Ảnh minh họa

Cordyceps militaris được gọi là nấm Đông  trùng  hạ  thảo  (ĐTHT),  là  một  loại nấm dược liệu phân bố rất hạn chế trong tựnhiên (Zheng và cs., 2012), có thể dễ dàng nuôi trồng trong môi trường nhân tạo (Dong và cs., 2012) và được sử dụng nhiều trong y học  cổ  truyền  trong  nhiều  năm  qua (Bhushan và cs., 2012). Trong thành phần của nấm ĐTHTchứa một số dược liệu quan trọng   như   cordycepin,   ergosterol, cordycepic acid, adenosine, polysaccharide, superoxide dismutase và một số thành phần dinh dưỡng khác có hoạt tính chống tế bào ung thư cổ tử cung và ung thư gan (Yang và cs., 2014), kháng viêm (Rao và cs., 2010). Môi trường cơ chất đóng vai trò là giá đỡ đồng thời là nơi cung cấp dinh dưỡng trong suốt vòng đời nấm, trong đó nhộng sâu chít, nhộng đuông dừa và nhộng tằm là nguồn giá thể phù hợp cho sự sinh trưởng phát triển của nấm ĐTHT. Tuy nhiên, việc nuôi nấm lấy quả thể trên côn trùng rất tốn kém và sản lượng thấp. Theo Shrestha (2012), ngũ cốc và  một  số  chất  hữu  cơ  khác  được  chứng minh là cơ chất tốt để thay thế ấu trùng. Từ lâu đã có nghiên cứu thành công sự hình thành quả thể của nấm ĐTHT trên cơ chất gạo (Kobayasi, 1941)và môi trường cơ chấtgạo được sử dụng như một thành phần chủ yếu  cho  sự  sinh  trưởng  quả  thể  của  nấm ĐTHT(Li và cs., 2006a, 2006b; Wen và cs., 2008). Tuy  nhiên,  những  nghiên  cứu  sử dụng nguồn gạo sẵn có để làm môi trường cơ  chất  nuôi  trồng  nấm ĐTHTvẫn  chưa được công bố rộng rãi.Chính vì thế đề tài được thực hiện nhằm mục tiêu tìm ra môi trường cơ chất phù hợp cho sinh trưởng và năng suất nấm ĐTHT.

Đề tài  tập  trung  nghiên  cứu ảnh hưởng của các loại cơ chất lên sinh trưởng, phát triển và năng suất nấm ĐTHT. Nghiên cứu Giống    nấm  ĐTHT: thuộc    loài Cordyceps militaris, được cung cấp từ Công ty Cổ phần  Dược  thảo  Fungi, Quận  Bình Thủy, Thành phốCần Thơ. Nguồn cơ chất là các loại gạo khác nhau về đặc tính dinh dưỡng  và  màu  sắc  hạt là Huyết  rồng,  Tím than và gạo Trắng giống lúa OM5451. Các loại nguyên liệu: khoai tây, nước dừa, dung dịch giống ĐTHT, Glucose, Peptone, Agar. Các chất khoáng và vitamin: MgSO4.7H2O,  KH2PO4,  vitamin  B1.  Tất cả các môi trường  nuôi  cấy đều được  hấp tiệt  trùng ở121°C  trong  20  phút  bao  gồm (1) Môi trường rắn nhân giống (môi trường PGA (20 g/l glucose; 200 g/l khoai tây; 0,5 g/l  MgSO4.7H2O;  0,25  g/l  KH2PO4;  14  g/l agar); (2) Môi trường dịch lỏng nhân giống (Phase  lỏng  (Basal  broth): 20  g/L  sucrose; 20  g/L  peptone;  0,5  g/L  MgSO4.7H2O;  1 g/L KH2PO4); (3) Môi trường tổng hợp nuôi quả thể (Gạo  Huyết  Rồng  +  10  mL  dung dịch giống ĐTHT + 25 ml dịch khoáng; Gạo Tím Than + 10 mL dung dịch giống ĐTHT +  25  ml  dịch  khoáng;  Gạo  Trắng  giống OM5451 + 10 mL dung dịch giống ĐTHT + 25 ml dịch khoáng; Gạo Huyết Rồngkết hợp Gạo  Trắng  giống  OM5451+  10  mL dung   dịch   giống  ĐTHT  +  25  ml  dịch khoáng  (5)  Gạo Tím  Thankết  hợp Gạo Trắng  giống  OM5451+  10  mL  dung  dịch giống  ĐTHT  +  25  ml  dịch  khoáng.  Hộp nhựa: Có dạng hình trụtròn, đường kính 9 cm, diện tích đáy 70 cm2, xuất xứ Việt Nam. Đèn Light Emitting Diode(Led): là đèn sử dụng công nghệ Led, màu trắng có chiều dài 2  m,  công  suất  5,5  w/m,  xuất  xứCông ty Trách  nhiệm Hữu  hạn  Phát  triển  Thương mại Athaco. Vật liệu khác: Tủcấy vô trùng hiệu  ESCO,  nồi  hấp  thanh  trùng  ướt -Hirayama, máy lắc, nhiệt kế, đĩa Petri, đèn cồn, bình tam giác, lọ thủy tinh, dao mổ, kẹp gấp,....

Cordyceps militarisđược gọi là nấm Đông trùng hạ thảo,một loài nấm ký sinh trên côn trùng có giá trị dược liệu quý và được sử dụng nhiều trong y học cổ truyền trong nhiều năm qua. Cơ chất nền là một trong những yếu tố quan trọng để tạo ra quả thể nấm Đông trùng hạ thảo. Thí nghiệm được bố trí hoàn toàn ngẫu nhiên (CRD), 5 nghiệm thức tương ứng 5 loại cơ chất với 20 lần lặp lại. Các nghiệm thức gồm: (1) Gạo Huyết Rồng (100%); (2) Gạo Tím Than (100%); (3) Gạo Trắng giống OM5451 (100%); (4) Gạo Huyết Rồng (50%) + Gạo Trắng giống OM5451 (50%); (5) Gạo Tím Than (50%) + Gạo Trắng giống OM5451 (50%).

Kết quả nghiên cứu cho thấy, nuôi cấy nấm Đông trùng hạ thảo trên cơ chất Gạo Tím Than kết hợp với Gạo Trắng thích hợp cho sự hình thành quả thể nấm Đông trùng hạ thảo với tỷ lệ bị nhiễm của nấm (95,9%), thời gian quả thể bắt đầu mọc mầm (14,4 ngày), chiều dài quả thể (42,5 mm), tốc độ tăng trưởng chiều dài giai đoạn 30 -45 ngày sau khi cấy (11,0 mm/ngày), tốc độ tăng trưởng đường kính quả thể giai đoạn 46 -60 ngày sau khi cấy (1,5 mm/ngày), khối lượng quả thể (30,0 g/100 g cơ chất tươi) và hiệu suất sinh học (28,6%). Kỹ thuật này có thể sử dụng để sản xuất quả thể nấm Đông trùng hạ thảo trên nền cơ chất gạo đáp ứng nhu cầu thị trường về sản phẩm nấm Đông trùng hạ thảo hiện nay.

ctngoc