Hình ảnh cơn bão đi qua gây thiệt hại nặng nề về nhà cửa, đường xá (Ảnh: WikiImages từ Pixabay)

Không thể phủ nhận rằng hiện nay tình trạng hạn hán, bão và lũ lụt xảy ra ở mọi nơi trên trái đất xuất hiện thường xuyên hơn và với cường độ lớn hơn so với trước đây. Nhận thấy thiệt hại về người và kinh tế do những thảm họa biến đổi khí hậu gây ra là vô cùng nghiêm trọng và khí hậu được xem là một trong những mục tiêu quan trọng của Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG), Liên Hợp Quốc đã kêu gọi tăng cường khả năng phục hồi cơ sở hạ tầng tại các nước khi đối mặt với thảm họa. Đây cũng chính là một trong những lĩnh vực mà IEC rất quan tâm và đã tham gia đóng góp đáng kể.

Hiện nay, IEC đang tiến hành triển khai kế hoạch tiếp cận đa hướng đối với hành động vì khí hậu và đưa ra các giải pháp  làm thế nào các quốc gia có thể phục hồi sau thảm họa. Đồng thời, IEC cũng kêu gọi các biện pháp thích hợp được đưa ra để có thể tăng khả năng phục hồi cơ sở hạ tầng chống lại thảm họa, thiên tai. Điều này được thực hiện bằng cách áp dụng Tiêu chuẩn IEC và thực hiện thử nghiệm và chứng nhận.

Trên thực tế, các hiện tượng thời tiết cực đoan và thảm họa đã có tác động trực tiếp đến việc cung cấp điện. Mất điện có thể ảnh hưởng đến hàng triệu ngôi nhà và kéo dài tới hàng giờ đồng hồ gây ảnh hưởng đến sinh hoạt của con người. Vấn đề này càng trở nên trầm trọng hơn khi việc mất điện còn ảnh hưởng đến các dịch vụ thiết yếu phụ thuộc vào điện, như chăm sóc y tế, vệ sinh và quản lý nước.

Công việc của IEC là giúp tăng cường khả năng phục hồi thảm họa gây ra với cơ sở hạ tầng thông qua các cơ chế, quy trình an toàn tích hợp và các yêu cầu tối thiểu. Tiêu chuẩn IEC bao gồm các điều kiện môi trường bên ngoài trong các yêu cầu thiết kế của họ. Ví dụ, loạt tiêu chuẩn IEC 61400 do Ủy ban Kỹ thuật IEC (TC) 88 phát triển, giải quyết các điều kiện bên ngoài cho các thiết kế tuabin gió ngoài khơi bao gồm khả năng chịu được sức gió lên tới 70 m/s (155 dặm/giờ, gần 250 km/giờ), tức là khả năng chịu đựng lớn hơn hầu hết sức gió của các cơn bão hiện nay.

Bên cạnh đó, IEC cũng đảm bảo an toàn cho các thiết bị và hệ thống, từ đó bảo vệ con người, cơ sở hạ tầng quan trọng, nền kinh tế và môi trường. Các tiêu chuẩn này có thể giải quyết các khía cạnh an toàn áp dụng theo chiều ngang cho nhiều sản phẩm hoặc đặc biệt giải quyết các nhu cầu của một loại sản phẩm hoặc ngành công nghiệp. Sê-ri tiêu chuẩn IEC 61508 đảm bảo an toàn chức năng trong suốt vòng đời của các hệ thống và thiết bị điện và điện tử.

Tuy nhiên, vì các sự kiện thời tiết cực đoan có thể xảy ra thường xuyên hơn, một loại khả năng phục hồi mới cho các tiện ích có thể là cần thiết. Ủy ban Chiến lược thị trường IEC (MSB) xác định các xu hướng công nghệ và nhu cầu thị trường chính, đã chỉ ra rằng nó sẽ giải quyết vấn đề về khả năng phục hồi và đảm bảo rằng các hệ thống phân phối điện có khả năng chống chịu khí hậu tốt hơn.

Lập kế hoạch khi có thiên tai

Lập kế hoạch liên tục cho các thảm họa tiềm tàng có thể giúp giảm thiểu các tác động bất lợi của thảm họa. Kế hoạch là một yếu tố quan trọng để giảm thiểu chi phí và thiệt hại nếu cơ sở hạ tầng quan trọng trở nên không thể hoạt động. Việc lập kế hoạch còn giúp đảm bảo rằng các thảm họa tiềm tàng đã được xem xét và các kế hoạch địa phương được phát triển để khôi phục các dịch vụ.

IEC TC 56 chuẩn bị các tiêu chuẩn trong lĩnh vực này, áp dụng kỹ thuật nhằm đánh giá rủi ro và quản lý các dịch vụ và hệ thống trong suốt vòng đời của chúng, bao gồm các mối đe dọa an ninh mạng. Nó đã phát triển các tiêu chuẩn bao gồm đánh giá độ tin cậy và đánh giá rủi ro kỹ thuật. Sách trắng của IEC, Microgrids để chuẩn bị và khắc phục thảm họa, giải quyết các hành động cần thiết để dự đoán sự cố mất điện lớn và sau khi thảm họa xảy ra.

Là một phần của sự chuẩn bị của họ, những người đầu tiên được huấn luyện để xử lý các tình huống khẩn cấp. Việc chuẩn bị có thể được tăng cường hơn nữa thông qua các chương trình đào tạo kết hợp thực tế ảo và do đó cung cấp cho người dùng có trải nghiệm như thực tế khi có thảm họa xảy ra. Các ứng dụng thực tế ảo dựa trên các tiêu chuẩn liên quan đến xử lý hình ảnh và đồ họa máy tính được phát triển bởi ISO/IEC JTC 1/SC 24, một tiểu ban của Ủy ban kỹ thuật chung của IEC và ISO.

Các hệ thống cảnh báo sớm có thể được đưa ra để cung cấp cho chính quyền thời gian cần thiết để sơ tán người dân khỏi các khu vực dễ bị tổn thương trước khi xảy ra thảm họa. Ví dụ, các cảnh báo về trận động đất sắp xảy ra có thể được nhận thấy bằng các chùm tia laser phát hiện các chuyển động của mảng kiến ​​tạo hoặc máy đo địa chấn có thể xác định và đo các rung động của Trái đất. Các vụ phun trào núi lửa sắp xảy ra có thể được dự đoán bằng cách sử dụng máy đo địa chấn, máy dò khí hoặc máy ảnh nhiệt hồng ngoại. Tất cả các công nghệ này dựa trên các Tiêu chuẩn IEC được phát triển bởi IEC TC 76 (thiết bị laser), IEC TC 47 (thiết bị bán dẫn và cảm biến) và IEC TC 31 (thiết bị cho môi trường dễ cháy nổ).

Phục hồi sau thảm họa

Một khi thảm họa xảy ra, quá trình phục hồi bắt đầu. Ở tại một số quốc gia như Mỹ, rô bốt, máy bay không người lái được sử dụng như giải pháp cứu hộ, thu thập dữ liệu về thảm họa. Máy bay không người lái có thể gửi hình ảnh cho đội cứu hộ để họ có thể sử dụng thông tin để xác định vị trí của các đám cháy, phát triển chiến lược ngăn chặn và thực hiện sơ tán. Những robot và máy bay không người lái này dựa trên các tiêu chuẩn được phát triển bởi IEC TC 47 và tiểu ban SC 47F (hệ thống cơ điện tử), IEC TC 2 (động cơ) và SC 21A (pin thứ cấp và pin).

Nhanh chóng khôi phục quyền truy cập vào điện sau thảm họa là mục tiêu chính. Microgrids, một tập hợp các đơn vị sản xuất điện có thể kiểm soát và đóng cửa được quản lý tại địa phương, có thể giúp đảm bảo tính liên tục của các dịch vụ nếu lưới điện truyền thống bị hỏng.

Không có quốc gia nào trên thế giới tránh khỏi thảm họa và những tác động mạnh mẽ của biến đổi khí hậu. Mặc dù thế giới đang có những hành động thiết thực để hạn chế sự gia tăng nhiệt độ toàn cầu, tuy nhiên tại chính mỗi quốc gia phải áp dụng các biện pháp giảm nhẹ thiên tai, như khả năng phục hồi cơ sở hạ tầng và lập kế hoạch liên tục, để đảm bảo chuẩn bị tối đa khi thảm họa xảy ra.

Hà My