn ngày càng cao, người dân phải sử dụng các giếng khoan nước ngầm. Tính đến nay, trên địa bàn tỉnh hiện có khoảng 600 hộ dân sử dụng nước từ các giếng khoan có độ sâu từ 100 – 120m. Đây chỉ là những giải pháp tạm thời, về lâu dài, tỉnh đã có quy hoạch các hồ chứa nước ngọt để dự trữ nước trong mùa mưa, thành lập các trạm bơm lớn đưa nước ngọt từ Cần Thơ về, xây dựng các đê ngăn mặn trên các nền đất đã được gia cố vững chắc.

Sau hai ngày làm việc tại Cần Thơ và Hậu Giang, đoàn đại biểu đã đưa ra cái nhìn cụ thể về những tác động của biến đổi khí hậu trên từng địa phương. Trong hai ngày tới, 16 – 17/6/2016, đoàn đại biểu sẽ tiếp tục có buổi làm việc với Ủy ban Nhân dân tỉnh Cà Mau về tình hình xâm nhập mặn, hạn hán, sụt lún và xói lở tại bờ biển Cà Mau và khảo sát thực địa để đánh giá tình hình. Từ đó, định hướng và thiết lập các chương trình quốc gia về khoa học và công nghệ giúp tháo gỡ những khó khăn trước tình hình biến đổi khí hậu, góp phần tạo sự phát triển bền vững vùng ĐBSCL.

Một số hình ảnh tại Hội thảo: