Việc sử dụng rộng rãi hóa chất trừ sâu ở các nước châu Á, nơi mà nền sản xuất nông nghiệp khá phổ biến làm gia tăng tình trạng ngộ độc, trong đó đặc biệt là thuốc trừ sâu phospho hữu cơ và carbamat thuộc nhóm kháng men cholinesterase. Tự tử bằng thuốc trừ sâu chiếm khoảng 1/3 tổng số vụ tự tử trên toàn cầu và chiếm tới 60% các vụ tử tử ở các vùng nông thôn của Châu Á, Châu Phi, Trung và Nam Mỹ và trên các đảo ở Thái Bình Dương. Tình hình ngộ độc thuốc trừ sâu ở Việt Nam vẫn còn cao, đứng thứ hai sau ngộ độc thực phẩm, ước tính có khoảng 11,5 triệu hộ sản xuất nông nghiệp với tỷ lệ 18,26% bị ngộ độc thuốc trừ sâu. Nhiều trường hợp ngộ độc nặng khi vào viện, việc điều trị cũng khó khăn, tốn nhiều thời gian và tiền bạc, tỷ lệ tử vong còn khá cao.

Với lý do đó nghiên cứu được tiến hành  với 3 mục tiêu: Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng, mức độ và biến chứng ngộ độc cấp thuốc trừ sâu nhóm kháng men cholinesterase; Đánh giá kết quả điều trị ngộ độc cấp thuốc trừ sâu nhóm kháng men cholinesterase; Tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến kết quả điều trị ngộ độc cấp thuốc trừ sâu nhóm kháng men cholinesterase.

Đối tượng nghiên cứu: Bệnh nhân ngộ độc (thuốc trừ sâu) thuốc trừ sâu nhóm kháng men holinesterase nhập viện điều trị tại Khoa Hồi sức tích cực - Chống độc và Khoa Tiêu hóa tại BVĐKTWCT và BVĐKTPCT. Bệnh nhân được chẩn đoán ngộ độc cấp thuốc trừ sâu kháng men triệu chứng lâm sàng có hội chứng cường cholin cấp (1 trong 3 hội chứng: hội chứng Muscarin; hội chứng Nicotin; hội chứng Thần kinh trung ương) và có ít nhất 1 trong 3 tiêu chuẩn sau: (1) Men cholinesterase huyết tương giảm <50% giá trị bình thường (5000-13000U/L). (2) Bệnh sử tiếp xúc thuốc trừ sâu kháng men. (3) Người bệnh hoặc người nhà mang vỏ chai, lọ, gói thuốc trừ sâu mà người bệnh đã sử dụng.

Phương pháp nghiên cứu Nghiên cứu mô tả cắt ngang, phân tích trên 61 bệnh nhân ngộ độc cấp thuốc trừ sâu nhóm kháng men. Chọn mẫu thuận tiện, chọn tất cả người bệnh ngộ độc TTS thỏa tiêu chuẩn chọn mẫu cho đến khi đủ cỡ mẫu. Tiến hành hỏi bệnh, khai thác tiền sử, khám bệnh, làm các xét nghiệm, điều trị và theo dõi diễn tiến bệnh cho đến khi xuất viện. Các số liệu được nhập và xử lý bằng phần mềm thống kê SPSS 18.0. Chọn p<0,05 coi như sự khác biệt có ý nghĩa thống kê.

Qua thời gian triển khai thực hiện, kết quả nghiên cứu cho thấy: Đặc điểm lâm sàng: triệu chứng da tái lạnh 93,4%, run cơ 24,6%, suy hô hấp 24,6% và tỷ lệ hội chứng muscarin 100%, nicotin 37,7% và thần kinh trung ương 26,2%. Cận lâm sàng nồng độ men cholinesterase huyết thanh giảm nhẹ chiếm 55,7%, chỉ số trung bình là 2660,15U/L. Tỷ lệ bạch cầu tăng 85,2%. Mức độ ngộ độc nhẹ 59%, trung bình 19,7%, nặng 21,3%. Biến chứng suy hô hấp chiếm 21,3%. Các biện pháp điều trị: sorbitol 90,2%, than hoạt 82%. Liều Atropin trung bình 89,31±87,65mg. Điều trị trung bình 6,49 ngày. Tỷ lệ thành công 96,7%. Kết quả điều trị có liên quan đến tuổi, men cholinesterase, mức độ ngộ độc, suy hô hấp, viêm phổi và hôn mê.

Từ đó, việc điều trị ngộ độc thuốc trừ sâu kháng men cholinesterase cần chú ý đến nồng độ men cholinesterase và các biến chứng lâm sàng.

vtvanh