Các protein dự đoán nguy cơ mắc bệnh Alzheimer
Theo một nghiên cứu mới đây của các nhà khoa học tại Trường Y tế Cộng đồng Johns Hopkins Bloomberg, sự phát triển chứng sa sút trí tuệ ở giai đoạn cuối của cuộc đời có liên quan đến nồng độ bất thường của hàng chục loại protein trong máu trong thời gian 5 năm trước đó. Hầu hết các protein này trước đây không được biết là có liên quan đến chứng sa sút trí tuệ, điều này cho thấy các mục tiêu mới cho các liệu pháp phòng ngừa.
Phát hiện dựa trên các phân tích mới về mẫu máu của hơn 10.000 người trung niên và cao tuổi - những mẫu được lấy và lưu trữ trong các nghiên cứu quy mô lớn cách đây hàng thập kỷ như một phần của nghiên cứu đang diễn ra. Các nhà nghiên cứu đã liên kết mức độ bất thường của 38 protein trong máu với nguy cơ phát triển Alzheimers cao hơn trong vòng 5 năm. Trong số 38 loại protein đó, 16 loại có thể dự đoán nguy cơ mắc bệnh Alzheimer trước hai thập kỷ.
Mặc dù hầu hết các dấu hiệu nguy cơ này có thể chỉ là sản phẩm phụ ngẫu nhiên của quá trình bệnh chậm dẫn đến bệnh Alzheimer, nhưng phân tích đã chỉ ra mức độ cao của một loại protein, SVEP1, có khả năng là nguyên nhân góp phần vào quá trình gây bệnh đó.
Hơn sáu triệu người Mỹ được ước tính mắc bệnh Alzheimer, loại bệnh mất trí nhớ phổ biến nhất, bệnh không thể phục hồi dẫn đến mất chức năng nhận thức và thể chất. Bất chấp nhiều thập kỷ nghiên cứu chuyên sâu, không có phương pháp điều trị nào có thể làm chậm quá trình phát triển bệnh, chưa nói đến ngăn chặn hoặc đảo ngược nó. Các nhà khoa học cho rằng thời điểm tốt nhất để điều trị bệnh Alzheimer là trước khi các triệu chứng sa sút trí tuệ phát triển.
Những nỗ lực để đánh giá nguy cơ mắc bệnh Alzheimer của mọi người trước khi phát sinh chứng sa sút trí tuệ chủ yếu tập trung vào hai đặc điểm rõ ràng nhất của bệnh lý não Alzheimer: các đám protein amyloid beta được gọi là mảng bám, và đám rối của protein tau. Các nhà khoa học đã chỉ ra rằng hình ảnh não bộ về các mảng bám và nồng độ amyloid beta hoặc protein tau trong máu hoặc dịch não tủy có một số giá trị trong việc dự đoán trước những năm mắc bệnh Alzheimer.
Các nhà nghiên cứu đã phân tích kết quả và tìm thấy 38 protein có mức độ bất thường liên quan đáng kể đến nguy cơ phát triển bệnh Alzheimer cao hơn trong 5 năm sau khi lấy máu.
Sau đó, họ sử dụng SomaScan để đo lượng protein của hơn 11.000 mẫu máu được lấy từ những người trẻ tham gia ARIC trong giai đoạn 1993-1995. Họ phát hiện ra rằng mức độ bất thường của 16 trong số 38 protein đã được xác định trước đó có liên quan đến sự phát triển của bệnh Alzheimer trong gần hai thập kỷ giữa lần lấy máu đó và đánh giá lâm sàng tiếp theo vào năm 2011-2013.
Các nhà nghiên cứu có kế hoạch tiếp tục sử dụng các kỹ thuật như SomaScan để phân tích protein trong các mẫu máu có nguồn gốc từ các nghiên cứu dài hạn nhằm xác định cách thức kích hoạt bệnh Alzheimer - một chiến lược tiềm năng để đưa ra phương pháp tiếp cận mới cho phương pháp điều trị bệnh Alzheimer.
Các nhà khoa học cũng đang nghiên cứu mức độ protein trong các mẫu ARIC có liên quan như thế nào đến các bệnh khác như não, tim và thận.
ctngoc