Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh (thứ 2 từ trái qua) và Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ (thứ ba từ trái qua) cùng các đại biểu tại khu trưng bày sáng 29/8. Ảnh: MH.

Sáng 29/8 Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam đã khai trương khu trưng bày các công trình khoa học từng đạt giải thưởng Hồ Chí Minh của các nhà khoa học Việt Nam. Lễ khai trương có sự tham dự của Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Chu Ngọc Anh, Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ, Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch Nguyễn Ngọc Thiện, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Quốc hội Phan Xuân Dũng...

Trong lần này triển lãm giới thiệu 14 công trình gồm các tài liệu, hiện vật quý đã từng gắn bó với quá trình nghiên cứu của các nhà khoa học tên tuổi. Đây là cơ hội để tìm hiểu sự sáng tạo và những đóng góp, cống hiến của các nhà khoa học Việt Nam, đồng thời có thể hiểu vì sao họ lại có thể thành công được trong mọi hoàn cảnh như vậy.

Đây là đợt trưng bày đầu tiên về Giải thưởng Hồ Chí Minh của các nhà khoa học Việt Nam, được thực hiện nhân dịp kỷ niệm 75 năm Cách mạng tháng Tám và Quốc khánh 2/9, với sự bảo trợ của Bộ Khoa học và Công nghệ cùng Liên hiệp các hội Khoa học, kỹ thuật Việt Nam.

Trong số 14 công trình lần này có các tư liệu về câu chuyện Giáo sư Đặng Văn Ngữ nghiên cứu điều chế Penicillin ở núi rừng Việt Bắc trong kháng chiến chống Pháp và vào chiến trường miền Nam điều trị sốt rét cho thương bệnh binh. Hay là những sáng tạo trong phương pháp cắt gan của Giáo sư Tôn Thất Tùng đã làm rạng danh nền y học Việt Nam.

Ở lĩnh vực nghiên cứu cơ bản, những phát minh mang tính lý thuyết, vật lý, cơ học của GS Hoàng Tụy, GS Nguyễn Đình Tứ và GS Nguyễn Văn Đạo cũng được giới thiệu trong dịp này. Hay như những câu chuyện về sự say mê với thiên nhiên, cây cỏ, động vật của GS Thái Văn Trừng, GS Đào Văn Tiến, GS Đỗ Tất Lợi để có được những công trình khoa học để đời của họ.

Phát biểu tại buổi lễ, Bộ trưởng Chu Ngọc Anh ghi nhận và đánh giá cao ý tưởng của Trung tâm Di sản các nhà khoa học Việt Nam. Hoạt động này giúp các thế hệ tương lai hiểu về một thời các nhà khoa học đã sống và cống hiến cho đất nước.

"Những tư liệu của khu trưng bày này cũng làm nổi bật lên những phẩm chất đáng quý của các nhà khoa học Việt Nam qua các thời kỳ. Đó là tình yêu đất nước, sự đam mê, vượt lên gian khó, hoàn cảnh... để làm khoa học", Bộ trưởng Chu Ngọc Anh nói.

Các tư liệu về quá trình nghiên cứu được giới thiệu tại triển lãm. Ảnh: Ngọc Châu.

Khách tham quan được thấy nhiều tài liệu và hiện vật gốc đã từng gắn bó với quá trình nghiên cứu của các nhà khoa học tên tuổi. Những quyển sổ ghi chép, cuốn nhật ký, bức thư, tấm ảnh..., cùng với tiếng nói của người trong cuộc hay hồi ức của bạn bè, đồng nghiệp, học trò và người thân của nhà khoa học, tất cả cùng kể những câu chuyện phía sau thành công của mỗi nhà khoa học có công trình được tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh.

Trưng bày lần này cũng giới thiệu về sự đột phá trong tư duy, sáng tạo ra những công trình mang lại lợi ích cho người nông dân. giúp tiết kiệm nhiều tỷ đồng cho ngân sách nhà nước; về hành trình từ một người soát vé đến một đạo diễn chèo và nâng nghệ thuật chèo lên tầm lý luận khoa học...

Phòng trưng bày về Giải thưởng Hồ Chí Minh của các nhà khoa học Việt Nam sẽ mở cửa tất cả các ngày trong tuần, kể cả ngày lễ, tại Công viên Di sản các nhà khoa học Việt Nam (huyện Cao Phong, tỉnh Hòa Bình).

Ngọc Châu