Cây sacha in chi. Ảnh: NNC

Ở cây sacha inchi, hạt là bộ phận có giá trị nhất bởi nó chứa một lượng dầu rất lớn (41,4%), đặc biệt là omega 3,6, 9 và chứa nhiều vitamin A, E, chất đạm, chất xơ,... Ngoài làm thực phẩm, dầu sacha inchi còn được sử dụng trong công nghiệp mỹ phẩm. Cây sacha inchi dễ trồng, với mức đầu tư ban đầu thấp, trồng một lần nhưng khai thác được nhiều năm. Hiện nay, giá hạt sacha inchi khá cao (khoảng 170.000 đồng/kg). Tuy nhiên, sản lượng sacha inchi hiện chưa cao, diện tích canh tác không nhiều.

Nhằm tìm kiếm loại cây trồng mới, phù hợp với định hướng chuyển mạnh đất lúa, mía năng suất thấp sang cây trồng khác có hiệu quả kinh tế cao hơn, nhóm tác giả ở Trường Đại học Nguyễn Tất Thành đã thực hiện nhiệm vụ “Nghiên cứu một số biện pháp trồng và thử nghiệm sơ chế hạt cây sacha inchi tại các huyện thuộc TPHCM và vùng phụ cận”.

Theo đó, nhóm thực hiện đã tìm hiểu và thu thập 5 mẫu giống cây sacha inchi ở nhiều vùng trồng (Đắc Lắk, Đắc Nông, Hòa Bình, Thái Lan), sau đó đem trồng thử nghiệm ở huyện Củ Chi (TPHCM) và huyện Cẩm Mỹ (tỉnh Đồng Nai). Chiều cao cây sacha inchi xuất vườn và sau 30 ngày trồng ở các mẫu giống không có sự khác biệt. Các mẫu giống sinh trưởng phát triển khá đồng đều nhau ở 2 vùng trồng Củ Chi và Cẩm Mỹ.

So sánh kết quả thu hoạch, mẫu giống ở Hòa Bình (S18) thu được nhiều quả nhất (trung bình 45-46 quả/cây), các mẫu giống còn lại có số quả dao động từ 38-42 quả/cây. Mẫu giống S18 cũng cho năng suất hạt (g/cây) và năng suất hạt thực thu ở lứa quả đầu tiên (kg/ha) cao nhất. Ngoài ra, S18 cũng là mẫu giống có hàm lượng dầu cao nhất (52,26%), hàm lượng Omega 3/6/9 tương đương với dầu sacha inchi do quốc tế công bố.

Nhóm tác giả còn triển khai sử dụng chất điều hòa sinh trưởng, giúp tăng tỷ lệ hoa cái trên chùm hoa, dẫn đến tăng số quả trên cây. Theo nhóm tác giả, đây là giải pháp mới chưa có ai sử dụng, nên nhóm đã đăng ký bảo hộ sở hữu trí tuệ cho cách làm này với tên “Quy trình kích tăng tỷ lệ hoa cái trên cây sacha inchi Plukenetia volubilis”.

Trồng thử nghiệm cây sacha inchi tại Củ Chi (TPHCM). Ảnh: NNC

Tác động chất điều hòa sinh trưởng vào giai đoạn ra hoa nhằm ức chế hoa đực, làm tăng số lượng hoa cái, nên tỷ lệ quả đậu tăng cao, gấp 5,67 lần so với đối chứng. Nhờ đó, năng suất quả khô đạt gần 332,5 quả/cây; năng suất hạt trên cây đạt 850 g/cây, tăng 5,28 lần so với đối chứng; năng suất hạt thu được ở lứa quả đầu tiên đạt 2,05 tấn/ha, tăng 4,9 lần so với đối chứng; năng suất thực thu năm đầu tiên đạt 4,40 tấn/ha, gấp 4,4 lần so với đối chứng.

Đề tài của nhóm tác giả đã được Sở KH&CN TPHCM nghiệm thu trong năm nay. Kết quả nghiên cứu có thể ứng dụng vào trổng cây sacha inchi tại TPHCM và các vùng phụ cận.

Kiều Anh