Một phụ nữ đang hồi phục sau COVID-19 tại phòng khám ở Rio de Janeiro, Brazil.

Fluvoxamine là thuốc dùng cho các tình trạng trầm cảm và rối loạn ám ảnh cưỡng chế. Thuốc cũng có tác dụng giảm các phản ứng miễn dịch và làm dịu tổn thương mô. Các nhà nghiên cứu cho rằng những đặc tính này là nguyên nhân thuốc có tác dụng trên bệnh nhân COVID-19.

"Khi COVID-19 bùng phát, tôi ngay lập tức nghĩ đến tác dụng giảm viêm của fluvoxamine,” Angela Reiersen, bác sĩ tâm thần tại Trường Y thuộc Đại học Washington, St. Louis, Missouri, cho biết. Vì thế nhóm của Reiersen đã thử nghiệm fluvoxamine trên 1.497 người ở Brazil nhiễm COVID-19 và có nguy cơ cao bệnh tiến triển nặng. Gần một nửa số người tham gia được cho dùng fluvoxamine, và nửa còn lại dùng giả dược.

Theo kết quả thử nghiệm công bố vào ngày 27/10, ở những người dùng fluvoxamine trong giai đoạn đầu của bệnh, tử vong liên quan đến COVID-19 giảm khoảng 90% và nhu cầu chăm sóc y tế đặc biệt liên quan đến COVID-19 giảm khoảng 65%. Đến nay, fluvoxamine là một trong số rất ít các liệu pháp cho thấy tác dụng ngăn chặn COVID-19 tiến triển nặng, do đó giảm nguy cơ tử vong. (Liệu pháp điều trị ở giai đoạn đầu của bệnh được Viện Y tế Quốc gia Hoa Kỳ khuyến nghị là kháng thể đơn dòng - tuy nhiên phương pháp này rất tốn kém và khó sử dụng ngoại trú.)

"Đây là thắng lợi lớn trong việc tái sử dụng thuốc," Vikas Sukhatme tại Trường Y Đại học Emory, Atlanta, Georgia, người nghiên cứu việc tái sử dụng thuốc. "Nên điều trị bằng fluvoxamine cho những người có nguy cơ cao, bị suy nhược miễn dịch, không được tiêm chủng, hoặc không thể dùng kháng thể đơn dòng."

Tuy nhiên, các chuyên gia cũng lưu ý thử nghiệm này chỉ diễn ra ở Brazil, và không rõ có phù hợp cho bối cảnh bên ngoài Brazil hay không, theo chuyên gia về bệnh truyền nhiễm Paul Sax tại Bệnh viện Brigham and Women, Boston, Massachusetts.

Và chuyên gia về bệnh truyền nhiễm Taison Bell tại Đại học Virginia, Charlottesville, đặt câu hỏi về cách các tác giả thử nghiệm xác định thế nào là COVID-19 nặng vì đây là yếu tố ảnh hưởng đến việc đánh giá hiệu quả của fluvoxamine.

Nhóm của Reiersen dựa vào tiêu chí người tham gia thử nghiệm có cần hơn sáu giờ điều trị khẩn cấp hay không để xác định đâu là ca bệnh nặng, thay vì sử dụng tiêu chí phổ biến hơn là nhập viện hay không nhập viện. Reiersen cho biết tiêu chí sáu giờ phản ánh cách tiếp cận của Brazil trong điều trị COVID-19: bệnh nhân COVID-19 nặng được điều trị cả nội trú và ngoại trú khi cần.

Trong khi thuốc điều trị COVID-19 molnupiravir mới do Merck sản xuất có giá rất cao, một đợt dùng thuốc kéo dài 5 ngày có giá 700 USD thì một đợt dùng fluvoxamine kéo dài 10 ngày chỉ tốn khoảng 4 USD. Bên cạnh đó, bằng sáng chế của thuốc đã hết hạn, có nghĩa là bất kỳ công ty dược phẩm nào cũng có thể sản xuất fluvoxamine. Chưa kể, việc kết hợp fluvoxamine với một loại thuốc cản trở sự nhân lên của virus, chẳng hạn như thuốc kháng virus molnupiravir, có thể giúp tăng cường hiệu quả điều trị COVID-19 hơn nữa, Edward Mills, đồng tác giả thử nghiệm, nhà nghiên cứu sức khỏe tại Đại học McMaster ở Hamilton, Canada, cho biết.

Hoàng Nam tổng hợp