Hiện nay, đã có nhiều nhà khoa học quan tâm nghiên cứu cây thuốc có khả năng bổ sung và thay thế thuốc điều trị đái tháo đường (ĐTĐ). Nhiều loài được xác định có khả năng kiểm soát glucose huyết và ít tác dụng phụ, trong đó những loài thực vật đã được nghiên cứu và sử dụng như lá Ổi, lá Vối, lá Sen, Bằng lăng nước, Trà xanh, Khổ qua... Việc nghiên cứu tìm kiếm những thực vật hỗ trợ trong điều trị bệnh đái tháo đường vẫn đang tiếp tục.

Xuân hoa răng là một loài thực vật thuộc chi Xuân hoa (Pseuderanthemum),  họ  Ô  rô  (Acanthaceae),  phát  triển nhiều ở miền Trung và miền Nam Việt Nam. Ở Núi Cấm (An Giang), Xuân hoa răng phát triển ở Vồ Bạch Tượng, được người dân địa phương gọi là Lan quét và thường được dùng trong các bữa ăn giúp ổn định đường huyết của người bệnh đái tháo đường. Đây là kinh nghiệm sử dụng dược liệu từ thiên nhiên của người dân địa phương. Tuy nhiên, chưa có công bố khoa học nào về tác dụng dược lý của cây. Vì vậy, đề tài này thực hiện nhằm đánh giá khả năng hạ glucose huyết và kiểm tra độc tính để cung cấp thêm thông tin khoa học về tác dụng dược lý của cây Xuân hoa răng.

Nghiên cứu được thực hiện nhằm khảo sát khả năng ức chế α-glucosidase, hạ glucose huyết trên chuột gây đái tháo đường bằng alloxan và độc tính cấp của cao chiết ethanol 96%lá Xuân hoa răng (Pseuderanthemum crenulatum). Kết quả cho thấy, cao ethanol lá Xuân hoa răng có khả năng ức chế α-glucosidase ở nồng độ IC50=66,01 μg/ml, mạnh hơn 1,8 lần đối chứng dương acarbose (IC50=122,2 μg/ml). Sau 21 ngày cho chuột đái tháo đường uống cao ở liều 1 g/kg thể trọng làm hạ 42,02% nồng độ glucose huyết của chuột so với ngày đầu bắt đầu điều trị,tương đương với đối chứng dương điều trị bằng gliclazide (10 mg/kg) là 41,78%. Bên cạnh đó, lá Xuân hoa răng không thể hiện độc tính qua đường uống trên chuột ở liều 5 g/kg (tương đương với 357 g lá tươi/kg thể trọng) sau 72 giờ quan sát. Như vậy, lá Xuân hoa răng có thể sử dụng trong ổn định glucose huyết và cần có thêm những nghiên cứu kiểm chứng để có thể đưa cây Xuân hoa răng sử dụng hỗ trợ điều trị bệnh đái tháo đường.

nthang