Ảnh minh họa.

Đái tháo đường (ĐTĐ) là một bệnh lý nội tiết thường gặp và là nguyên nhân quan trọng gây tử vong, tàn tật và tiêu tốn chi phí y tế hàng đầu trên thế giới. Theo thống kê của Hiệp hội đái tháo đường thế giới (IDF), hiện nay trên thế giới đã có hơn 415 triệu người trưởng thành đang bị bệnh ĐTĐ trong đó có 193 triệu người không hề biết mình bị bệnh. Nếu không có giải pháp phù hợp số người mắc đái tháo đường sẽ tăng lên 642 triệu người vào năm 2040. Tại Việt Nam, tình hình mắc ĐTĐ có chiều hướng tăng nhanh và đáng báo động ở các thành phố lớn, vùng đô thị hóa, khu công nghiệp. Trong vòng 5 năm từ 2010 –2015, tỷ lệ hiện mắc ĐTĐ toàn quốc đã tăng gần gấp đôi (từ 2,6% lên 4,1%) và tiền ĐTĐ tăng hơn gấp đôi (từ 1,5% lên 3,5%). ĐTĐ đang trở thành một gánh nặng cho chính người bệnh, xã hội và ngành y tế. Tại Việt Nam, một nghiên cứu tại Thái Bình cho thấy có hơn 50% người dân từ 30 – 64 tuổi không có kiến thức về ĐTĐ. Nghiên cứu tổng hợp trên 13.159 người dân trên cả nước cho thấy tỉ lệ kiến thức phòng chống ĐTĐ đạt 17%, kiến thức về trị bệnh đạt 16,3% và kiến thức về yếu tố nguy cơ chỉ đạt 2,1%. Việc nâng cao kiến thức, thái độ và thay đổi hành vi trong thực hành đái tháo đường là vấn đề cần quan tâm của tất cả cộng đồng. Có kiến thức đúng có thể giúp mọi người đánh giá nguy cơ mắc bệnh ĐTĐ, thúc đẩy họ tìm cách điều trị và chăm sóc đúng cách. 

Nghiên cứu nhằm mục tiêu khảo sát tỷ lệ bệnh nhân có kiến thưc, thái độ, thực hành về đái tháo đường và các yếu tố liên quan. Bên cạnh, đó nghiên cứu còn xây dựng và đánh giá tính giá trị và độ tin cậy của thang đo đánh giá kiến thức về đái tháo đường. Kết quả nghiên cứu góp phần xác định mức độ đồng thời gợi ý các yếu tố liên quan từ đó có những định hướng công tác truyền thông, giáo dục người dân về tuân thủ điều trị đái tháo đường.

Nghiên cứu cắt ngang tiến hành trên 200 bệnh nhân đến khám phòng khám chuyên khoa Bệnh viện Đại học Y dược TP. Hồ Chí Minh. Dữ liệu được thu thập qua hình thức phỏng vấn trực tiếp qua bộ câu hỏi soạn sẵn. Bộ câu hỏi được soạn dựa vào bộ câu hỏi điều tra về các yếu tố liên quan của bệnh không truyền nhiễm theo hướng dẫn của Tổ chức Y tế Thế giới, có chỉnh sửa cho thích hợp với hoàn cảnh thực tế tại Việt Nam. Dữ liệu được phân tích bằng phần mềm Stata 14. Các số thống kê mô tả được trình bày theo dạng tần số và tỉ lệ đối với các biến số định tính; và trung bình và độ lệch chuẩn đối với các biến số định lượng. Kiểm định Chi bình phương hoặc Fisher được dùng khi thích hợp nhằm xét mối liên quan của các yếu tố đến kiến thức, thái độ, hành vi về ĐTĐ.

Kết quả nghiên cứu cho thấy, tỷ lệ bệnh nhân có kiến thức, thái độ và thực hành tốt về ĐTĐ lần lượt là 71,5%; 96% và 89,5%. Những bệnh nhân thuộc dân tộc Kinh, có trình độ học vấn cao, chưa kết hôn, được chẩn đoán ĐTĐ khi <50 tuổi, có kèm tăng cholesterol trong 12 tháng qua thì có kiến thức về ĐTĐ tốt hơn nhóm còn lại. Những bệnh nhân được chẩn đoán ĐTĐ sớm (<50 tuổi) và có mức tiêu thụ muối nhiều/rất nhiều có thái độ về điều trị ĐTĐ tốt hơn. Bệnh nhân đã sống với ĐTĐ trên 5 năm và có trình độ học vấn cao thì có thực hành các vấn đề liên quan đến điều trị ĐTĐ tốt hơn nhóm còn lại. Thang đo kiến thức đái tháo đường có Alpha Cronbach ở mức 0,88. Tỷ lệ bệnh nhân có kiến thức, thái độ và thực hành tốt chung về bệnh ĐTĐ của nghiên cứu cao. Thang đo kiến thức ĐTĐ có tính tin cậy cao và có thể ứng dụng trong các nghiên cứu trong tương lai. Can thiệp trong tương lai cần tập trung vào nhóm có các đặc điểm nguy cơ cao.

ctngoc