Cây Lan kim tuyến. Ảnh: Internet

Lan kim tuyến, hay Lan gấm, được biết đến như một loại dược liệu quý. Cây chứa các hoạt chất chính như nhóm alkaloid, flavonoid, saponin, các acid amin,… - những hoạt chất có thể hỗ trợ chữa trị, phòng ngừa một số bệnh như ung thư (gan, phổi), tiểu đường, điều hòa huyết áp, bồi bổ cơ thể, chữa mất ngủ, giảm căng thẳng,…

Hiện nay, chưa có nghiên cứu nào ở Việt Nam được thực hiện để xây dựng quy trình chiết xuất và hướng đến sản xuất chế phẩm từ cao chiết Lan kim tuyến. Trước thực tế đó, nhóm nghiên cứu của Trung tâm KH-CN Dược Sài Gòn đã thực hiện đề tài “Nghiên cứu điều chế các dạng chế phẩm từ cây Lan kim tuyến”, nhằm hoàn thiện chuỗi nghiên cứu và sản xuất viên nén và cốm từ cao chiết từ Lan kim tuyến.

Theo đó, dược liệu đầu vào là cây Lan kim tuyến được nuôi cấy trong điều kiện invitro tại Viện Sinh học nhiệt đới. Sau khi chiết xuất cao Lan kim tuyến, nhóm khảo sát độc tính, tác dụng bảo vệ gan và chống đái tháo đường trên chuột thí nghiệm. Kết quả cho thấy, cao chiết không có độc tính cấp tính cũng như sử dụng dài hạn (60 ngày). Cân nặng không có sự khác biệt so với nhóm đối chứng, các chỉ số huyết học, sinh hóa đều trong giới hạn bình thường. Liều cao chiết 0,5gr/kg thể trọng có khả năng hạn chế độc tính của CCL4 (carbon tetrachloride) ở gan chuột; có tác dụng bảo vệ GSH (Glutathione - chất chống oxy hóa nội sinh) có lợi cho cơ thể. Ngoài ra, cao chiết còn có tác dụng kháng đái tháo đường tương đương thuốc đối chiếu gliclazide.

Qua nghiên cứu, thử nghiệm các nồng độ khác nhau trên chuột, nhóm tác giả xây dựng được công thức và quy trình sản xuất dạng viên nén bao phim từ cao chiết định chuẩn. Đồng thời, xây dựng công thức và quy trình điều chế cốm phân tán từ cao chiết Lan kim tuyến. Các chế phẩm này có thể hỗ trợ kháng đái tháo đường typ 2, với liều sử dụng 2 viên/ngày hoặc 1 gói/ngày.

Theo TS Lê Minh Quân, chủ nhiệm đề tài, chi phí cho việc sử dụng thuốc hoặc cốm hỗ trợ tiểu đường khoảng 36.000 đồng/ngày. Con số này rẻ hơn nhiều so với chi phí hiện nay mà người dân bỏ ra cho chế phẩm Lan kim tuyến (thân, lá tươi hoặc khô) lưu hành trên thị trường (khoảng 50 triệu đồng/kg khô). Vì vậy chế phẩm có tiềm năng phát triển thành sản phẩm dưới dạng thuốc điều trị.

Kiều Anh