Doanh nghiệp phải là chủ thể đi đầu trong thương mại hóa kết quả nghiên cứu, ứng dụng và đổi mới công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin.

Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO) vừa công bố Chỉ số sáng tạo toàn cầu GII năm 2018. Theo đó, chỉ số GII 2018 của Việt Nam tiếp tục được cải thiện và đứng vị trí 45/126 quốc gia và nền kinh tế được xếp hạng. Như vậy, trong 5 năm gần đây, chỉ số GII của Việt Nam có xu hướng được cải thiện trên mọi khía cạnh, đặc biệt ở những chỉ số quan trọng.

Xu hướng tăng được khẳng định một cách vững chắc

Nói về ý nghĩa của việc tăng hạng này, ông Chu Ngọc Anh, Bộ trưởng Bộ KH&CN, cho biết: "Mặc dù năm nay tăng có 2 bậc so với năm 2017, tăng 14 bậc so với năm 2016 nhưng điều đó cho thấy xu hướng tăng này đã được khẳng định một cách vững chắc với những tiến bộ trong các lĩnh vực khác nhau.

Đặc biệt với 7 trụ cột chính là: Thể chế vĩ mô, nguồn nhân lực và nghiên cứu, cơ sở hạ tầng, thị trường và môi trường kinh doanh, sản phẩm tri thức và công nghệ, sản phẩm sáng tạo đều có sự tăng trưởng. Các điểm số này đều cao hơn mức trung bình của nhóm các nước thu nhập trung bình thấp; tính hiệu quả của nỗ lực đổi mới của Việt Nam thể hiện qua cả chỉ số đầu vào và chỉ số đầu ra. Các con số trên rất có ý nghĩa vì nó phản ánh thực chất sự cải thiện trong các chỉ số quan trọng này.

Các chuyên gia quốc tế đều ghi nhận và đánh giá cao nỗ lực đổi mới của Việt Nam. Trả lời phỏng vấn của Thông tấn xã VN, ông Sacha Wunsch-Vincent, chuyên gia cao cấp của WIPO, cho biết trong bảng xếp hạng năm nay, Việt Nam là quốc gia duy nhất có sự chỉ đạo từ cấp thủ tướng với nghị quyết thành lập nhóm chuyên viên đặc biệt tập hợp nhiều bộ ban ngành khác nhau để cùng thúc đẩy những chính sách nhằm cải thiện vị trí trong xếp hạng về đổi mới sáng tạo toàn cầu.

Đồng quan điểm trên, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh khẳng định: "Kết quả này cũng phản ánh sinh động những chỉ đạo quyết liệt, toàn diện của Thủ tướng Chính phủ, các phó Thủ tướng Chính phủ cũng như nỗ lực triển khai các giải pháp của các Bộ, ngành".

Cạnh tranh bằng nghiên cứu phát triển và đổi mới công nghệ

Đối với ngành KH&CN, các chỉ số có liên quan đều tăng ấn tượng. Đó là chỉ số chi cho đổi mới công nghệ của doanh nghiệp tăng 23 bậc lên thứ 13, chỉ số hợp tác đại học và doanh nghiệp tăng 17 bậc lên thứ 59, chỉ số mới về sáng tạo trực tuyến là chỉ số tạo ứng dụng di động, Việt Nam xếp hạng 16…

Bộ trưởng Chu Ngọc Anh cho rằng, đây là sự ghi nhận nỗ lực của cộng đồng doanh nghiệp đối với việc chuẩn bị tâm thế cạnh tranh một cách tích cực hơn bằng cách tăng chiều sâu cho hoạt động nghiên cứu phát triển và đổi mới công nghệ. Đó là nền tảng rất quan trọng cho các bước phát triển tiếp theo.

Chỉ số chi cho đổi mới công nghệ của doanh nghiệp tăng 23 bậc lên thứ 13.

Ngoài việc tiếp tục duy trì và nâng cao những kết quả đã được trong thời gian qua, Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đề xuất một số giải pháp tập trung cải thiện những chỉ số mà Việt Nam đang được xếp vào nhóm yếu, hoặc có xu hướng giảm trong những năm gần đây, cụ thể:

Tiếp tục đẩy mạnh hiệu quả thực thi của các chỉ đạo của Đảng và Chính phủ về cải thiện thế chế. Trong đó, tập trung khắc phục những hạn chế về chỉ số Tạo thuận lợi giải quyết phá sản doanh nghiệp, Tạo điều kiện thuận lợi cho khởi sự kinh doanh và Cải thiện chất lượng các quy định pháp luật

Thứ hai, xây dựng, trọng dụng, đào tạo và phát triển đội ngũ cán bộ khoa học, kỹ thuật mạnh, kết hợp đồng thời biện pháp động viên, khuyến khích và đặt yêu cầu trở lại. Trong đó, cần quan tâm đầu tư, phát triển các trường đại học theo định hướng nâng cao chất lượng, tăng hàm lượng nghiên cứu và hợp tác quốc tế.

Đặc biệt, cần tiếp tục coi doanh nghiệp là trung tâm của hệ thống đổi mới sáng tạo quốc gia cùng với các giải pháp nâng cao năng lực đổi mới sáng tạo và hấp thụ công nghệ của doanh nghiệp. Doanh nghiệp phải là chủ thể đi đầu trong thương mại hóa kết quả nghiên cứu, ứng dụng và đổi mới công nghệ, đặc biệt là công nghệ thông tin. Cụ thể, cần tập trung quan tâm hỗ trợ, thúc đẩy các doanh nghiệp, viện nghiên cứu, trường đại học đăng ký sáng chế, hướng đến nâng cao năng lực cạnh tranh dựa trên tài sản trí tuệ.